Tiểu thương chợ truyền thống chuyển mình thích ứng

Sức mua tại chợ truyền thống giảm

Sau nhiều năm buôn bán tại chợ Đề Thám (phường Trần Hưng Đạo), bà Trần Thị Tỵ cho biết: Tình trạng chợ vắng khách đã kéo dài nhiều tháng do nhiều nguyên nhân như: Giá thịt lợn hơi tăng cao hơn cùng kỳ năm trước; thời tiết nắng nóng kéo dài khiến người dân ngại ra đường, đặc biệt vào các khung giờ cao điểm trong ngày, một bộ phận khách quen trước đây đã thay đổi nơi làm việc. So với cùng kỳ năm ngoái, lượng khách mua thịt lợn đã giảm khoảng 20%. Những phần thịt ngon nhiều hôm đến trưa vẫn chưa bán hết. Vì vậy, chúng tôi cũng không dám nhập nhiều hàng như trước. Chị Vy Thị Tiến, một tiểu thương cho biết: Chợ này vốn được xem là một trong những khu chợ sầm uất, nhộn nhịp nhất khu vực. Tuy nhiên, sức mua những tháng gần đây giảm rõ rệt. Một số tiểu thương đã triển khai mô hình bán hàng trực tiếp kết hợp với bán hàng online, song tình trạng vắng khách vẫn chưa được cải thiện đáng kể.

Tại chợ Kỳ Bá (phường Trần Lãm), nhiều tiểu thương kinh doanh hoa quả cho biết các loại trái cây miền Bắc năm nay được mùa, giá bán giảm mạnh so với đầu vụ. Tuy nhiên, thời tiết nắng nóng kéo dài khiến việc bảo quản gặp nhiều khó khăn, trái cây nhanh bị hỏng. Trong khi đó, phần lớn khách hàng hiện nay chuyển sang mua hàng trực tuyến hoặc đặt giao tận nhà, khiến chợ truyền thống ngày càng vắng bóng người mua, đặc biệt vào buổi trưa và đầu giờ chiều. Theo chị Lương Thị Thu Hằng, một tiểu thương tại chợ: Chợ hiện không còn đông đúc như trước. Đầu giờ sáng còn có một vài khách quen, đến trưa chỉ lác đác một vài sinh viên của trường đại học gần đó ghé qua mua hàng. Hoa quả để lâu dễ hỏng, bán chẳng được bao nhiêu, lãi ít mà công sức vẫn phải bỏ ra như cũ. Hơn nữa, không thể phủ nhận sự tiện ích của các mô hình kinh doanh hiện đại như siêu thị, cửa hàng tiện lợi, bán hàng trực tuyến với không gian sạch sẽ, mát mẻ và phương thức thanh toán linh hoạt. Việc cạnh tranh với những mô hình này là vô cùng khó khăn.

Hoạt động mua, bán hàng hóa tại chợ Đề Thám (phường Trần Hưng Đạo)

Tiểu thương chuyển mình thích ứng

Trước thực trạng vắng khách kéo dài, nhiều tiểu thương tại các chợ truyền thống không chỉ áp dụng các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt như quét mã QR, ví điện tử hay chuyển khoản ngân hàng mà còn chủ động thực hiện các quy định mới của ngành thuế. Việc từng bước tiếp cận công nghệ số không chỉ giúp giao dịch thuận tiện hơn mà còn góp phần xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, chuyên nghiệp và hiện đại. Đối với anh Phan Văn Quý, tiểu thương ở chợ Đề Thám, việc đăng ký kinh doanh và áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền giúp anh thuận tiện hơn trong giao hàng cho các nhà hàng, quán ăn; đồng thời dễ dàng theo dõi doanh thu và kiểm soát chi phí. Anh Quý chia sẻ: Chúng tôi không muốn đứng ngoài guồng quay chuyển đổi. Nếu cứ giữ cách buôn bán cũ, không bắt kịp công nghệ thì sẽ bị tụt lại phía sau. Hơn nữa, hiện nay các nhà hàng, quán ăn đều yêu cầu xuất hóa đơn điện tử nên tôi đã chủ động thực hiện các quy định mới từ sớm. Ban đầu cũng gặp không ít khó khăn, nhưng khi đã quen thì thấy đây là việc làm rất cần thiết, vừa nâng cao chất lượng phục vụ, vừa minh bạch trong kinh doanh.

Những thay đổi trong cách thức kinh doanh tại các chợ truyền thống đang diễn ra ngày càng rõ nét, từ việc lựa chọn mặt hàng đến phương thức bán hàng. Nhiều tiểu thương không còn bó hẹp trong mô hình kinh doanh truyền thống mà dần làm quen với hóa đơn, chứng từ điện tử và các hình thức quảng bá trực tuyến hiện đại.

Tại chợ Bo (phường Thái Bình), phần lớn tiểu thương đã đăng ký kinh doanh từ nhiều năm trước. Trước yêu cầu mới về hóa đơn điện tử, họ đã chủ động thực hiện để đáp ứng quy định của cơ quan chức năng. Tuy nhiên, một trong những khó khăn là việc tiếp cận công nghệ để xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Chị Nguyễn Thị Quỳnh Trang, hộ kinh doanh tại đây chia sẻ: Đây là bước chuyển đầy thử thách nhưng cần thiết, hướng tới môi trường kinh doanh văn minh, ổn định và bền vững cho thương mại nội địa. Tuy nhiên, tôi và nhiều tiểu thương khác vẫn chưa thành thạo việc xuất hóa đơn điện tử, nhất là trong các tình huống như: Khách trả lại hàng, hoặc lấy hàng trước nhưng vài tháng sau mới thanh toán… Chúng tôi rất mong được cơ quan chức năng hướng dẫn cụ thể để thực hiện đúng quy định và bắt kịp xu hướng phát triển kinh doanh hiện đại.

Sự chuyển mình của tiểu thương tại các chợ truyền thống không chỉ là phản ứng trước yêu cầu từ chính sách quản lý mà còn thể hiện nỗ lực thích nghi với thời đại công nghệ số. Dù còn nhiều khó khăn và thách thức, song các tiểu thương đang từng bước thay đổi tư duy, đổi mới cách làm, góp phần gìn giữ và phát triển giá trị chợ truyền thống trong bối cảnh hội nhập.

Đặng Anh