Tiểu thương kêu khó với hóa đơn điện tử, ngành thuế và doanh nghiệp cam kết hỗ trợ

Tại tọa đàm “Tháo gỡ vướng mắc hóa đơn điện tử, hướng tới 2 triệu doanh nghiệp” do báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức sáng 20-8, không khí hội trường đã nóng lên bởi những chia sẻ thẳng thắn từ chính người trong cuộc.

Ghi nhận các khó khăn này, đại diện các nhà cung cấp giải pháp đã đưa ra nhiều cam kết hỗ trợ, từ phần mềm đến chuyên viên hướng dẫn tận nơi, giúp người kinh doanh an tâm chuyển đổi.

Hóa đơn điện tử và muôn vàn nỗi khổ của người trong cuộc

Chia sẻ tại tọa đàm, các hộ kinh doanh cho biết dù đồng tình với chủ trương minh bạch hóa nhưng quá trình áp dụng hóa đơn điện tử đang phát sinh rất nhiều khó khăn không lường trước.

Là một tiểu thương có 32 năm kinh doanh tại chợ sỉ An Đông (phường An Đông, TP.HCM) , bà Nguyễn Thái Trang cho biết nỗi lo lớn nhất không chỉ nằm ở việc làm quen công nghệ mà còn là chi phí đầu tư ban đầu.

Tiểu thương chợ An Đông bày tỏ băn khoăn về hóa đơn điện tử với lãnh đạo Thuế TP.HCM. Ảnh: THUẬN VĂN

“Để đáp ứng quy định, chúng tôi phải sắm sửa nhiều thiết bị như laptop, máy in mã vạch, máy in A4 để làm giấy đi đường cho hàng hóa… chứ không chỉ là một chiếc điện thoại. Với ki-ốt chỉ rộng 2 m², thuê thêm kế toán lương 8-9 triệu/tháng là quá sức” - bà Trang nói và chỉ ra một nghịch lý lớn người bán sỉ đang bị “kẹp giữa” hai cơ quan quản lý.

Bà nói: “Với cơ quan thuế, họ chỉ quan tâm đầu ra - bán bao nhiêu đóng thuế bấy nhiêu, nhưng đơn vị quản lý thị trường lại chỉ quan tâm đầu vào, tức hàng này từ đâu tới.

Chưa kể đặc thù của bán sỉ là bán gối đầu, bao đổi trả, hàng chuyển đi nhiều khâu trung gian, nhưng quy định lại buộc phải xuất hóa đơn ngay tại thời điểm bán, kể cả khi tiền chưa về, dẫn đến áp lực dòng tiền rất lớn.

Sau 32 năm kinh doanh, tôi chưa bao giờ bế tắc như hiện tại khi mắc kẹt giữa các chính sách quản lý".

Bà Trần Thị Thu Thùy, tiểu thương chợ An Đông chia sẻ khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ khi xuất hóa đơn điện tử. Ảnh: THUẬN VĂN

Cùng nỗi lòng, bà Trần Thị Thu Thùy, một tiểu thương có 39 năm kinh doanh ở chợ An Đông, chia sẻ rằng rào cản lớn nhất với với các tiểu thương lớn tuổi là công nghệ.

“Lộ trình bỏ thuế khoán chỉ còn vài tháng là quá nhanh, rất áp lực. Việc thao tác trên máy tính, phần mềm là rất khó”- bà Thùy bày tỏ.

Bà dẫn chứng một thực tế đáng buồn: “Vừa qua có hơn 1.000 hộ mua một phần mềm kế toán giá 1-2 triệu nhưng không ai biết dùng hết, không dám và không đủ chức năng để tự làm. Điều này gây lãng phí lớn trong thời buổi kinh doanh khó khăn”.

Bà Thùy cũng nêu lên sự bất hợp lý trong việc áp thuế.

“Hơn 10 năm nay, tôi đóng mức thuế 5.175.000 đồng/tháng, dù nhiều lần xin giảm nhưng không được. Mức này tương đương một ngày tôi phải kinh doanh hơn 11 triệu đồng, trong khi thực tế doanh thu một ngày chưa tới 1 triệu đồng” - bà Thùy nói và đề nghị cần phải có sự phân loại và áp thuế theo đúng doanh thu thực của doanh nghiệp.

Không chỉ hộ kinh doanh, phía doanh nghiệp lớn cũng gặp không ít vướng mắc. Ông Võ Quang Phúc, Tổng Giám đốc Công ty CP phát triển thương mại Mekong Việt Nam, chỉ ra một điểm nghẽn nghiêm trọng.

Những người tiên phong tuân thủ hóa đơn điện tử phải cộng thêm các khoản phí vào sản phẩm, dẫn đến giá bán cao hơn và khó cạnh tranh với những hộ không thực hiện vì họ duy trì được giá bán rẻ hơn.

“Điều này có thể dẫn đến nguy cơ thất thu, suy giảm hiệu quả kinh doanh cho những người làm đúng chủ trương nếu tình trạng kéo dài” - ông Phúc lo ngại.

Một vướng mắc lớn khác được ông Phúc nêu ra là việc nhiều khách hàng cuối từ chối cung cấp mã số thuế, khiến doanh nghiệp không thể xuất hóa đơn đầu ra hợp lệ, dẫn đến hàng hóa bị tồn đọng trên sổ sách.

Doanh nghiệp công nghệ cam kết kề vai sát cánh

Ghi nhận các khó khăn trên, đại diện các đơn vị cung ứng giải pháp đã đưa ra nhiều cam kết hỗ trợ cụ thể và toàn diện, khẳng định công nghệ đã sẵn sàng để đồng hành cùng người kinh doanh.

Thừa nhận chi phí nhân sự kế toán là một “chi phí tuân thủ” lớn, ông Nguyễn Gia Bảo Long, Giám đốc phát triển kinh doanh Haravan, kiến nghị cơ quan nhà nước nên tính toán các giải pháp tuân thủ tùy thuộc vào quy mô của nhà bán hàng để có phương án tiết kiệm hơn.

Ông Nguyễn Gia Bảo Long, Giám đốc phát triển kinh doanh Haravan. Ảnh: THUẬN VĂN

Về công nghệ, Haravan không chỉ cung cấp giải pháp quản lý bán hàng đa kênh trên điện thoại mà còn tích hợp sẵn giải pháp xuất hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế.

“Hiện chúng tôi đang hỗ trợ miễn phí ba tháng giải pháp quản lý bán hàng có tích hợp hóa đơn điện tử, đồng thời tặng thêm sáu tháng sử dụng khi đăng ký gói dài hạn. Mục đích là để tiểu thương thấy lợi ích kép vừa tuân thủ pháp luật, vừa quản lý kinh doanh hiệu quả” - ông Long nói.

Để giải quyết bài toán chi phí nhân sự, chuyên gia thuế Nguyễn Văn Được tư vấn một giải pháp thay thế hiệu quả: “Các tiểu thương có thể thông qua các đại lý thuế, tư vấn thuế để thực hiện chế độ kế toán mà không cần tổ chức bộ máy kế toán tại nơi kinh doanh. Điều này đã được quy định tại Thông tư 88/2021/TT-BTC”.

Về phía nhà cung cấp dịch vụ viễn thông lớn, ông Nguyễn Quốc An, Phó Giám đốc Ban Khách hàng Tổ chức - Doanh nghiệp của VNPT, khẳng định đơn vị cung cấp một bộ giải pháp toàn diện, phù hợp với mọi quy mô.

“Chúng tôi có giải pháp từ đơn giản cho tiểu thương chỉ cần smartphone, đến các hệ thống phức tạp cho nhà hàng, khách sạn, siêu thị” - ông An nói.

Để đồng hành cùng các hộ kinh doanh, VNPT đưa ra các gói ưu đãi sử dụng miễn phí từ 3-6 tháng, với chi phí sau đó chỉ từ 100.000 đồng/tháng. Ưu điểm lớn nhất của VNPT là mạng lưới hỗ trợ sâu rộng.

Các đại biểu tham gia tọa đàm. Ảnh: THUẬN VĂN

Về phía cơ quan quản lý, trước những vướng mắc của tiểu thương, nhất là trong việc muốn thay đổi mức đóng thuế, ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó trưởng Thuế TP.HCM cho biết hộ, cá nhân kinh doanh cần chủ động kê khai lại doanh thu phù hợp với thực tế của đơn vị, từ đó cơ quan thuế mới có căn cứ để điều chỉnh lại định mức đóng thuế.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Trưởng Thuế TP.HCM tham gia điều phối và chia sẻ ý kiến tại tọa đàm. Ảnh: THUẬN VĂN

Từ 1-1-2026 với các đơn vị có doanh thu trên 200 triệu thì sẽ bỏ thuế khoán và triển khai hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế, tức thu thuế theo doanh thu thực tế.

"Vì thế, trong vai trò là cơ quan thuế, chúng tôi rất mong muốn tiếp tục ghi nhận những khó khăn vướng mắc của bà con tiểu thương, cá nhân, hộ kinh doanh, doanh nghiệp, chuyên gia về hành chính kế toán, báo đài… để ngành thuế có những giải pháp tháo gỡ khó khăn, cũng như kế hoạch tuyên truyền về chính sách, kê khai quy trình gần gũi, dễ hiểu hơn. Với các ý kiến khó khăn, hay đề xuất giải pháp được nêu ra tại tọa đàm, đơn vị sẽ có ghi nhận và sẽ tổng hợp xử lý theo các tình huống cụ thể”- ông Dũng nói.

Trong thời gian tới, Thuế TP.HCM sẽ tiếp tục ứng dụng CNTT, có kế hoạch tuyên truyền, phổ biến chính sách thuế, cũng như kết hợp với các đơn vị cung ứng giải pháp hóa đơn để xây dựng chi phí tiết kiệm phù hợp với doanh nghiệp, hộ và cá nhân kinh doanh.

Phát biểu bế mạc tọa đàm, ông Nguyễn Thái Bình, Phó Tổng Biên tập báo Pháp Luật TP.HCM cho biết, tọa đàm đã nhận được nhiều sự chia sẻ khó khăn, vướng mắc, kiến nghị và ý kiến đóng góp đến từ tiểu thương, doanh nghiệp, các chuyên gia, đơn vị giải pháp, cùng sự lắng nghe và sự phản hồi đến từ Sở Tài Chính TP.HCM, lãnh đạo Thuế TP.HCM.

Ông Nguyễn Thái Bình, Phó Tổng Biên tập báo Pháp Luật TP.HCM phát biểu bế mạc tọa đàm. Ảnh: THUẬN VĂN

"Đây đều là những ý kiến thiết thực mà chúng tôi sẽ tổng hợp để gửi đến các cơ quan có thẩm quyền, góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật.

Chúng tôi mong rằng thông qua tọa đàm, báo sẽ làm cầu nối để kết nối người dân với cơ quan Nhà nước, để cùng nhau chia sẻ và gỡ vướng về chính sách thuế, cùng hướng tới mục tiêu đạt 2 triệu doanh nghiệp trong năm 2030" - ông Bình phát biểu kết luận.

Luật sư TRẦN XOA, Chuyên gia thuế, Giám đốc Công ty Luật Minh Đăng Quang:

Giải tỏa tâm lý lo sợ bị truy thu thuế cho hộ kinh doanh

Khó khăn lớn nhất của hộ kinh doanh không nằm ở nghiệp vụ mà là rào cản tâm lý, đặc biệt là nỗi lo sợ bị truy thu thuế. Nhiều người không dám hỏi, không dám thắc mắc vì sợ bị chú ý.

Dẫn chứng một trường hợp thực tế khi 200 hộ kinh doanh thực hiện khai báo lại vì doanh thu tăng trên 50%, nhưng sau đó lại bị rà soát và truy thu thuế từ năm 2022 với số tiền lên đến hơn 1 tỉ đồng.

Điều này tạo ra một mâu thuẫn lớn, bởi dù lãnh đạo ngành thuế đã khẳng định không có chủ trương truy thu, thực tế tại TP.HCM lại đang tái diễn.

Từ thực tế đó, tôi cho rằng công tác tuyên truyền chính sách cần phải đi vào thực chất. Thay vì các buổi tập huấn tập trung không còn hiệu quả, cơ quan chức năng nên xây dựng các video hướng dẫn ngắn gọn, dễ hiểu.

Đồng thời, cần huy động các kênh trung gian có chuyên môn như đại lý thuế, công ty kiểm toán và tận dụng mạng lưới của các tổ chức đoàn thể như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên để phổ biến kiến thức một cách gần gũi. Việc này sẽ giúp giải tỏa tâm lý lo sợ, củng cố niềm tin và hỗ trợ hộ kinh - doanh hiệu quả hơn.

Ông PHAN MẠNH HÀ, Giám đốc Đối ngoại Shopee Việt Nam:

Sàn TMĐT đầu tư công nghệ, hỗ trợ người bán thực thi chính sách thuế

Việc tuân thủ quy định pháp luật về thuế là phần thiết yếu trong hoạt động kinh doanh của nhà bán hàng. Do đó, các sàn luôn nỗ lực hỗ trợ cộng đồng người bán tuân thủ và thích nghi với chính sách mới, đặc biệt thông qua việc cung cấp thông tin rõ ràng, dễ hiểu và kịp thời.

Đối với các quy định quản lý thuế mới, các sàn TMĐT đã chủ động phối hợp với cơ quan thuế ngay từ giai đoạn xây dựng nghị định để cùng tháo gỡ khó khăn, tránh tình trạng thuế chồng thuế trong thực tế.

Mặc dù việc triển khai khấu trừ và thu thuế thay cho nhà bán hàng sẽ đòi hỏi đầu tư đáng kể về nguồn lực để xây dựng hệ thống, các sàn cam kết phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để đảm bảo triển khai hiệu quả.

Để thực hiện cam kết này, các sàn TMĐT đang chủ động tập trung nguồn lực đầu tư vào công nghệ và hệ thống quản lý dữ liệu nhằm nâng cấp quy trình xử lý thông tin, giảm thiểu sai sót và hoàn thiện hệ thống báo cáo một cách minh bạch.

Song song đó, các sàn cũng tích cực triển khai các hoạt động truyền thông sâu rộng, tổ chức hội thảo trực tiếp và trực tuyến nhằm phổ biến chính sách thuế mới một cách dễ hiểu. Những hoạt động này giúp nhà bán hàng nắm rõ trách nhiệm, nghĩa vụ, và tăng khả năng thích ứng với chính sách mới.

Q.HUY - T.HÀ - N.CHÂU