Tìm cách khôi phục 'giải pháp hai nhà nước'

Theo trang UN News, hội nghị nhằm tìm cách khôi phục "giải pháp hai nhà nước" đã bị đình trệ từ lâu: Một nhà nước Palestine và một nhà nước Israel cùng tồn tại trong biên giới an toàn và được công nhận.

Hội nghị này đã nhận được cú hích sau khi có thêm nhiều quốc gia tuyên bố công nhận nhà nước Palestine, như Anh, Canada, Úc, Bồ Đào Nha, Bỉ, Luxembourg, Malta…

Trong bối cảnh Trung Đông có nhiều biến động, giải pháp hai nhà nước đang lấy lại được sức hút ngoại giao. Ngày 12-9, "Tuyên bố New York" đã được Đại hội đồng LHQ thông qua với số phiếu áp đảo, theo đó kêu gọi "một nền hòa bình công bằng và bền vững dựa trên luật pháp quốc tế và giải pháp hai nhà nước".

Tuyên bố cũng kêu gọi nhóm vũ trang Hamas "chấm dứt vai trò của mình ở Dải Gaza và trao lại vũ khí cho chính quyền Palestine".

Cộng đồng quốc tế từ lâu đã xem việc thành lập một nhà nước Palestine ở Đông Jerusalem, Bờ Tây và Dải Gaza là cách duy nhất để giải quyết xung đột giữa Palestine và Israel. Các cuộc đàm phán hòa bình được khởi động vào đầu những năm 1990 đã nhiều lần bị đình trệ do bạo lực và việc Israel mở rộng các khu định cư. Không có cuộc đàm phán thực chất nào diễn ra kể từ khi ông Netanyahu trở lại nắm quyền vào năm 2009.

"Nếu không có giải pháp hai nhà nước, sẽ không thể có hòa bình ở Trung Đông" - Tổng Thư ký LHQ António Guterres nhấn mạnh hồi tuần rồi.

Quang cảnh khu vực gần Maale Adumim - một khu định cư của Israel ở Bờ Tây Ảnh: AP

Trong nỗ lực mới nhất, Pháp và Ả Rập Saudi đã đưa ra kế hoạch nhiều giai đoạn để chấm dứt xung đột bằng cách thành một nhà nước phi quân sự do chính quyền Palestine quản lý với sự hỗ trợ của quốc tế.

Kế hoạch này kêu gọi chấm dứt ngay lập tức xung đột ở Dải Gaza, trả tự do cho tất cả con tin Israel đang bị cầm giữ ở đó và Israel rút quân hoàn toàn. Hamas sẽ chuyển giao quyền lực cho một ủy ban độc lập về chính trị dưới sự bảo trợ của chính quyền Palestine và giải giáp.

Cộng đồng quốc tế sẽ giúp chính quyền Palestine tái thiết Dải Gaza và quản lý các vùng lãnh thổ, có thể với sự hỗ trợ của lực lượng gìn giữ hòa bình nước ngoài. Kế hoạch cũng kêu gọi tổ chức bầu cử ở Palestine trong vòng 1 năm.

Hội nghị thượng đỉnh nói trên có thể tạo thêm động lực mới cho nỗ lực xây dựng một lộ trình của LHQ hướng tới giải pháp hai nhà nước. Dù vậy, nỗ lực này đang gặp phải những trở ngại lớn, bắt đầu từ sự phản đối mạnh từ Israel. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu dọa sẽ có hành động đơn phương để đáp trả, có thể bao gồm việc sáp nhập một phần Bờ Tây. Điều đó sẽ khiến giấc mơ độc lập của người Palestine càng trở nên xa vời hơn.

Ngoài ra, theo AP, kế hoạch trên né tránh những vấn đề gây chia rẽ nhất trong xung đột, như đường biên giới cuối cùng, số phận các khu định cư, việc hồi hương người tị nạn Palestine từ các cuộc xung đột trước, quy chế của Jerusalem…

Anh Thư