Tìm giải pháp hiệu quả giúp hộ kinh doanh chuyển lên doanh nghiệp

Nhiều giải pháp hỗ trợ từ cơ quan thuế

Chia sẻ tại buổi tọa đàm tìm giải pháp hỗ trợ hộ kinh doanh, ông Nguyễn Tiến Dũng - Phó Trưởng Thuế TP. Hồ Chí Minh cho biết, tính đến cuối tháng 7/2025, toàn TP. Hồ Chí Minh đang quản lý 349.255 hộ, cá nhân kinh doanh. Trong đó, 83.166 hộ có tổng doanh thu năm dưới 100 triệu đồng (chiếm 23,81%) thuộc đối tượng không phải nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

Quang cảnh buổi tọa đàm. Ảnh: Đỗ Doãn

Nhằm chuẩn bị cho mục tiêu chuyển đổi toàn bộ hộ khoán sang hộ kê khai kể từ ngày 1/1/2026, Thuế TP. Hồ Chí Minh đã và đang triển khai các giải pháp như xây dựng kế hoạch chi tiết, xác định, kiểm đếm rõ đối tượng, phân loại đối tượng để giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đơn vị thuế cơ sở, tiến hành các bước triển khai hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền đối với các nhóm hộ kinh doanh thuộc hộ khoán phải chuyển đổi, đảm bảo hoàn thành mục tiêu và nhiệm vụ cấp trên giao…

Đơn vị cũng nghiên cứu, tham gia, đề xuất với cơ quan cấp trên về các dự thảo Luật Quản lý thuế, Luật thuế TNCN sửa đổi, chế độ sổ sách kế toán đối với hộ kinh doanh theo hướng hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn và đơn giản hóa thủ tục thuế.

Ngoài ra, cơ quan thuế còn cử cán bộ thuế phối hợp với nhà cung cấp phần mềm đến tận hộ kinh doanh để hỗ trợ cài đặt, hướng dẫn sử dụng qua phần mềm hoặc trực tiếp tại chỗ - cả ngoài giờ hành chính nếu cần; Thiết lập kênh hỗ trợ kỹ thuật "phản ứng nhanh" từ các đơn vị cung cấp phần mềm để xử lý sự cố ngay tức thì, như lỗi đồng bộ hóa hóa đơn, phát hành sai thời gian...

''Thuế TP. Hồ Chí Minh cũng tiếp tục làm việc và ký kết hợp tác với các đơn vị cấp giải pháp, dịch vụ hóa đơn điện tử và cam kết thực hiện hỗ trợ miễn phí cho hộ kinh doanh khi chuyển đổi sang hộ kê khai'' - ông Nguyễn Tiến Dũng cho biết.

Phó Trưởng Thuế TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ giải pháp hỗ trợ hộ kinh doanh. Ảnh: Đỗ Doãn

Kinh nghiệm từ quốc tế

Theo Luật sư Đỗ Ngọc Anh - Phó viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý và Phát triển Doanh nghiệp (trực thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam), chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp là một hành trình vừa đầy thách thức, vừa đầy triển vọng.

Nhiều quốc gia trên thế giới đã thành công trong việc khuyến khích cá nhân kinh doanh (tương tự hộ kinh doanh tại Việt Nam) chuyển đổi thành doanh nghiệp chính thức nhờ khung pháp lý đơn giản, thủ tục nhanh chóng và ưu đãi hấp dẫn.

Tại Trung Quốc, từ năm 2020, Trung Quốc ban hành Luật Doanh nghiệp Cá thể, cho phép doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ, chịu trách nhiệm vô hạn, nhưng được sử dụng địa chỉ nhà làm trụ sở, ký hợp đồng lao động và tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động, đồng thời áp dụng chế độ thuế cá nhân đơn giản. Luật này đã khuyến khích hàng triệu hộ kinh doanh chuyển đổi, giúp họ tiếp cận vốn tín dụng dễ dàng hơn và mở rộng quy mô, góp phần vào sự bùng nổ kinh tế số tại quốc gia này.

Tại Hàn Quốc, trong giai đoạn 1980–1990, Chính phủ Hàn Quốc ban hành Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, trong đó dành ưu đãi thuế thu nhập 3–5 năm cho hộ kinh doanh mới chuyển đổi, hỗ trợ chi phí thuê mặt bằng và đào tạo quản trị. Kết quả là hơn 60% hộ kinh doanh trong các ngành then chốt đã trở thành doanh nghiệp trong vòng một thập kỷ, đóng góp đáng kể vào tăng trưởng GDP.

Còn tại Singapore, Chính phủ triển khai gói Start-up Booster với ba thành phần: miễn giảm một phần thuế trong 3 năm đầu, cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý miễn phí, hỗ trợ vay vốn ưu đãi và kết nối với các quỹ đầu tư mạo hiểm... ''Việt Nam có thể học hỏi để hoàn thiện khung pháp lý, như áp dụng đăng ký trực tuyến toàn diện, miễn phí cho hộ chuyển đổi, và xây dựng các chương trình đào tạo miễn phí tương tự…'' – Luật sư Đỗ Ngọc Anh nói.

Phó Giám đốc Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh nêu giải pháp căn cơ giúp hộ kinh doanh chuyển đổi doanh nghiệp hiệu quả. Ảnh: Đỗ Doãn

Giải pháp căn cơ giúp hộ kinh doanh chuyển đổi hiệu quả

Chính phủ đặt mục tiêu có 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030 theo Nghị quyết số 68-NQ/TW, và ngành Thuế đang có những bước đi quyết liệt để hiện đại hóa công tác quản lý. Đặc biệt theo lộ trình, từ ngày 1/1/2026, hình thức thuế khoán sẽ được bãi bỏ, và các hộ kinh doanh sẽ chuyển hoàn toàn sang phương pháp kê khai, xuất hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế.

Theo ông Trương Tấn Vũ – Phó Giám đốc Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh, có ba giải pháp căn cơ để khuyến khích hộ kinh doanh từng bước nâng cấp lên mô hình doanh nghiệp mà không tạo áp lực về thủ tục, chi phí, thuế. Thứ nhất, đó là cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục chuyển đổi như xây dựng bộ hồ sơ và quy trình chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp rõ ràng, ngắn gọn, dễ thực hiện; Cho phép chuyển đổi trực tiếp mà không cần giải thể hộ kinh doanh trước, giúp rút ngắn thời gian và giảm chi phí hành chính.

Thứ hai, miễn, giảm phí và hỗ trợ tài chính, chẳng hạn như tiếp tục miễn lệ phí đăng ký doanh nghiệp lần đầu, miễn lệ phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp trong thời gian đầu, miễn phí lệ phí môn bài trong ba năm đầu sau khi chuyển đổi; Nghiên cứu hỗ trợ về giảm tiền sử dụng đất, hỗ trợ vay vốn ưu đãi, hỗ trợ miễn phí tư vấn, đào tạo về thủ tục thuế, kế toán và quản lý doanh nghiệp…

Thứ ba, tăng cường hỗ trợ tư vấn, hướng dẫn thủ tục hành chính, tạo môi trường minh bạch, hỗ trợ khuyến khích dài hạn như tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo giúp hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, trách nhiệm khi chuyển đổi lên doanh nghiệp; Hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp chuyển đổi từ hộ kinh doanh, giảm thiểu rủi ro pháp lý, tài chính trong quá trình chuyển đổi…

Đỗ Doãn