Tin thế giới 14/10: Trung Quốc cương quyết trong căng thẳng thương mại với Mỹ, Pháp đặt mục tiêu giảm thâm hụt công, Iran tỏ ra thất vọng với nhóm E3

Nền kinh tế Singapore tăng trưởng vượt kỳ vọng trong quý III nhờ lĩnh vực sản xuất và tiêu dùng nội địa phục hồi mạnh mẽ. (Nguồn: Shutterstock)

Châu Á - Thái Bình Dương

* Trung Quốc "chiến đấu đến cùng" trong căng thẳng thương mại với Mỹ: Ngày 14/10, Bắc Kinh bày tỏ quyết tâm "chiến đấu đến cùng" trong căng thẳng thương mại với Mỹ, đáp lại tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc áp thuế bổ sung 100% lên toàn bộ hàng hóa Trung Quốc.

Người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định lập trường nhất quán của nước này trong vấn đề căng thẳng thương mại và thuế quan: "Nếu muốn chiến đấu, chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng; nếu muốn đàm phán, cánh cửa của chúng tôi vẫn rộng mở".

Người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm là hành động hợp pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát xuất khẩu, đồng thời nhấn mạnh vai trò của một cường quốc có trách nhiệm trong bảo vệ an ninh quốc gia và an ninh tập thể quốc tế.

(Reuters)

* Đảng cầm quyền Nhật Bản rơi vào thế khó:Các đảng đối lập hàng đầu tại Nhật Bản ngày 14/10 nhất trí tổ chức cuộc họp nhằm tìm kiếm ứng cử viên chung cho chức Thủ tướng.

Thỏa thuận này được đưa ra sau khi liên minh cầm quyền tan rã hồi tuần trước, đe dọa triển vọng trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của bà Takaichi Sanae. Nhật Bản hiện rơi vào tình trạng bế tắc chính trị khi đảng Công minh (Komeito) – đối tác liên minh trong 26 năm – rút khỏi liên minh với đảng Dân chủ Tự do (LDP).

Nếu thống nhất, khối đối lập sẽ có đủ phiếu để đề cử một Thủ tướng mới và ngăn bà Takaichi, người vừa được bầu làm Chủ tịch LDP hơn một tuần trước, trở thành người đứng đầu chính phủ.

(AFP)

* Kinh tế Singapore phục hồi mạnh: Nền kinh tế Singapore tăng trưởng vượt kỳ vọng trong quý III nhờ lĩnh vực sản xuất và tiêu dùng nội địa phục hồi mạnh mẽ.

Số liệu của Bộ Thương mại và Công nghiệp Singapore công bố ngày 14/10 cho thấy nền kinh tế nước này tăng trưởng 2,9% trong quý III, giảm so với mức tăng trưởng 4,5% của quý trước đó. Theo số liệu điều chỉnh theo mùa, nền kinh tế Singapore tăng trưởng 1,3% trong quý III, chậm hơn so với mức tăng trưởng 1,5% của quý II trước đó.

Các ngành dịch vụ lưu trú, ăn uống, bất động sản, dịch vụ hành chính và các ngành dịch vụ khác tăng trưởng 4,1% so với cùng kỳ năm trước, sau mức tăng trưởng 4% của quý trước.

(Straits Times)

Châu Âu

* NATO tăng cường phòng thủ tập thể: Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte ngày 13/10 kêu gọi các nước thành viên tăng ngân sách quốc phòng, trong bối cảnh liên minh đang hướng tới mục tiêu nâng mức đầu tư chung cho lĩnh vực phòng thủ tập thể.

Phát biểu tại Khóa họp Đại hội đồng Nghị viện NATO ở Ljubljana (Slovenia), ông Rutte cho biết các đồng minh châu Âu và Canada “đang trên lộ trình” đưa chi tiêu quốc phòng tiệm cận với mức của Mỹ.

Ông lưu ý các quốc gia thành viên đã cam kết đầu tư 5% GDP cho ngân sách quốc phòng vào năm 2035, trong đó có 3,5% dành cho chi tiêu quốc phòng lõi. Tổng thư ký NATO nhấn mạnh: “Bước đi này là cần thiết để bảo đảm an ninh cho Đại Tây Dương, Bắc Cực, châu Âu và Mỹ”.

(Reuters)

* Châu Âu ngăn chặn phổ biến vũ khí hóa học: Hội đồng châu Âu ngày 13/10 quyết định gia hạn thêm một năm các biện pháp hạn chế cá nhân nhằm ngăn chặn sự phổ biến và sử dụng vũ khí hóa học, kéo dài thời hạn hiệu lực đến ngày 16/10/2026.

Các biện pháp này hiện áp dụng với 25 cá nhân và 6 tổ chức có liên quan hoạt động phát triển hoặc sử dụng vũ khí hóa học. Các đối tượng nằm trong “danh sách đen” bị phong tỏa tài sản và cấm cung cấp trực tiếp hoặc gián tiếp nguồn vốn cho họ.

Hội đồng châu Âu khẳng định quy chế trừng phạt nhằm ngăn chặn nguy cơ phổ biến và sử dụng vũ khí hóa học, đồng thời thúc đẩy việc thực thi đầy đủ Công ước về cấm phát triển, sản xuất, tàng trữ, sử dụng và phá hủy vũ khí hóa học (CWC).

(Euronews)

* Pháp đặt mục tiêu giảm thâm hụt công:Ngày 14/10, Thủ tướng Pháp Sébastien Lecornu công bố dự thảo ngân sách mới cho năm 2026, đặt mục tiêu giảm thâm hụt công xuống còn 4,7% GDP.

Dự thảo bao gồm 29 biện pháp thuế với mục tiêu siết chặt kỷ luật ngân sách và duy trì động lực tăng trưởng. Trọng tâm của dự thảo là thiết lập một số sắc thuế mới nhằm mở rộng cơ sở thu thuế, đồng thời điều chỉnh lại hệ thống miễn giảm và ưu đãi được cho là lỗi thời hoặc kém hiệu quả.

Biện pháp nổi bật đầu tiên là đánh thuế lên tài sản “không phục vụ hoạt động kinh doanh” của các công ty holding – cấu trúc pháp lý thường được giới siêu giàu sử dụng để nắm giữ và bảo vệ tài sản khỏi nghĩa vụ thuế. Một biện pháp khác là thuế đánh vào các “gói hàng nhỏ” nhập khẩu từ ngoài Liên minh châu Âu (EU), đặc biệt là hàng hóa có giá trị dưới 150 Euro.

(France 24)

Trung Đông - châu Phi

* Thanh niên Morocco biểu tình kêu gọi cải cách: Phong trào đứng sau làn sóng biểu tình đang lan rộng trên toàn Morocco - nhóm thanh niên GenZ 212 - ngày 13/10 kêu gọi tiến hành "biểu tình ngồi ôn hòa” nhằm thúc đẩy yêu cầu cải cách.

GenZ 212 tuyên bố: “Chúng tôi kêu gọi thanh niên cũng như tất cả công dân Morocco hãy tập hợp đông đảo để ủng hộ phong trào biểu tình cho đến khi các yêu cầu của chúng tôi được đáp ứng”.

Làn sóng biểu tình bùng nổ từ cuối tháng 9, sau khi 8 thai phụ tử vong trong lúc sinh mổ tại một bệnh viện ở thành phố Agadir, miền Nam Morocco, làm dấy lên làn sóng phản đối tình trạng vật chất tồi tệ tại các cơ sở y tế công. Người biểu tình cũng bày tỏ thái độ bất bình về tình trạng của hệ thống giáo dục, nạn tham nhũng và nhiều vấn đề xã hội khác.

(AFP)

* Iran nói nhóm E3 "thiếu thiện chí": Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei ngày 13/10 cho rằng tuyên bố gần đây của Pháp, Đức và Anh (nhóm E3) về việc sẵn sàng khởi động lại các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran là “thiếu thiện chí và không chân thành”.

Phát biểu tại họp báo thường kỳ, ông Baghaei cho biết Iran đánh giá tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo E3 đưa ra ngày 11/10 “chứa đựng những lập luận rập khuôn, trong đó có những nội dung không liên quan và thể hiện sự thiếu thiện chí”.

Iran cho rằng nhóm E3 tuy khẳng định ủng hộ con đường ngoại giao nhưng lại khiến tiến trình đàm phán rơi vào bế tắc khi “lạm dụng cơ chế giải quyết tranh chấp” trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015.

Trước đó, các nhà lãnh đạo E3 cho rằng, quyết định kích hoạt cơ chế snapback (khôi phục biện pháp trừng phạt của LHQ với Tehran) là “đúng đắn”, đồng thời bày tỏ quyết tâm nối lại đàm phán với Iran và Mỹ nhằm đạt được một thỏa thuận toàn diện và bền vững.

(IRNA)

Châu Mỹ

* Venezuela kêu gọi sự giúp đỡ từ quốc tế: Chính phủ Venezuela ngày 13/10 tuyên bố sẽ chấp nhận “mọi sự giúp đỡ” từ cộng đồng quốc tế, sau khi Washington triển khai lực lượng quân sự tại vùng biển Caribe.

Phát biểu trong buổi họp báo của Đảng Xã hội chủ nghĩa Thống nhất Venezuela (PSUV) cầm quyền, Bộ trưởng Nội vụ Diosdado Cabello kêu gọi sự giúp đỡ từ cộng đồng quốc tế và khẳng định mọi sự hỗ trợ “sẽ được đón nhận”.

Theo ông Cabello, Caracas đã nhận được thông điệp ủng hộ từ “một số lực lượng quân sự tại châu Mỹ”, kể cả từ các nước “không thân cận về chính trị”, và nhiều cộng đồng bản địa bày tỏ sẵn sàng “chiến đấu” vì Venezuela.

Chính phủ Tổng thống Nicolás Maduro đã kích hoạt kế hoạch phòng thủ “Độc lập 200” tại nhiều bang ven biển và biên giới, huy động quân đội, cảnh sát, dân quân và dân thường nhằm bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu trong trường hợp xảy ra xung đột.

(Reuters)

* Người tiêu dùng Mỹ "gánh" 55% chi phí thuế quan:Theo phân tích ngày 13/10 của tập đoàn tài chính Goldman Sachs, trong năm 2025, người tiêu dùng Mỹ sẽ chịu hơn 50% chi phí từ thuế quan do Tổng thống Donald Trump ban hành.

Ước tính đến cuối năm, người tiêu dùng Mỹ sẽ phải chịu tới 55% chi phí thuế quan, trong khi giới doanh nghiệp "gánh" 22% và các nhà xuất khẩu nước ngoài chịu 18% chi phí.

Hiện các doanh nghiệp Mỹ vẫn là bên chịu phần lớn chi phí trong bối cảnh một số chính sách thuế mới chỉ vừa mới có hiệu lực. Bên cạnh đó, việc tăng giá bán lẻ đối với người tiêu dùng cũng như đàm phán giảm giá nhập khẩu đối với các nhà cung ứng nước ngoài cần có thêm thời gian. (CNN)

* Tập đoàn JPMorgan Chase tham vọng phục hồi kinh tế Mỹ: Ngày 13/10,JPMorgan Chase, tập đoàn tài chính đa quốc gia có trụ sở tại Mỹ, đã khởi động sáng kiến trị giá 1.500 tỷ USD nhằm thúc đẩy an ninh quốc gia và khả năng phục hồi kinh tế của Mỹ.

Trong khuôn khổ sáng kiến kéo dài 10 năm này, JPMorgan Chase sẽ đầu tư 10 tỷ USD thông qua hình thức trực tiếp và qua quỹ đầu tư mạo hiểm vào một số doanh nghiệp, đồng thời huy động các nguồn vốn khác để hỗ trợ các dự án “có tầm quan trọng chiến lược đối với an ninh kinh tế quốc gia”.

Sáng kiến này tập trung vào 4 lĩnh vực chính gồm chuỗi cung ứng và sản xuất; quốc phòng và hàng không vũ trụ; khả năng độc lập về nguồn cung năng lượng, cùng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo và máy tính lượng tử.

(Bloomberg)

Xuân Sơn