Tin tưởng vào Quốc hội đổi mới, hành động, Chính phủ liêm chính, kiến tạo

Chất vấn “thời sự”, trả lời trọng tâm

Chất vấn tại các kỳ họp Quốc hội luôn được cử tri, Nhân dân rất quan tâm theo dõi. Qua theo dõi các phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ Tư, Quốc hội Khóa XV, cho thấy: các ý kiến chất vấn của đại biểu đều là những vấn đề "thời sự", được cử tri quan tâm. Có những vấn đề nhạy cảm nhưng rất thực tế được các đại biểu mạnh dạn đặt câu hỏi: một số vụ việc khi Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra thì kết luận không có khuyết điểm, sai phạm hoặc có nhưng chỉ là kiểm điểm, rút kinh nghiệm, nhưng khi Ủy ban Kiểm tra Trung ương tiến hành kiểm tra thì lại chỉ ra những sai phạm và phải chuyển qua xử lý hình sự. Phải chăng là do pháp luật chưa đồng bộ, cách hiểu pháp luật chưa đúng hoặc có hay chăng việc tiêu cực trong quá trình thanh tra?

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) chất vấn tại kỳ họp. Ảnh: Lâm Hiển

Trả lời của các Bộ trưởng và thành viên Chính phủ ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm, được cử tri đánh giá cao. Mặc dù lần đầu tiên "đăng đàn" nhưng Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã trả lời rất đúng và trúng, thể hiện được năng lực của người đứng đầu một ngành rất quan trọng của đất nước hiện nay. Bộ trưởng đã có sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng các vấn đề cũng đã được trả lời rất đúng và trúng, đáp ứng được phần nào kỳ vọng của cử tri.

"Tư lệnh" ngành thông tin, truyền thông đã điềm tĩnh trả lời ngắn gọn, mạch lạc, thẳng thắn, thể hiện rõ quan điểm, chính kiến, không né tránh các chất vấn và tranh luận của ĐBQH, có giải pháp, phương án xử lý cụ thể với nhiều vấn đề đại biểu nêu ra. Qua trả lời cho thấy, Bộ trưởng nắm rất chắc, có chuyên môn sâu và kinh nghiệm trong lĩnh vực được giao quản lý. Với tinh thần thẳng thắn, cầu thị và trách nhiệm, các câu hỏi, tranh luận của đại biểu đều được Bộ trưởng trả lời rõ ràng, minh bạch với những giải pháp, định hướng, cách xử lý cụ thể. Đặc biệt, không né tránh trách nhiệm của người đứng đầu khi khẳng định “tôi xin nhận trách nhiệm này”, “tôi sẽ là người chịu trách nhiệm chính”.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ đã thẳng thắn nhận trách nhiệm về những vấn đề vướng mắc, hạn chế trong lĩnh vực nội vụ; đồng thời, đưa ra những giải pháp cụ thể để khắc phục, như: việc đánh giá cán bộ, công chức đi vào thực chất; giải quyết những bất cập, khó khăn trong sắp xếp các đơn vị hành chính; chủ trương khuyến khích cán bộ dám nghĩ, dám làm được thực hiện sâu rộng trên thực tế; thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết Trung ương về tinh giản biên chế…

Tổng Thanh tra Chính phủ đồng tình và nhận rõ những vấn đề còn hạn chế, yếu kém trong hoạt động thanh tra, như: việc thu hồi tài sản do tham nhũng còn thấp; việc xử lý sau thanh tra còn có những hạn chế...; đồng thời đưa ra cam kết: "Trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo đẩy nhanh thực hiện đúng theo các kết luận của thanh tra, kể cả Thanh tra Chính phủ cũng như thanh tra các địa phương" và tinh thần cầu thị: mong các đại biểu và cử tri giúp thanh tra Chính phủ giám sát và phản ánh những sai phạm của cán bộ trong đoàn thanh tra.

Ngoài trả lời của các Bộ trưởng, phần báo cáo, giải trình thêm của Thủ tướng Chính phủ và các Phó Thủ tướng Chính phủ cũng rất cụ thể, trúng vấn đề, các giải pháp đưa ra cụ thể và khả thi, xác định trách nhiệm của Chính phủ và các bộ, ngành, chính quyền địa phương trong thực hiện có hiệu quả các vấn đề đã được trả lời.

Điều hành của Chủ tọa tại các phiên chất vấn và trả lời chất vấn rất khoa học, quyết liệt và linh hoạt, tạo được không khí cởi mở, dân chủ, khéo gợi mở để các Bộ trưởng tập trung đi thẳng vào trọng tâm, chỉ rõ các vấn đề cho các bộ, ngành khác cùng phối hợp để giải đáp được những vấn đề đại biểu quan tâm. Đồng thời, sau trả lời, mỗi vấn đề chủ tọa đều đánh giá, kết luận, xác định trách nhiệm và yêu cầu thực hiện sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn.

Tiếp tục đổi mới để hoạt động chất vấn đạt hiệu quả cao hơn

Mặc dù vậy, cử tri còn những băn khoăn, chưa thấy khả thi về giải pháp thực hiện, trong những giải pháp mà các Bộ trưởng đưa ra, vẫn còn một số giải pháp chưa cụ thể, còn "đổ lỗi" cho cơ chế, thể chế, chưa có sự cam kết về thời gian thực hiện. Thế nhưng, cơ chế, thể chế là cũng do các bộ, ngành là "người" xây dựng, đề xuất để Chính phủ, Quốc hội quyết định bổ sung, ban hành, sự chậm trễ này cũng thuộc trách nhiệm của các bộ, ngành? Vậy làm sao cho việc sửa đổi, ban hành thể chế kịp thời đáp ứng yêu cầu quản lý cũng là trách nhiệm của các bộ, ngành ở Trung ương.

Cử tri cũng mong muốn, trước khi vào phần trả lời chất vấn (mới), cần có báo cáo tổng hợp kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về chất vấn tại các kỳ họp trước để đại biểu và cử tri biết được kết quả thực hiện "lời hứa" của các Bộ trưởng, thành viên Chính phủ đã thực hiện ra sao. Tức là thực hiện việc công khai kết quả thực hiện Nghị quyết của quốc hội về chất vấn.

Cùng với đó, tại các phiên chất vấn và trả lời chất vấn, nên dành nhiều thời gian để các Bộ trưởng và thành viên Chính phủ trả lời, giải trình và tranh luận, đại biểu không cần nêu lại câu hỏi đã gửi trước, mà chỉ nêu nội dung cần tranh luận (chất vấn lại). Bởi vì, vấn đề chất vấn đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội lựa chọn và ấn định trước, câu hỏi chất vấn đã được đại biểu gửi trước đến người phải trả lời để chuẩn bị. Khi đó, trước khi các Bộ trưởng trả lời, Chủ tọa chỉ nêu các nhóm vấn đề (cơ quan tổng hợp các câu hỏi) và yêu cầu người trả lời đi thẳng vào các nhóm vấn đề, như vậy sẽ loại bỏ được các ý kiến trùng nội dung.

Có thể nói, hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ Tư, Quốc hội Khóa XV đã để lại nhiều cảm xúc. Cử tri tin tưởng vào một Quốc hội đổi mới và hành động, tin tưởng vào một Chính phủ liêm chính và kiến tạo, nhất là thể hiện ở những chuyển động tích cực trên thực tế hậu chất vấn và trả lời chất vấn.