Tình báo châu Âu xích lại gần nhau do rạn nứt với Mỹ
Liên minh châu Âu (EU) đang từng bước xích lại gần nhau trong lĩnh vực tình báo, do những rạn nứt trong quan hệ với Mỹ, đặc biệt sau việc Washington đột ngột ngừng chia sẻ thông tin tình báo chiến trường với Ukraine.
Trụ sở Liên minh châu Âu tại Brussels, Bỉ. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ Politico ngày 22/10, các cơ quan tình báo châu Âu đang dần vượt qua hàng thập kỷ thiếu tin cậy, thiết lập một hệ thống chia sẻ thông tin chung nhằm đối phó với các mối đe dọa từ bên ngoài. Sự kiện này được thúc đẩy mạnh mẽ khi chính quyền Tổng thống Donald Trump tạm dừng chia sẻ dữ liệu tình báo với Kiev hồi tháng 3 vừa qua, tạo động lực để các quốc gia châu Âu tự tăng cường hợp tác.
Trong năm qua, nhiều cơ quan tình báo quốc gia đã cử nhân sự đến các đại diện thường trực của nước mình tại Brussels. Trung tâm tình báo và phân tích tình hình (INTCEN) thuộc Dịch vụ hành động ngoại giao châu Âu (EEAS) cũng bắt đầu cung cấp thông tin cho các quan chức cấp cao. EU đang cân nhắc nâng cấp năng lực của trung tâm này theo mô hình kiểu CIA, nhằm đáp ứng nhu cầu chiến lược và vận hành.
Một quan chức tình báo phương Tây nhận xét: “Tổng thống Trump đáng được đề cử Nobel Hòa bình vì đã giúp các cơ quan châu Âu xích lại gần nhau”. Bảy quan chức tình báo và an ninh khác cũng xác nhận với tờ Politico rằng rạn nứt xuyên Đại Tây Dương đang thúc đẩy tốc độ hợp tác giữa các cơ quan tình báo châu Âu nhanh hơn bao giờ hết.
Truyền thống lâu nay, các quốc gia EU thường giữ bí mật thông tin tình báo cho riêng mình, chỉ chia sẻ thông qua một mạng lưới khép kín gọi là Club de Berne, thành lập gần 50 năm trước tại Thụy Sĩ. Mạng lưới này không có trụ sở, không có ban thư ký và chỉ họp hai lần mỗi năm. Nhiều nước EU lớn, như Pháp, Đức, Hà Lan, và trước đây là Anh, từng hạn chế chia sẻ thông tin nhạy cảm vì lo ngại rò rỉ.
Để tăng cường hiệu quả, một số cơ quan tình báo châu Âu đang hình thành các nhóm quốc gia tin cậy thay vì chỉ hoạt động thông qua Brussels. Sau khi Mỹ tạm dừng chia sẻ thông tin với Ukraine, một liên minh “Coalition of the Willing” do Pháp và Anh dẫn đầu đã mở rộng quyền tiếp cận công nghệ tình báo, giám sát và dữ liệu vệ tinh do châu Âu vận hành cho Kiev.
Hà Lan đang tăng cường hợp tác với các dịch vụ tình báo của Anh, Ba Lan, Pháp, Đức và các nước Bắc Âu, bao gồm cả chia sẻ dữ liệu thô. Theo ông Erik Akerboom, Giám đốc Cơ quan Tình báo Dân sự Hà Lan, mức độ chia sẻ này đã tăng lên đáng kể trong thời gian gần đây.
Tuy nhiên, thách thức lớn vẫn là xây dựng niềm tin giữa 27 thành viên EU với các ưu tiên quốc gia khác nhau. Các quan chức EU vẫn làm việc chủ yếu vì lợi ích quốc gia, khiến việc hình thành một cơ quan tình báo toàn khối còn nhiều trở ngại. Ông Robert Gorelick, nguyên trưởng phái bộ CIA tại Italy, nhận xét: “Có quá nhiều khác biệt trong cách các cơ quan quốc gia hoạt động. Với 27 nước, rất khó tạo niềm tin đủ để chia sẻ thông tin toàn diện”.
Cùng với đó, các cơ quan tình báo đang dần đặt nền móng cho một cộng đồng tình báo EU thực sự, bao gồm việc triển khai nhân sự tình báo tại hầu hết đại diện thường trực của các quốc gia tại Brussels và tập huấn quan chức về các kỹ thuật chống gián điệp, theo dõi hành vi ép buộc trong các cơ quan EU.
