Tòa bác kháng cáo của văn phòng công chứng vụ phải bồi thường vì không phát hiện giấy tờ giả
HĐXX bác kháng cáo của văn phòng công chứng, giữ nguyên phán quyết của cấp sơ thẩm.
Ngày 17-9, TAND TP.HCM xét xử phúc thẩm vụ án tranh chấp yêu cầu văn bản công chứng vô hiệu giữa nguyên đơn là ông B với bị đơn là Văn phòng công chứng (VPCC) Nguyễn Lê Nghĩa (trước đó là VPCC quận 10).
HĐXX bác kháng cáo của văn phòng công chứng, giữ nguyên phán quyết của cấp sơ thẩm. Ảnh minh họa/PLO
Đã kết hôn nhưng... có giấy xác nhận độc thân
Theo hồ sơ, ông B và bà M đăng ký kết hôn ngày 25-2-1986 tại UBND quận 8, TP.HCM. Ông B và bà M vẫn trong thời kỳ hôn nhân.
Theo ông B, lô đất tại huyện Bình Chánh, TP.HCM đứng tên bà M là tài sản chung nhưng bà M đã tự ý ủy quyền cho bà H thực hiện các quyền liên quan đến lô đất (giấy độc thân của bà M không biết do ai làm để thực hiện ký hợp đồng ủy quyền).
Từ đó, bà H ủy quyền lại cho ông L. Ngày 20-7-2016, ông L chuyển nhượng cho bà G. Hiện tại bà G đang quản lý sử dụng lô đất, trên đất có căn nhà do vợ chồng ông B xây dựng trước đó.
Cho rằng các bên tham gia các giao dịch trên là trái pháp luật nên ông B khởi kiện VPCC Nguyễn Lê Nghĩa, đề nghị tuyên bố vô hiệu đối với hai hợp đồng ủy quyền và vô hiệu đối với hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bên chuyển nhượng là bà M (do ông L làm đại diện); bên nhận chuyển nhượng là bà G; yêu cầu bà G và những người đang ở trong căn nhà xây dựng trên đất giao lại đất và nhà cho vợ chồng ông B và giao lại bản chính giấy chứng nhận.
Đồng thời, ông B yêu cầu VPCC bồi thường tiền thuê nhà ở từ tháng 4-2012 đến tháng 10-2024 với số tiền là 404 triệu đồng.
Trong khi đó, VPCC cho rằng việc chứng nhận hợp đồng ủy quyền là đúng quy định. Nay được biết bà M và ông B có đăng ký kết hôn do ông B cung cấp, đã có một bên thực hiện việc giả mạo giấy tờ.
Vì vậy, VPCC đề nghị tòa án kiểm tra, xác minh loại giấy tờ nào đúng, loại giấy tờ nào là giả mạo. Trong trường hợp giấy đăng ký kết hôn của bà M và ông B là đúng thì VPCC yêu cầu tuyên bố hợp đồng ủy quyền nêu trên là vô hiệu.
Trường hợp tuyên các văn bản vô hiệu, VPCC không có yêu cầu gì, các bên tham gia giao dịch thế nào văn phòng không biết và họ tự giải quyết với nhau.
Trong khi đó, bà M (tham gia với tư cách người liên quan) cho rằng bà có vay dịch vụ 70 triệu đồng nên ký hợp đồng ủy quyền để làm tin. Bà nhớ VPCC có yêu cầu bà đưa chứng minh nhân dân, hộ khẩu và giấy độc thân, bà M nói không có giấy độc thân, rồi họ tự làm sao đó bà M không biết. Gần một năm sau, khi phát hiện căn nhà người khác vào ở nên ông B làm đơn khởi kiện. Bà M đề nghị chấp nhận yêu cầu của ông B.
Người mua lô đất là bà G (tham gia với tư cách người liên quan) việc mua bán ký các hợp đồng được công chứng đúng quy định, bà G không đồng ý tuyên vô hiệu. Trường hợp tòa án tuyên vô hiệu, bà G yêu cầu vợ chồng ông B và hai VPCC liên đới bồi thường số tiền hơn 970 triệu đồng theo chứng thư thẩm định giá.
Xử sơ thẩm tháng 6-2025, TAND quận 10 (nay là TAND Khu vực 4) tuyên hai hợp đồng ủy quyền và hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất vô hiệu. Bà G có nghĩa vụ giao trả nhà đất cho ông B, bà M.
Bà M có nghĩa vụ trả cho bà G số tiền là hơn 715 triệu đồng (tiền chuyển nhượng đất 460 triệu đồng và tiền bồi thường 255 triệu đồng). VPCC Nguyễn Lê Nghĩa có nghĩa vụ trả cho bà G số tiền hơn 255 triệu đồng.
Sau phiên tòa sơ thẩm, cả bà M và phía VPCC đều có đơn kháng cáo.
Tòa tuyên y án
Tại phiên tòa phúc thẩm, VPCC đề nghị hủy bản án sơ thẩm. Trong khi đó, bà M đề nghị sửa bản án sơ thẩm theo hướng bà không phải trả cho bà G 460 triệu đồng tiền chuyển nhượng đất và bà không có lỗi làm cho hợp đồng vô hiệu nên không có nghĩa vụ bồi thường cho bà G số tiền 225 triệu đồng mà VPCC phải bồi thường toàn bộ thiệt hại cho bà G.
HĐXX phúc thẩm nhận định khi ký hợp đồng ủy quyền bà M biết lô đất là tài sản chung của vợ chồng nhưng vẫn ký ủy quyền cho bà H mà không có sự đồng ý của ông B.
Thời điểm bà M ủy quyền cho bà H đã sử dụng tài liệu giả để công chứng. Ông B không đồng ý giao dịch này. Việc bà M ủy quyền cho bà H đã vi phạm điều cấm của pháp luật nên hợp đồng ủy quyền này vô hiệu.
Từ đó, hợp đồng ủy quyền lại và hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cũng vô hiệu.
Về phía công chứng viên của VPCC vì không làm hết trách nhiệm nên đã bỏ qua việc tìm hiểu thêm thông tin về giấy độc thân của người ủy quyền khi có dấu hiệu nghi ngờ...
Từ đó, HĐXX phúc thẩm bác kháng cáo của VPCC và bà M, giữ nguyên bản án sơ thẩm.
