Tổng Bí thư Tô Lâm: Tòa án phải trở thành biểu tượng của công lý và niềm tin của nhân dân

Dự lễ kỷ niệm có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng: Phan Đình Trạc, Trưởng ban Nội chính Trung ương; Nguyễn Duy Ngọc, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương; Đỗ Văn Chiến, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Nguyễn Hòa Bình, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an; Bùi Thị Minh Hoài, Bí thư Thành ủy Hà Nội.

Cùng tham dự có các đồng chí Bí thư Trung ương Đảng: Đại tướng Trịnh Văn Quyết, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; Lê Hoài Trung, Quyền Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; Lê Minh Trí, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Võ Thị Ánh Xuân, Phó Chủ tịch nước; Nguyễn Đức Hải, Phó Chủ tịch Quốc hội; Nguyễn Huy Tiến, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan, đoàn thể Trung ương và TP Hà Nội; lãnh đạo, nguyên lãnh đạo TANDTC, cùng toàn thể công chức, viên chức và người lao động trong TAND; cán bộ, chiến sĩ Tòa án quân sự trên toàn quốc.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo tại Lễ kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành TAND.

Tại Lễ kỷ niệm, đồng chí Lê Minh Trí, Bí thư Trung ương đảng, Chánh án TAND tối cao trình bày diễn văn ôn lại truyền thống 80 năm xây dựng và phát triển của TAND.

Cách đây tròn 80 năm, trong những ngày đầu của nền độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ cách mạng lâm thời đã đặt nền móng cho một thiết chế quan trọng trong bộ máy Nhà nước - bằng Sắc lệnh số 33C/SL ngày 13/9/1945, khai sinh hệ thống TAND Việt Nam. Từ đó, ngành tòa án đã đồng hành cùng dân tộc qua những năm tháng kháng chiến gian khổ, những bước chuyển mình đổi mới và những thời khắc hội nhập đầy bản lĩnh. TAND không chỉ là nơi thực thi pháp luật, mà còn là biểu tượng của niềm tin, của lẽ phải, của khát vọng công lý trong trái tim mỗi người dân Việt Nam.

Trải qua các giai đoạn phát triển khác nhau của đất nước, nhưng dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, từ những năm tháng kháng chiến cam go, ác liệt đến những tháng năm hòa bình, đổi mới phát triển đất nước, các thế hệ cán bộ, công chức tòa án luôn tận tụy phục vụ nhân dân, tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước; nỗ lực phấn đấu; vượt mọi khó khăn, thử thách; đoàn kết một lòng, phấn đấu xây dựng TAND xứng đáng trở thành biểu tượng của công lý, lẽ phải và niềm tin. Những đóng góp đó đã hun đúc nên truyền thống tốt đẹp của TAND; luôn được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận và trân trọng.

Tổng Bí thư Tô Lâm và các đồng chí lãnh đạo tham dự Lễ kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống Ngành TAND.

Ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của đất nước, Đảng, Nhà nước đã tặng thưởng ngành TAND nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có Huân chương Sao vàng và 2 lần được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh. Hàng trăm đơn vị, hàng ngàn thẩm phán, cán bộ, công chức của TAND các cấp đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý.

Phát biểu tại buổi lễ, Tổng Bí thư Tô Lâm gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất tới các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo ngành TAND qua các thời kỳ, đội ngũ thẩm phán, cán bộ, công chức, viên chức, các vị Hội thẩm nhân dân đã và đang công tác tại các TAND và Tòa án Quân sự các cấp, cùng toàn thể người lao động trong ngành TAND.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, các đồng chí đã làm tốt công tác tham mưu, phối hợp tham mưu với Đảng, Nhà nước và tích cực triển khai nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, góp phần hoàn thiện pháp luật, cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bảo vệ quyền con người, quyền công dân; chất lượng hoạt động xét xử của tòa án các cấp ngày càng được nâng cao; các nguyên tắc hiến định trong xét xử được bảo đảm.

Tổng Bí thư Tô Lâm trao tặng TAND tối cao danh hiệu "Anh hùng Lao động".

Trong 10 năm trở lại đây, tòa án các cấp đã thụ lý, giải quyết trên 5,2 triệu vụ việc, vụ án các loại về hình sự, dân sự, hôn nhân, gia đình, kinh doanh thương mại, lao động. Có thể nói, một khối lượng công việc rất lớn đã được các đồng chí giải quyết trong bối cảnh biên chế, điều kiện làm việc còn nhiều khó khăn. Đặc biệt là nhiều vụ án lớn, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng, có vụ án với hàng trăm bị cáo, hàng trăm nghìn người bị hại; các vụ án về kinh tế, tham nhũng lớn được đưa ra xét xử kịp thời, xử lý nghiêm minh đúng người, đúng tội, góp phần giữ vững kỷ cương, phép nước, củng cố, xây dựng lòng tin của nhân dân.

Phía sau mỗi phán quyết của tòa án là công sức rất lớn của người thẩm phán và cán bộ tòa án; là sự hy sinh thời gian, tập trung trí tuệ, trăn trở suy nghĩ, cân nhắc kỹ lưỡng để công lý, công bằng được thực thi; là nỗ lực giữ gìn liêm chính, công minh, vượt qua sự cám dỗ, đe dọa, tấn công, mua chuộc để giữ vững cán cân công lý.

“Đảng và Nhà nước ta luôn ghi nhận, đánh giá cao công lao, đóng góp của TAND qua các thời kỳ, từ việc bảo vệ thành quả cách mạng, củng cố chính quyền nhân dân, giữ vững an ninh chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, phòng chống tội phạm, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đến bảo vệ công lý, công bằng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, của tổ chức, cá nhân”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Những phần thưởng cao quý mà Đảng, Nhà nước trao tặng cho ngành TAND trong 80 năm qua, nhất là Huân chương Sao Vàng, 2 lần được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh. Và hôm nay, Đảng, Nhà nước trao tặng ngành TAND danh hiệu “Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới” là sự ghi nhận xứng đáng đối với quá trình phấn đấu bền bỉ, tận tâm, tận tụy với công việc của các thế hệ cán bộ ngành TAND. Mỗi cán bộ, thẩm phán, công chức, người lao động ngành tòa án đều có quyền tự hào về những công sức của mình, đóng góp vào sự phát triển của ngành và đóng góp vào thành quả chung của đất nước.

Tổng Bí thư chỉ rõ, đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới với khát vọng vươn lên mạnh mẽ, xây dựng Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc. Thời kỳ mới đang đặt ra yêu cầu rất cao về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam; về đổi mới, xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật, thúc đẩy cải cách tư pháp, xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân - trong đó hoạt động xét xử là trung tâm.

Tổng Bí thư Tô Lâm và các đồng chí lãnh đạo chụp ảnh lưu niệm tại Lễ kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống Ngành TAND.

Vì vậy, vai trò, trách nhiệm của ngành TAND trong thời gian tới là rất lớn, với trọng trách bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân; bằng hoạt động của mình góp phần giáo dục công dân trung thành với Tổ quốc, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, ý thức đấu tranh phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật, góp phần giữ vững an ninh chính trị, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Để thực hiện tốt trọng trách của mình, Tổng Bí thư yêu cầu ngành TAND cần nghiên cứu thực hiện tốt 5 định hướng lớn:

Thứ nhất, phải luôn quán triệt sâu sắc và thực hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng về đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ chiến lược, các chủ trương đột phá để phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; làm tốt công tác tham mưu, phối hợp tham mưu chiến lược với Đảng, Nhà nước và triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Về cải cách tư pháp và đổi mới xây dựng, phải hoàn thiện hệ thống pháp luật, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển đất nước; luôn giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với các cơ quan tư pháp nói chung, TAND nói riêng. Đây là nguyên tắc bất di bất dịch, bảo đảm ngành TAND luôn phát triển không ngừng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội, đặt lợi ích quốc gia - dân tộc, lợi ích của nhân dân lên trên hết, trước hết trong mọi hoạt động. TAND phải là “pháo đài” chính trị - pháp lý vững chắc, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước và sự nghiệp đổi mới, xây dựng, phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa.

Chánh án TAND tối cao Lê Minh Trí đọc diễn văn kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống Ngành TAND.

Thứ hai, tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động xét xử của tòa án các cấp. Đây là nhiệm vụ trung tâm của ngành tòa án, cũng là nhiệm vụ trung tâm của cải cách tư pháp. Trong hoạt động xét xử phải lấy kết quả bảo vệ công lý, công bằng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân làm thước đo. Phải thực hiện nghiêm các nguyên tắc xét xử đã được Hiến pháp và pháp luật quy định, nhất là bảo đảm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; bảo đảm nguyên tắc tranh tụng trong xét xử; xét xử công khai, minh bạch, trừ trường hợp luật định; mọi công dân đều bình đằng trước pháp luật; bảo đảm quyền bào chữa của bị can, bị cáo, quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp của đương sự.

Các vụ án, vụ việc dù tính chất, mức độ nào thì cũng không được phép để xảy ra oan, sai nghiêm trọng, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích của Nhà nước, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Ngành Tòa án phải không ngừng phấn đấu để mọi phán quyết đều “thấu tình, đạt lý” - nghiêm minh về pháp luật nhưng cũng giàu tính nhân văn, vừa bảo vệ kỷ cương phép nước, vừa giữ gìn sự ổn định, hài hòa trong xã hội, nuôi dưỡng niềm tin, khát vọng sống tốt đẹp trong nhân dân, để tòa án không chỉ là cơ quan xét xử, mà phải trở thành biểu tượng của công lý và niềm tin của nhân dân, là điểm tựa vững chắc để người dân gửi gắm sự công bằng và lẽ phải.

Thứ ba, tăng cường tham gia xây dựng và hoàn thiện thể chế pháp luật, bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng. Đẩy mạnh công tác tổng kết thực tiễn xét xử, xây dựng, ban hành các Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao; Thông tư hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, tăng cường phát triển Án lệ; lắng nghe ý kiến góp ý và chấp hành nghiêm túc sự giám sát của Nhân dân, của Quốc hội, Hội đồng nhân dân đối với hoạt động của tòa án các cấp; phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các cơ quan trong hệ thống tư pháp như Viện KSND, Cơ quan điều tra, Cơ quan thi hành án, cũng như với các tổ chức bổ trợ tư pháp và các cơ quan có liên quan.

Các đại biểu dự lễ kỷ niệm.

Sự phối hợp phải bảo đảm nhịp nhàng, minh bạch, đúng chức năng, đúng thẩm quyền, trách nhiệm, trên tinh thần thượng tôn pháp luật và cùng hướng đến mục tiêu chung là bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Thứ tư, đẩy mạnh hiện đại hóa và mở rộng hợp tác quốc tế trong công tác của ngành tòa án; tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, nhất là tập trung xây dựng và hoàn thiện các cơ sở dữ liệu của ngành tòa án, kết nối liên thông, đồng bộ, thống nhất với dữ liệu của các cơ quan trong hệ thống chính trị; đổi mới quy trình nghiệp vụ theo hướng số hóa toàn diện, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, loại bỏ các thủ tục trung gian không cần thiết, nâng cao tính công khai, minh bạch và hiệu quả trong quá trình xét xử và thi hành án… hướng tới xây dựng Tòa án điện tử - Tòa án số, phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn.

Ngành tòa án cần tiếp tục làm tốt công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế theo chủ trương của Đảng, Nhà nước nhằm nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của Tòa án Việt Nam; nghiên cứu, chọn lọc, học hỏi kinh nghiệm của các nước có nền tư pháp hiện đại, để không ngừng nâng cao năng lực hoạt động của tòa án trong nước, nhất là trong xét xử, giải quyết những vụ án, vụ việc có yếu tố nước ngoài, có tính quốc tế và tham gia tích cực vào nền tư pháp quốc tế.

Thứ năm, vấn đề quan trọng nhất là phải đặc biệt quan tâm làm tốt công tác xây dựng Ngành, đặc biệt là xây dựng đội ngũ cán bộ, thẩm phán TAND đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Đây là nhân tố then chốt, quyết định đến chất lượng, hiệu quả các mặt công tác của ngành tòa án.

Cần tập trung làm tốt công tác xây dựng Đảng, xây dựng ngành trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại, phát huy tinh thần đoàn kết, trách nhiệm; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, liêm chính trong nội bộ ngành. Bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả mô hình TAND 3 cấp sau sắp xếp, tinh gọn; thực hiện đầy đủ, đúng thẩm quyền chức năng, nhiệm vụ của tòa án từng cấp, nhất là tiếp tục tăng cường toàn diện cho 355 tòa án khu vực, bảo đảm đủ năng lực thực hiện tốt chức năng xét xử sơ thẩm các vụ án, vụ việc theo quy định của pháp luật, góp phần giải quyết hiệu quả những vấn đề của người dân ngay từ cơ sở, giảm tải cho cấp trên, tăng cường củng cố niềm tin của Nhân dân đối với ngành tòa án.

Phải đặc biệt quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ thẩm phán có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, liêm chính, có chuyên môn sâu, có dũng khí bảo vệ cái đúng, kiên quyết đấu tranh với cái sai.

Mỗi cán bộ tòa án, đặc biệt là đội ngũ cán bộ thẩm phán cần nhận thức rõ vai trò, trọng trách của mình là những người được tin tưởng giao trọng trách “cầm cân, nảy mực” trong bảo vệ công lý, công bằng; được “Nhân danh Nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam” để xét xử, tuyên án. Mỗi phán quyết không chỉ thể hiện năng lực áp dụng pháp luật mà còn thể hiện bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội sâu sắc.

Vì thế, yêu cầu đặt ra đối với thẩm phán và cán bộ tòa án phải thật sự công minh, liêm chính, bản lĩnh, tinh thông pháp luật, am hiểu thực tiễn và có trái tim nhân ái. Mỗi cán bộ ngành tòa án phải không ngừng học tập, tu dưỡng đạo đức và năng lực nghiệp vụ, như lời Bác Hồ dạy cán bộ tòa án “Phụng công thủ pháp, chí công vô tư”, phải “gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân”, đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của công việc trong giai đoạn mới.

“Đảng, Nhà nước sẽ tiếp tục bố trí nguồn lực để tăng cường cơ sở vật chất, trang bị phương tiện, trụ sở làm việc cho tòa án các cấp, để xứng đáng với vị trí là trung tâm của hệ thống các cơ quan tư pháp, là biểu tượng của công lý; phấn đấu trong nhiệm kỳ 2026 -2031 hoàn thành việc đầu tư xây dựng các trụ sở TAND cấp tỉnh và TAND khu vực đảm bảo khang trang, hiện đại đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ trong tình hình mới”, Tổng Bí thư nêu rõ.

Nguyễn Hưng