Tổng Lãnh sự Cuba tại TP.HCM: 'Fidel dạy chúng tôi yêu và trân trọng Việt Nam'

Bà Ariadne Feo Labrada đến Việt Nam lần đầu tiên năm 2014, đảm nhận vai trò viên chức ngoại giao của Đại sứ quán Cuba tại Hà Nội. Tháng 12-2017, bà hoàn thành nhiệm vụ và về lại Cuba.

Tháng 12-2021, bà trở lại Việt Nam trên cương vị là Tổng Lãnh sự Cuba tại TP.HCM.

"Mỗi lần tôi sang công tác tại Việt Nam, mẹ đẻ và chồng tôi cùng đi theo. Con trai lớn của tôi sinh ra tại Cuba nhưng lớn lên ở đây, còn con trai nhỏ của tôi thì chào đời tại Việt Nam, đến nay vừa tròn 7 tháng tuổi. Việt Nam là quê hương thứ hai của chúng tôi, cũng là dấu ấn tuyệt vời nhất trong sự nghiệp của tôi", bà Ariadne Feo Labrada nói.

Để hiểu rõ hơn về mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Cuba, cũng như tiềm năng hợp tác giữa hai nước trong bối cảnh hiện nay, báo Pháp Luật TP.HCM đã có đã có cuộc trao đổi với bà Ariadne Feo Labrada, Tổng Lãnh sự Cuba tại TP.HCM, người đã có gần 8 năm sinh sống và làm việc tại Việt Nam.

Bà Ariadne Feo Labrada, Tổng Lãnh sự Cuba tại TP.HCM. Ảnh: TT

Nhà ngoại giao Cuba được nhân dân Việt Nam ưu ái

. Phóng viên: Việt Nam và Cuba có nhiều điểm tương đồng về lịch sử, đặc biệt là tinh thần đấu tranh giành độc lập dân tộc. Bà nhìn nhận như thế nào về “tinh thần chung” đã hun đúc nên mối quan hệ đặc biệt giữa 2 nước trong suốt 65 năm qua?

+ Tổng Lãnh sự Cuba tại TP.HCM Ariadne Feo Labrada: Giống như Việt Nam, Cuba cũng có một lịch sử đấu tranh kiên cường để bảo vệ nền độc lập.

Tôi nghĩ đó là điểm chung, cũng là điều gắn kết 2 quốc gia: Cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc của nhân dân, để hôm nay tiếp tục trên con đường xây dựng đất nước yêu hòa bình, nơi mà mọi trẻ em và thanh thiếu niên đều được học tập, chăm sóc và có quyền quyết định tương lai của chính mình.

Mặc dù mỗi quốc gia còn những khó khăn riêng, điều cốt lõi vẫn là có tự do, được sống trong hòa bình.

. Nhiều câu chuyện cảm động về sự ủng hộ của Cuba dành cho Việt Nam trong chiến tranh đã được kể lại, đặc biệt là câu nói bất hủ của Fidel: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”.

. Bà nhận định như thế nào về ý nghĩa của câu nói này trong bối cảnh hiện nay?

+ Tôi cho rằng mỗi chữ trong câu nói ấy của Fidel đều đã in sâu trong trái tim người dân Việt Nam và sẽ không bao giờ bị lãng quên.

Là một nhà ngoại giao, tôi cảm thấy vô cùng tự hào khi được đại diện cho Cuba tại đất nước anh hùng này. Ở bất cứ nơi nào tôi đến, khi mọi người biết tôi là người Cuba, ngay lập tức tôi nhận được một sự trân trọng và yêu thương, gần gũi. Tôi nghĩ tình cảm mà người Việt Nam dành cho mình có chút đặc biệt hơn so với tình cảm dành cho những nhà ngoại giao đến từ các nước khác.

Câu nói của Fidel không phải là một khẩu hiệu sáo rỗng, mà thực sự có ý nghĩa rằng Cuba sẵn sàng chiến đấu và sát cánh cùng Việt Nam trong mọi hoàn cảnh, dù là thời bình hay thời chiến. Câu nói ấy đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị lịch sử và ý nghĩa về tình đoàn kết như khi được Fidel nói ra.

Tinh thần của câu nói ấy được hiện thực hóa thông qua nhiều hình thức khác nhau từ quá khứ cho đến hiện tại, khi mà 2 nước đang ngày càng tăng cường các hoạt động nghiên cứu, hợp tác, giao lưu văn hóa, xã hội, kinh tế.

Đặc biệt, trong đại dịch COVID-19 - thời điểm vô cùng khó khăn với cả Việt Nam và Cuba cũng như toàn thế giới, nhưng Cuba, bất chấp lệnh cấm vận, vẫn phát triển được một số loại vaccine chống dịch và đã gửi toàn bộ số liều vaccine mà Cuba có cho Việt Nam.

Các chiến sĩ Đoàn Khe Sanh, Quân giải phóng Trị Thiên - Huế nồng nhiệt đón mừng Lãnh tụ Fidel Castro đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam, ngày 15-9-1973. Ảnh: TTXVN

Về phía Việt Nam, mới đây nhất, chúng ta có thể thấy chiến dịch ủng hộ Cuba nhân kỷ niệm 65 năm quan hệ ngoại giao giữa hai nước đã đạt được một kết quả vô cùng ấn tượng, vượt xa mọi mong đợi.

Bên cạnh đó là sự ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn đa phương, tất cả đều khẳng định rằng mối quan hệ anh em, tình đoàn kết giữa hai nước luôn rất sâu sắc.

. Trong gần 8 năm sống và làm việc tại Việt Nam, kỷ niệm hay câu chuyện nào về Việt Nam và con người nơi đây để lại ấn tượng sâu sắc với bà?

Tôi luôn nói rằng Việt Nam là quê hương thứ hai của mình. Việc được sống cùng gia đình mình tại Việt Nam, đại diện cho đất nước mình tại Việt Nam thực sự là một điều thiêng liêng và đáng quý.

Có quá nhiều kỷ niệm về Việt Nam mà tôi và gia đình đã trải qua, đã chứng kiến trong 8 năm qua. Nhưng có một câu chuyện mà có lẽ cả cuộc đời tôi không thể nào quên.

Tháng 11-2016, Lãnh tụ Fidel qua đời. Khi ấy, tôi đang làm việc tại Đại sứ quán Cuba ở Hà Nội, tại đây chúng tôi đã mở một cuốn sổ tang tưởng niệm Fidel. Trong những ngày ấy, chúng tôi đã tiếp đón rất nhiều người, không chỉ là quan chức Chính phủ, các tổ chức, đoàn thể, trường học, mà còn có những người dân.

Đại sứ quán có quy định khung giờ làm việc. Nhưng chúng tôi gần như không đóng cửa vì dòng người xếp hàng bên ngoài đại sứ quán rất dài. Khi nào còn người đến, chúng tôi còn tiếp đón.

Ngày nọ, chúng tôi tiếp đón một người phụ nữ khoảng 60 tuổi. Bà ấy bước đến đứng trước bức tượng Fidel ở phòng khách, cạnh đó là một bàn thờ nhỏ, rồi bất ngờ ngất xỉu. Chúng tôi hoảng hốt vô cùng, không hiểu chuyện gì đã xảy ra.

May mắn thay, một bác sĩ có mặt tại đại sứ quán lúc ấy đã sơ cứu cho bà. Chúng tôi đặt bà ấy ngồi xuống rồi cho uống nước, chăm sóc một hồi cho đến khi bà tỉnh lại.

Đó là bà Nguyễn Thị Hương, người từng làm nhiệm vụ san lấp hố bom ở chiến trường Quảng Trị năm 1973, cũng là người đã được Fidel cứu sống, đưa đến bệnh viện khi thấy bà bị thương nặng trong quá trình làm nhiệm vụ.

Bà Hương đến Đại sứ quán Cuba tại Hà Nội dâng nén hương tiễn biệt Lãnh tụ Fidel, được tiếp đón bởi cựu Đại sứ Cuba tại Việt Nam Herminio López Díaz (bên phải). Ảnh: Đại sứ quán Cuba tại Hà Nội

Sau khi nghe bà ấy kể lại câu chuyện, tất cả chúng tôi đều khóc. Tôi không thể tưởng tượng được rằng bà ấy đã từ Quảng Trị lên tàu hỏa trong đêm để ra Hà Nội, tìm đến đại sứ quán chia sẻ nỗi mất mát với chúng tôi. Hình ảnh người phụ nữ trong buổi sáng ấy đến nay vẫn trong tâm trí tôi dù gần 1 thập kỷ đã qua.

Hành động nhiều hơn để lan tỏa mối quan hệ này

. Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, theo bà, chúng ta có thể làm gì để lan tỏa tình đoàn kết và lịch sử của mối quan hệ này một cách hấp dẫn và hiệu quả hơn đến thế hệ trẻ?

+ Với vai trò là một cơ quan ngoại giao, chúng tôi thường tổ chức các hoạt động với các trường tiểu học và THCS, đặc biệt là các trường đại học.

Đơn cử, khi chúng tôi tổ chức một hoạt động vẽ tranh về bất cứ khoảnh khắc nào trong lịch sử quan hệ 2 nước tại các trường tiểu học, thầy cô giáo và cha mẹ sẽ phải dạy các em về mối quan hệ giữa 2 nước, về những giai thoại, những dấu mốc quan trọng… Cứ thế, kiến thức lại được các em ghi nhớ lâu hơn một chút.

Chúng tôi cũng đã làm việc với hầu hết trường đại học công và tư ở TP.HCM. Chúng tôi kêu gọi cả thầy cô và sinh viên tham gia vào các hoạt động ngoại giao ở mức độ phù hợp. Khi có các phái đoàn Cuba đến Việt Nam, trong khả năng của mình, chúng tôi đều đưa họ đến các trường đại học để giao lưu, trao đổi với giảng viên và sinh viên.

Dù vậy, trong bối cảnh hiện tại, chắc chắn chúng ta cần phải hành động nhiều hơn nữa để có thể lan tỏa mạnh mẽ hơn về tình đoàn kết và mối quan hệ truyền thống giữa 2 nước.

Tổng Lãnh sự Cuba tại TP.HCM ký thỏa thuận hợp tác với Trường Đại học Mỹ thuật TP.HCM nhằm thiết lập mối quan hệ hợp tác giữa hai bên trong việc tổ chức các hoạt động chung nhân dịp kỷ niệm 65 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba. Ảnh: NVCC

. Bà nhìn nhận như thế nào về vai trò của các phương tiện truyền thông trong củng cố mối quan hệ này?

+ Các phương tiện truyền thông đóng vai trò cực kỳ quan trọng giúp lan tỏa tình đoàn kết và lịch sử quan hệ giữa 2 nước.

Tôi cho rằng ở Việt Nam cũng như ở Cuba, phương pháp giáo dục, giảng dạy đã thay đổi nhiều so với trước. Do đó, có thể nhiều bài học, nội dung về mối quan hệ giữa 2 nước trong chương trình giáo dục mới không còn xuất hiện.

Giờ là lúc nên tận dụng các phương tiện truyền thông, mạng xã hội. Giới trẻ hiện nay thích Facebook, Instagram, TikTok… đòi hỏi chúng ta phải biết cách truyền tải những nội dung về mối quan hệ giữa 2 nước trên các ứng dụng này.

Nội dung có thể là các bài đăng về một nhân vật, một khoảnh khắc nổi bật, video ngắn về các sự kiện quan trọng, nghĩa tình trong suốt chiều dài lịch sử, những hình ảnh giao lưu nhân dân, cuộc sống thường ngày của người dân mỗi nước…

Nếu có một kế hoạch cụ thể cho các hoạt động này, tôi nghĩ sẽ đạt được hiệu quả tích cực.

Cuba cần học hỏi rất nhiều từ mô hình kinh tế của Việt Nam

. Theo bà, trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam và Cuba có thể tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực nào?

+ Từ trước đến nay, Việt Nam và Cuba luôn có mối quan hệ hợp tác rất tích cực trên nhiều lĩnh vực. Dù vậy, chúng ta cần xác định lợi thế, điểm mạnh của mỗi nước để tăng cường tập trung vào đó nhằm hỗ trợ nhau.

Mới đây, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, dự Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 của Việt Nam, Chủ tịch nước Cuba Miguel Diaz-Canel Bermudez đã hội đàm với lãnh đạo Đảng, Nhà nước và làm việc, gặp gỡ nhiều doanh nghiệp Việt Nam.

Tổng Bí thư Tô Lâm và Bí thư thứ Nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez chụp ảnh chung. Ảnh: TTXVN

Đã có 3 lĩnh vực được xác định là trọng tâm, cần tăng cường trao đổi, hợp tác.

Đầu tiên là nông nghiệp, trong đó tập trung vào trồng lúa vì gạo là sản phẩm thiết yếu trong nền an ninh lương thực của Cuba.

Nhiều dự án trong lĩnh vực này đã được triển khai và mang lại kết quả tích cực. Từ đầu năm nay, doanh nghiệp Việt Nam và nông dân Cuba đã triển khai trồng giống lúa CT16 trên diện tích 1.000ha tại tỉnh Pinar del Río. Kết quả vượt mong đợi với năng suất trung bình hơn 7,2 tấn lúa/ha.

Cạnh đó, việc trồng ngô và đậu cũng đang được nghiên cứu phát triển, cùng với đó là tăng cường các hoạt động chăn nuôi gia súc, gia cầm.

Thứ hai là điện năng, đặc biệt là lĩnh vực pin năng lượng mặt trời. Việt Nam có kinh nghiệm đáng kể trong lĩnh vực này và chúng tôi cũng muốn học hỏi điều đó.

Trong tương lai, pin năng lượng mặt trời sẽ được tích hợp vào hệ thống điện quốc gia của Cuba, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng của đất nước, giúp Cuba giảm nhu cầu sử dụng dầu mỏ - một loại nhiên liệu khác mà chúng tôi đang phải nhập khẩu và mua với giá cao, đôi khi nguồn nhập cũng rất hạn chế trong bối cảnh chiến tranh quốc tế hiện nay.

Thứ ba là công nghệ sinh học và dược phẩm. Đây là lĩnh vực Cuba có nhiều kinh nghiệm và vị thế trên thế giới.

Từ giữa năm nay, công ty liên doanh công nghệ sinh học và dược phẩm giữa Việt Nam và Cuba là Genfarma, trụ sở tại Hà Nội, đã được thành lập với sự tham gia của Tập đoàn Dược phẩm nhà nước Cuba BioCubaFarma và các doanh nghiệp Việt Nam.

Thế mạnh về dược phẩm của Cuba kết hợp với thế mạnh kinh tế của Việt Nam trong lĩnh vực này được kỳ vọng sẽ sản xuất ra nhiều loại thuốc, công nghệ mới. Với các loại thuốc được sản xuất tại Việt Nam, chúng tôi cũng có thể mang về Cuba - điều mà hiện nay đất nước đang rất cần.

Cạnh đó, còn nhiều lĩnh vực khác mà lãnh đạo Nhà nước Cuba cũng đặt kỳ vọng có thể tăng cường hợp tác như dịch vụ khám chữa bệnh, trao đổi bác sĩ, hợp tác văn hóa…

Dự án hợp tác trồng lúa giữa doanh nghiệp Việt Nam Agri VMA và Cuba tại Los Palacios (Pinar del Río). Ảnh: YEMMI VALDÉS

. Theo bà, Cuba có thể học hỏi những bài học gì từ sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong những năm gần đây? Ngược lại, Việt Nam nên học hỏi gì từ mô hình của Cuba, đặc biệt trong lĩnh vực y tế và giáo dục?

+ Cũng trong chuyến thăm vừa rồi của Chủ tịch nước Cuba, một biên bản ghi nhớ về hợp tác y tế đã được ký kết giữa Bộ Y tế Cuba và UBND TP.HCM, tập trung vào chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Sau khi Cách mạng thành công năm 1959, Cuba đã triển khai mô hình chăm sóc sức khỏe cho người dân theo hướng từ cơ sở, ngăn ngừa dịch bệnh ngay từ đầu, hạn chế tối đa việc người dân phải đến bệnh viện, thay vào đó họ chỉ cần đến phòng khám, trạm y tế tại địa phương.

Đây là mô hình Cuba đã tự xây dựng, phát triển và có nhiều kinh nghiệm. Việt Nam rất quan tâm đến mô hình này - một trong những lĩnh vực mà Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ chúng tôi.

Cùng với đó, hệ thống chăm sóc sức khỏe của Cuba nói chung cũng là một trong những lĩnh vực mà Việt Nam cũng có thể học hỏi từ Cuba.

Ở chiều ngược lại, Cuba cần học hỏi rất nhiều từ mô hình kinh tế - xã hội của Việt Nam, đặc biệt là những gì Việt Nam đã áp dụng từ năm 1986 với công cuộc đổi mới.

Tình yêu dành cho Cuba luôn hiện hữu

. Chiến dịch ủng hộ nhân dân Cuba được phát động trong khuôn khổ Năm Hữu nghị Việt Nam - Cuba 2025 kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa 2 nước, đã nhận được sự hưởng ứng nồng nhiệt từ đông đảo người dân Việt Nam.

Cảm xúc của bà như thế nào khi chứng kiến những kết quả vượt mong đợi này?

+ Điều duy nhất tôi có thể nói đó là sự hưởng ứng của nhân dân Việt Nam đối với chiến dịch quá ấn tượng, thể hiện tình yêu thương chân thành mà người dân Việt Nam dành cho Cuba.

Tôi cảm nhận được rằng người dân Việt Nam đều mong muốn giúp đỡ, chia sẻ với Cuba, đáp lại tình yêu thương mà Cuba đã dành cho Việt Nam trong nhiều năm qua.

Những ngày đầu chiến dịch, khi tôi đi bộ trên phố, đi chợ, và người Việt Nam biết tôi là người Cuba, họ nhắc ngay đến điều ấy và nói rằng họ đã quyên góp dù số tiền không nhiều…

Chiến dịch này đã thể hiện rằng tình yêu thương dành cho Cuba luôn hiện hữu trong mỗi người dân Việt Nam.

Một góc ở Thủ đô La Habana. Ảnh: TT

. Bà có muốn gửi gắm thông điệp đặc biệt nào đến nhân dân Việt Nam không?

Tôi có cơ hội tham dự Lễ Kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước tại TP.HCM và Lễ Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 tại Hà Nội. Ở đâu tôi cũng đều cảm nhận rất rõ lòng yêu nước, niềm hạnh phúc, sự tự hào của người dân Việt Nam.

Hình ảnh người dân vẫy cao lá cờ Tổ quốc, hát những bài hát về quê hương, đất nước, nồng nhiệt chào đón những vị khách quốc tế khi chúng tôi đi qua... đã lan tỏa niềm hạnh phúc, vui sướng cho cả thế giới và cho tất cả những ai yêu hòa bình. Những hình ảnh ấy thực sự đã in sâu trong tôi.

Tôi muốn nhắn nhủ đến người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ, rằng hãy tiếp tục giữ vững lòng yêu nước, niềm hạnh phúc, sự tự hào. Thông qua những điều đó, một người ngoại quốc, một nhà ngoại giao như tôi, càng thêm tin tưởng rằng Việt Nam sẽ tiếp tục vươn lên mạnh mẽ, là một đất nước an toàn, hòa bình và tràn ngập yêu thương.

THANH THANH