Tổng thống Mỹ Donald Trump và 'chuyến đi lớn' tới châu Á: Cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là tâm điểm, 'ẩn số' Triều Tiên

Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ bắt đầu chuyến thăm châu Á từ tối muộn 24/10. (Nguồn: Getty Images)

Hãng tin Sky News ngày 23/10 dẫn lời Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết, ông Trump khởi hành đến Malaysia vào tối muộn ngày 24/10 (giờ địa phương) sau đó sẽ thăm Nhật Bản và Hàn Quốc. Tổng thống Mỹ gọi đây là “chuyến đi lớn” - chuyến thăm đầu tiên của ông tới khu vực kể từ khi trở lại Nhà Trắng hồi tháng Một.

Theo thông báo của bà Leavitt, trọng tâm của chuyến đi là cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào ngày 30/10, bên lề Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC). Trước đó, ông Trump từng đe dọa hủy cuộc gặp do căng thẳng thương mại leo thang giữa Washington và Bắc Kinh, nhưng nay cho biết, ông “hy vọng đạt được thỏa thuận toàn diện về mọi vấn đề".

Các nước chủ nhà đang chuẩn bị đón tiếp long trọng nhà lãnh đạo 79 tuổi nhằm tranh thủ những điều kiện thuận lợi nhất về thuế quan và hỗ trợ an ninh.

Những điểm dừng đầu tiên

Tổng thống Trump sẽ rời Washington vào ngày 24/10 (giờ địa phương) để đến Malaysia tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN – sự kiện mà ông từng nhiều lần bỏ lỡ trong nhiệm kỳ đầu.

Theo kế hoạch, ông sẽ ký kết một hiệp định thương mại song phương với Malaysia, đồng thời chứng kiến lễ ký hòa ước giữa Thái Lan và Campuchia, một phần trong nỗ lực thúc đẩy hình ảnh “người kiến tạo hòa bình” mà ông từng kỳ vọng mang lại Giải Nobel Hòa bình.

“Tổng thống Trump rất quan tâm kết quả tích cực của tiến trình hòa đàm giữa Thái Lan và Campuchia”, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết.

Trong khuôn khổ hội nghị, ông Trump có thể gặp Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva, nhằm hàn gắn quan hệ song phương sau nhiều tháng căng thẳng, theo tiết lộ của giới chức hai nước với hãng tin AFP.

Sau Malaysia, ngày 27/10, ông Trump đến Tokyo và gặp tân Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae. Bà Takaichi được cho là sẽ tìm kiếm cách duy trì quan hệ thương mại ổn định với Washington, trong bối cảnh Nhật Bản là một trong số ít quốc gia không chịu ảnh hưởng nặng nề từ các đòn thuế quan mà ông Trump áp đặt trong nhiệm kỳ trước.

Tâm điểm nhưng chưa phải bước ngoặt

Điểm tiếp theo của chuyến công du là chặng dừng chân tại Hàn Quốc. Thông tin từ Nhà Trắng cho biết, ông Trump sẽ hạ cánh tại thành phố cảng Busan vào ngày 28/10, sau đó gặp Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung, phát biểu tại bữa trưa APEC với các lãnh đạo doanh nghiệp.

Ngày 29/10, ông Trump có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kể từ khi quay lại Nhà Trắng.

Toàn cầu theo dõi sát sao với kỳ vọng hai nhà lãnh đạo có thể tìm ra cách hạ nhiệt cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ban đầu, ông Trump từng tuyên bố sẽ hủy cuộc gặp và áp thêm thuế mới. Sau đó, ông thay đổi quan điểm và nói rằng ông hy vọng có thể “đạt được thỏa thuận về tất cả vấn đề”, đồng thời kỳ vọng ông Tập Cận Bình có thể gây ảnh hưởng để Tổng thống Nga Vladimir Putin chấm dứt xung đột tại Ukraine.

Dù vậy, các nhà phân tích cảnh báo không nên kỳ vọng bước ngoặt lớn. Ông Ryan Hass, chuyên gia cao cấp tại Viện Brookings, nhận định: “Cuộc gặp này sẽ chỉ là điểm dữ liệu trong quá trình quan hệ song phương tiếp diễn, chứ không phải bước ngoặt mang tính thay đổi".

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, vốn đã âm ỉ trong nhiều tháng, bùng phát công khai vào đầu tháng 10, sau khi Bắc Kinh mở rộng mạnh mẽ các hạn chế đối với xuất khẩu khoáng sản đất hiếm. Ông Trump đe dọa trả đũa bằng thuế quan và các biện pháp khác, nhưng trong những ngày gần đây đã bày tỏ sự lạc quan về việc đạt được thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.

Vấn đề Triều Tiên và những ẩn số

Căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên tiếp tục leo thang ngay trước chuyến thăm, khi Bình Nhưỡng phóng nhiều tên lửa đạn đạo vào ngày 22/10.

Trong khi đó, Hàn Quốc đã tạm ngừng các chuyến tham quan tại khu phi quân sự (DMZ) - động thái làm dấy lên suy đoán về khả năng có một cuộc gặp giữa ông Trump và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un.

Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây cho biết mong muốn gặp lại ông Kim Jong Un, sau loạt hội nghị thượng đỉnh lịch sử trong nhiệm kỳ đầu, nhưng Nhà Trắng hiện chưa xác nhận liệu có kế hoạch nào cho cuộc gặp mới trong chuyến đi lần này hay không.

Về phía Triều Tiên, Chủ tịch Kim Jong Un từng tuyên bố “vẫn có ấn tượng tốt về các cuộc gặp với ông Trump”, đồng thời khẳng định sẵn sàng đối thoại với Mỹ nếu Washington từ bỏ yêu cầu phi hạt nhân hóa.

Tuy nhiên, các chuyên gia quốc tế nhận định, khả năng Bình Nhưỡng chấp nhận đối thoại trong dịp này rất thấp. Ông Hong Min, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Thống nhất quốc gia Hàn Quốc, cho rằng chưa có tín hiệu nào cho thấy Mỹ sẽ công nhận Triều Tiên là quốc gia hạt nhân hoặc rút yêu cầu phi hạt nhân hóa – hai điều kiện tiên quyết mà Bình Nhưỡng đặt ra.

Theo ông Hong, thời điểm hiện nay, Triều Tiên không còn cần đến một cuộc gặp như năm 2019 và “sẽ coi đó là hành động mang lại lợi ích chính trị cho ông Trump nhiều hơn cho mình”.

Bảo Minh