Tổng thống Trump ca ngợi quan hệ hữu nghị Mỹ - Nhật

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi giơ cao các văn bản vừa ký về việc đảm bảo nguồn cung khoáng sản quan trọng và đất hiếm, trong cuộc họp song phương tại Cung điện Akasaka, Tokyo, Nhật Bản, ngày 28/10/2025 - Ảnh: Reuters

Chuyến thăm Nhật Bản của ông Trump được xem là phép thử ngoại giao đầu tiên đối với tân Thủ tướng Takaichi, người vừa nhậm chức tuần trước.

Bà Takaichi, nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật, là chính trị gia theo đường lối cứng rắn về quốc phòng và cũng là người ủng hộ cố Thủ tướng Shinzo Abe - vị lãnh đạo có quan hệ thân thiết với ông Trump.

Nhân dịp này, ông Trump ca ngợi “tình hữu nghị tuyệt vời” giữa hai nước.

“Tôi rất mong được gặp Thủ tướng mới của Nhật Bản. Bà ấy là đồng minh và là người bạn tuyệt vời của ông Abe - một người bằng hữu của tôi. Họ có mối quan hệ thân thiết và về lý thuyết, đây là điều tích cực và thực sự mang lại lợi ích cho cả Nhật Bản và Mỹ”, ông Trump nói với phóng viên trên chuyên cơ Air Force One trước khi hạ cánh xuống Tokyo.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang áp thuế quan đối ứng 15% với hàng hóa Nhật Bản và hai bên đang thảo luận về các biện pháp thương mại và đầu tư, bao gồm việc Nhật Bản cam kết đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ. Lầu Năm Góc cũng đang kêu gọi Tokyo tăng chi tiêu quốc phòng so với mức dự kiến hiện tại.

Trong bài phát biểu đầu tiên trên cương vị thủ tướng vào tuần trước, bà Takaichi đã công bố kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng lên 2% GDP trong 6 tháng tới. Động thái này nhận được sự hoan nghênh từ phía Tổng thống Trump, người ủng hộ việc các đồng minh tăng chi tiêu quốc phòng.

Các nguồn tin thân cận của Reuters cho biết trong cuộc hội đàm với Tổng thống Trump, bà Takaichi dự kiến sẽ công bố gói đầu tư trị giá 550 tỷ USD vào Mỹ, nằm trong khuôn khổ thỏa thuận trước đó, bao gồm đầu tư vào đóng tàu; đồng thời tăng nhập khẩu đậu tương, khí đốt và xe bán tải từ Mỹ.

Đài NTV của Nhật dẫn nguồn tin chính phủ cho biết, bà Takaichi cũng dự kiến thông báo việc đề cử ông Trump cho Giải Nobel Hòa bình, sau khi một số nhà lãnh đạo thế giới khác đã đề cử ông cho giải thưởng mà vị Tổng thống mong muốn từ lâu.

Sau cuộc hội đàm sáng 28/7, hai nhà lãnh đạo dự kiến ký các biên bản ghi nhớ nhằm thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực đóng tàu, trí tuệ nhân tạo và một số công nghệ khác. Các biên bản này cụ thể hóa thỏa thuận trước đó giữa Nhật Bản và Mỹ về việc giảm mức thuế quan của Washington từ 25% còn 15% đối với hàng hóa Nhật Bản. Đổi lại, Nhật cam kết đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ từ năm nay tới hết nhiệm kỳ của ông Trump.

Theo kế hoạch, Tổng thống Trump sẽ công bố các cam kết song phương trong bài phát biểu trên tàu sân bay USS George Washington tại căn cứ hải quân Mỹ ở Yokosuka, phía Nam Tokyo, cùng ngày. Ngoài ra, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick dự kiến sẽ làm rõ một số chi tiết về các khoản đầu tư của Nhật vào Mỹ, dựa trên các cam kết từ doanh nghiệp Nhật trong chuyến thăm.

Theo ông Zack Cooper, chuyên gia về an ninh châu Á tại Viện Doanh nghiệp Mỹ (AEI), Tokyo cần đưa ra các sáng kiến an ninh quan trọng nhằm củng cố quan hệ với Washington.

“Tổng thống Trump đánh giá cao những thỏa thuận quy mô lớn, vì vậy Thủ tướng Takaichi nên đặt mục tiêu tham vọng. Thời điểm chỉ nhắm tới kết quả khiêm tốn đã qua rồi”, ông Cooper nhận xét với tờ báo Financial Times.

Sau chuyến thăm Nhật Bản, ông Trump sẽ tới Hàn Quốc để tham dự hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC), dự kiến gặp Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung vào ngày 29/10 và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào ngày 30/10.

Trong chuyến công du này, Mỹ dự kiến ký một số thỏa thuận với Nhật Bản và Hàn Quốc nhằm thống nhất các quy định và tiêu chuẩn về trí tuệ nhân tạo (AI), đồng thời thúc đẩy hợp tác nghiên cứu và phát triển trong các lĩnh vực AI, điện toán lượng tử, mạng di động 6G và công nghệ không gian.

Ông Michael Kratsios, giám đốc Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ của Nhà Trắng, cho biết Washington đang “tái định hình vị thế dẫn dắt về công nghệ của Mỹ thông qua việc thúc đẩy các quan hệ đối tác hợp tác song phương”.

Ngọc Trang