Tổng thống Vladimir Putin: Có tiến triển, còn bất đồng

Tổng thống Nga Vladimir Putin lần đầu đánh giá tích cực về một văn bản đàm phán, nhưng vẫn kiên định với yêu cầu về lãnh thổ. Ảnh: The Australian

Tổng thống Vladimir Putin vừa lên tiếng khẳng định Nga sẵn sàng tiến hành các cuộc đàm phán hòa bình “nghiêm túc”, và bản dự thảo kế hoạch được Mỹ và Ukraine thảo luận có thể trở thành nền tảng cho một thỏa thuận nhằm chấm dứt xung đột.

Tuy nhiên, các tuyên bố đối nghịch về chủ quyền lãnh thổ, tính chính danh chính trị và yêu cầu quân sự của các bên cho thấy, con đường đi tới một thỏa thuận thực chất cho Moscow và Kiev vẫn còn đầy chông gai.

Nga siết chặt yêu cầu về lãnh thổ

Trong các phát biểu vừa đưa ra tại Kyrgyzstan, Tổng thống Vladimir Putin đã tái khẳng định lập trường cứng rắn: Nga chỉ chấm dứt chiến sự nếu quân đội Ukraine rút khỏi toàn bộ Donbas - bao gồm hai tỉnh Luhansk và Donetsk - và chấp nhận thực tế kiểm soát của Nga tại các vùng lãnh thổ mà Moscow tuyên bố chủ quyền, bao gồm cả Crimea. Tổng thống Putin cảnh báo: “Nếu họ không rút, chúng tôi sẽ đạt được điều đó bằng vũ lực”.

Tổng thống Vladimir Putin tái khẳng định lập trường cứng rắn về lãnh thổ, song vẫn để ngỏ khả năng đàm phán. Ảnh: EPA

Điều này phản ánh yêu cầu nhất quán của Nga trong suốt thập kỷ qua về việc công nhận pháp lý các vùng lãnh thổ này. Tuy vậy, lần đầu tiên ông Putin đánh giá rằng, bản dự thảo kế hoạch mới do Mỹ và Ukraine điều chỉnh “có thể là cơ sở cho thỏa thuận tương lai”, dù vẫn cần “viết lại bằng ngôn ngữ ngoại giao”.

Khi được hỏi về khả năng Crimea và Donbas được công nhận là nằm dưới sự kiểm soát trên thực tế của Nga nhưng không phải về mặt pháp lý, Tổng thống Putin cho biết: “Đây là mục đích thảo luận của chúng tôi với các đối tác Mỹ”.

Việc Nga tỏ ra sẵn sàng “thảo luận nghiêm túc” được coi là tín hiệu tích cực hiếm hoi sau khi kế hoạch ban đầu, vốn bị phương Tây đánh giá là nghiêng về Nga, đã được tái đàm phán tại Geneva cuối tuần trước.

Ukraine kiên định chủ quyền

Từ phía Kiev, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết, phái đoàn Ukraine và Mỹ sẽ “hoàn thiện các điểm đã thống nhất để đưa vào một khuôn khổ hướng tới hòa bình và bảo đảm an ninh”. Việc Ukraine phản đối mạnh mẽ bản đề xuất ban đầu nhưng tỏ ra tích cực hơn với bản dự thảo mới cho thấy Kiev đã phần nào đạt được điều chỉnh phù hợp lợi ích của mình. Tuy nhiên, Ukraine tái khẳng định quan điểm không nhượng bộ các vùng lãnh thổ đang nắm giữ, coi việc đáp ứng yêu cầu của Nga là “không thể chấp nhận”.

Chánh văn phòng Tổng thống Andriy Yermak nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “không để mất đà” trong đàm phán, song vẫn giữ lập trường cứng rắn về chủ quyền và tính toàn vẹn lãnh thổ.

Còn đó nhiều bất đồng

Về phần mình, Tổng thống Donald Trump lên tiếng khẳng định đã có “tiến triển to lớn”, đồng thời cử đặc phái viên Steve Witkoff tới Moscow ngay trong nửa đầu tuần tới. Nhà Trắng cho biết, phái đoàn Mỹ sẽ tiếp tục làm việc với cả Nga và Ukraine để thu hẹp khác biệt, dù vẫn thừa nhận một số điểm cốt lõi chưa được thống nhất.

Mỹ sẽ tiếp tục làm việc với cả Nga và Ukraine để thu hẹp khác biệt, dù vẫn thừa nhận một số điểm cốt lõi chưa được thống nhất. Ảnh: CNN

Dù các bên đều nói tới triển vọng hòa bình, các tuyên bố trái ngược vẫn tiếp tục đặt ra những rào cản lớn.

Thứ nhất, Tổng thống Nga đã bác bỏ tính hợp pháp của chính quyền Kiev và tuyên bố “không có ích gì” khi ký tài liệu với lãnh đạo Ukraine. Điều này được giới chuyên gia đánh giá là có thể gây trở ngại nghiêm trọng cho bất kỳ thỏa thuận ràng buộc nào. Quốc hội Ukraine trước đó đã khẳng định tính chính danh của Tổng thống Zelensky trong bối cảnh nước này phải duy trì thiết quân luật.

Thứ hai, yêu cầu Ukraine rút quân khỏi Donbas của Nga. Thực tế chiến trường cho thấy, các bước tiến của Nga đang diễn ra chậm chạp, thậm chí một số đánh giá độc lập cho rằng Nga có thể mất tới hai năm nữa để kiểm soát phần còn lại của Donetsk nếu giữ nguyên nhịp độ hiện tại.

Bản đồ của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) và Dự án Các mối đe dọa nghiêm trọng của Viện Doanh nghiệp Mỹ về thực tế kiểm soát quân sự của Nga ở các vùng, ngày 24/11/2025. Ảnh:BBC

Thứ ba, sự thận trọng của châu Âu. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết, Ukraine sẽ cần những đảm bảo an ninh mạnh mẽ có khả năng ngăn chặn mọi cuộc tấn công tiếp theo, và cảnh báo việc “vội vàng” nhượng bộ có thể làm suy yếu an ninh châu lục.

Triển vọng: Tích cực thận trọng

Dù còn nhiều khác biệt, diễn biến tuần qua cho thấy lần đầu tiên sau nhiều tháng bế tắc, các bên liên quan đã có sự dịch chuyển thực chất trong đàm phán. Nga phát tín hiệu “mềm hóa” ngôn từ; Mỹ gia tăng nỗ lực điều phối; Ukraine đạt được một số điều chỉnh quan trọng trong dự thảo.

Tuy nhiên, những yêu cầu đối lập về lãnh thổ, bảo đảm an ninh và tính chính danh khiến tiến trình vẫn nằm trong trạng thái “tiến một bước, rồi lại lùi một bước”. Với việc phái đoàn Mỹ sắp tới Moscow, giới quan sát kỳ vọng các bất đồng sẽ được thu hẹp thêm. Nhưng liệu đây có phải là bước khởi đầu cho một lộ trình hòa bình bền vững, hay chỉ là khoảng lặng tạm thời trước những tính toán chiến lược mới, vẫn còn là câu hỏi bỏ ngỏ.

Hồng Nhung