Tổng thư ký Liên hợp quốc: Việt Nam ngày nay là một trụ cột quan trọng của chủ nghĩa đa phương

Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres khẳng định, trong lĩnh vực an ninh mạng, Việt Nam có đủ năng lực và trình độ để đóng góp cho nỗ lực toàn cầu, đồng thời là quốc gia được tôn trọng và có vai trò ngày càng tăng trong quan hệ quốc tế. (Ảnh: Tuấn Minh)

Lễ mở ký Công ước Hà Nội cũng trùng với dịp kỷ niệm 80 năm thành lập LHQ vào ngày 24/10/1945, khiến sự kiện này mang ý nghĩa sâu sắc hơn nữa. Xin Tổng thư ký chia sẻ cảm nghĩ về sự trùng hợp này?

Tôi cho rằng điều này thể hiện rằng 80 năm sau khi LHQ bắt đầu hoạt động, tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh này vẫn là con đường để thế giới cùng nhau đối mặt với những thách thức toàn cầu.

Tội phạm mạng là một thách thức nghiêm trọng, gây ra nhiều vấn đề về quyền riêng tư, an toàn của con người và hệ quả kinh tế nặng nề, với thiệt hại lên tới hàng nghìn tỷ USD. Trước đây, không có cơ chế hợp tác quốc tế hiệu quả để đối phó với tội phạm mạng.

Nhưng rồi, các quốc gia đã cùng nhau hành động trong khuôn khổ LHQ và sau 5 năm đàm phán, chúng ta đã có được Công ước này.

Điều đó cũng nói lên rằng, 80 năm sau ngày thành lập, LHQ vẫn đi đầu trong thúc đẩy các giải pháp đa phương cho những vấn đề của thời đại, bởi không một quốc gia nào có thể tự mình giải quyết các vấn đề như biến đổi khí hậu, hòa bình và an ninh, hay tội phạm mạng.

Tôi tin rằng đây là minh chứng rõ ràng cho thấy chủ nghĩa đa phương vẫn đang "sống" và LHQ ngày nay vẫn quan trọng như 80 năm về trước.

Như ông đã nói trong bài phát biểu, “không ai được an toàn cho đến khi tất cả đều an toàn”. Vậy ông đánh giá thế nào về vai trò của Việt Nam trong việc thúc đẩy chủ nghĩa đa phương và ứng phó với tội phạm mạng?

Trước hết, Việt Nam ngày nay là một trụ cột quan trọng của chủ nghĩa đa phương. Mỗi ngày trôi qua, cán cân kinh tế toàn cầu đang dần thay đổi: Nhóm các nước phát triển chiếm tỷ trọng nhỏ hơn, trong khi các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam ngày càng đóng góp lớn hơn. Điều này cho thấy thế giới đang được tái cân bằng.

Với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và tiếng nói ngày càng được tôn trọng, Việt Nam là tấm gương được ngưỡng mộ - một đất nước từng trải qua đau thương trong cuộc đấu tranh giành độc lập và thống nhất, nay đã trở thành một trong những nền kinh tế phát triển năng động nhất thế giới.

Việt Nam có uy tín lớn trong cộng đồng quốc tế và đang phát triển công nghệ rất nhanh. Trong lĩnh vực an ninh mạng, nơi công nghệ giữ vai trò then chốt, Việt Nam có đủ năng lực và trình độ để đóng góp cho nỗ lực toàn cầu, đồng thời là quốc gia được tôn trọng và có vai trò ngày càng tăng trong quan hệ quốc tế. Tôi rất vui vì hôm nay chúng ta cùng chứng kiến Lễ ký kết này.

Việt Nam là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu. Chỉ riêng trong tháng 9/2025 vừa qua, chúng tôi đã phải hứng chịu bốn cơn bão lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng đến sinh kế của người dân. Tuy vậy, Việt Nam vẫn kiên định theo đuổi tăng trưởng bền vững, bao trùm và không để ai bị bỏ lại phía sau. Tổng thư ký nghĩ sao về quyết tâm này?

Tăng trưởng kinh tế ngày nay được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ cuộc cách mạng năng lượng tái tạo, cùng sự phát triển của kinh tế xanh và kinh tế số. Tôi cho rằng Việt Nam đã lựa chọn đúng hướng khi kết hợp cả hai xu thế đó.

Việt Nam đã cất lên một tiếng nói rõ ràng trong vấn đề hành động vì khí hậu, với cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tôi cho rằng đây là một sự kết hợp tuyệt vời, cần phải mang lại thịnh vượng cho người dân, đồng thời dành sự quan tâm sâu sắc đến hành tinh của chúng ta. Điều này gắn liền trực tiếp với lợi ích sống còn của chính nhân loại.

Như bạn đã đề cập, lũ lụt gây hậu quả nghiêm trọng, và chúng ta cũng đang chứng kiến sóng nhiệt cướp đi sinh mạng của nhiều người trên toàn thế giới. Trong khi đó, việc tàn phá môi trường gây ra nhiều khổ đau và thiệt hại nặng nề cho kinh tế. Hai vấn đề - phát triển và khí hậu - không thể tách rời nhau. Không thể nói rằng chúng ta chọn phát triển hay chọn hành động vì khí hậu. Hành động vì khí hậu chính là con đường để thúc đẩy phát triển nhanh hơn.

Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres phát biểu tại lễ khai mạc Lễ mở ký Công ước Hà Nội, ngày 25/10. (Ảnh: Thành Long)

Vâng thưa Tổng thư ký, nền kinh tế số và chuyển đổi số có thể là động lực mạnh mẽ giúp phát triển nhanh hơn. Ông nghĩ sao về tầm nhìn của Chính phủ Việt Nam khi coi công nghệ là yếu tố then chốt để “bứt phá”?

Tôi cho rằng, công nghệ đang mở ra những giải pháp lớn cho nhiều vấn đề toàn cầu. Chúng ta đã thấy nông nghiệp thông minh và trí tuệ nhân tạo mang lại lợi ích trong rất nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, cùng với tiềm năng lớn lao ấy cũng tồn tại rủi ro, do đó, chúng ta cần có các quy định, tiêu chuẩn phù hợp để đảm bảo trí tuệ nhân tạo được sử dụng vì mục đích tốt đẹp.

Đó là lý do vì sao “Hiệp ước cho tương lai” (Pact for the Future) và “Thỏa ước kỹ thuật số toàn cầu” (Global Digital Compact) đã thông qua việc thành lập một Hội đồng khoa học độc lập quốc tế trực thuộc LHQ, nhằm đánh giá và định hướng phát triển trí tuệ nhân tạo (AI). Khi kêu gọi tham gia, chúng tôi đã nhận được tới 600 hồ sơ ứng cử. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đang tổ chức các đối thoại thường niên về AI với sự tham gia của các bên liên quan chủ chốt.

Tất nhiên, LHQ không trực tiếp quản trị AI, song chúng tôi tạo ra nền tảng để các bên cùng trao đổi, tìm ra giải pháp tốt nhất nhằm phát huy mặt tích cực và hạn chế rủi ro. Tôi tin rằng Việt Nam đang tiếp cận đúng hướng: Vừa tận dụng cuộc cách mạng số để thúc đẩy tăng trưởng, vừa chú ý đến các rủi ro và đạo đức của công nghệ. Điều này thật sự rất quan trọng trong bối cảnh hiện nay.

Vào năm 2022, trong cuộc phỏng vấn với Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), khi ấy ông nói rằng Việt Nam là “đối tác tin cậy” của LHQ. Trong bối cảnh hiện nay, ông thấy Việt Nam có thể tiếp tục phát huy vai trò đó như thế nào?

Như tôi đã nói, Việt Nam ngày nay là quốc gia được cộng đồng quốc tế rất tôn trọng, có vị thế ngày càng lớn trong nền kinh tế toàn cầu và là một đối tác tích cực của LHQ.

Việt Nam tiếp tục duy trì vai trò đó – thúc đẩy phát triển bền vững, đề cao pháp quyền và tôn trọng luật pháp quốc tế. Việt Nam thực sự là một trụ cột quan trọng của chủ nghĩa đa phương, đồng thời là nguồn ủng hộ mạnh mẽ đối với các hoạt động của LHQ.

Thế giới đang đối mặt với những thách thức chưa từng có, đòi hỏi những cơ chế chưa từng có. Theo ông, Việt Nam có thể đóng góp thêm gì cho LHQ trong tương lai?

Việt Nam đã rất tích cực ủng hộ tiến trình cải tổ của LHQ. Chúng tôi mong Việt Nam tiếp tục phát huy tiếng nói mạnh mẽ trong các cuộc thảo luận nhằm giúp LHQ hoạt động hiệu quả hơn, tiết kiệm hơn, hỗ trợ tốt hơn cho người dân trong hoàn cảnh khó khăn trên toàn cầu và giúp các chính phủ xây dựng chiến lược phát triển kinh tế bền vững, bao trùm.

Tổng thư ký muốn gửi thông điệp gì tới thế giới từ Hà Nội hôm nay, thưa ông?

Chúng ta cần vượt qua chia rẽ và khôi phục niềm tin. Những căng thẳng địa chính trị và sự nghi ngờ giữa các quốc gia khiến chúng ta cần xây dựng lại lòng tin, tránh để thế giới bị chia rẽ thành những khối đối lập.

Chúng ta cần một nền kinh tế toàn cầu thống nhất, một hệ thống thể chế đa phương duy nhất, nơi tất cả các quốc gia cùng hợp tác. Chúng ta không muốn thế giới bị chia cắt thành hai hay nhiều nhóm nhỏ trong hỗn loạn, nơi pháp quyền không còn được tôn trọng.

Hơn hết, chúng ta cần lòng tin, cần hàn gắn chia rẽ và kiến tạo một thế giới hòa bình, thịnh vượng.

Đặc biệt, mọi điều đang diễn ra ở Việt Nam hôm nay đều có sự tham gia của giới trẻ. Thanh niên không phải là thế hệ tương lai mà là thế hệ của hiện tại. Năng động, sáng tạo và tinh thần cống hiến của thanh niên Việt Nam chính là bảo chứng tốt nhất cho một tương lai phát triển, thịnh vượng và hòa bình của đất nước xinh đẹp này.

Xin trân trọng cảm ơn Tổng thư ký!

Ngọc Anh