Tổng Thư ký NATO kêu gọi tăng cường năng lực quốc phòng - Canada khẳng định đạt mục tiêu chi tiêu quân sự sớm 5 năm

Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte trong cuộc họp báo khi ở thăm Warsaw, Ba Lan, ngày 26/3/2025. Ảnh: PAP/TTXVN

Tổng Thư ký NATO hiện đang vận động các nước thành viên NATO cam kết tăng chi tiêu quốc phòng tại hội nghị thượng đỉnh NATO dự kiến diễn ra vào cuối tháng này. Ông đề xuất mức chi tiêu quốc phòng trực tiếp là 3,5% Tổng giá trị sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2032 và thêm 1,5% cho các khoản liên quan đến an ninh mở rộng, như một mức thỏa hiệp nhằm đáp ứng yêu cầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tổng thống Trump đang yêu cầu các đồng minh chi tới 5% GDP cho quốc phòng - cao hơn nhiều so với mức cam kết hiện tại là 2%.

Ông Rutte bày tỏ kỳ vọng các nhà lãnh đạo NATO sẽ thông qua đề xuất này tại hội nghị thượng đỉnh NATO gồm 32 nước thành viên, diễn ra vào ngày 24 - 25/6 tại La Haye (Hà Lan). Ông nhấn mạnh: “Đây sẽ là một cam kết mang tính toàn khối và là khoảnh khắc định hình tương lai của NATO”.

Trước đó cùng ngày, ông Rutte đã có cuộc gặp với Thủ tướng Anh Keir Starmer. Đây là cuộc gặp thứ 2 giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi ông Starmer nhậm chức hồi tháng 7/2024. Chính phủ Anh cam kết sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên 2,5% GDP vào năm 2027, nhưng chưa công bố lộ trình cụ thể cho các lần tăng tiếp theo.

Cũng trong ngày 9/6, Thủ tướng Canada Mark Carney tuyên bố nước này sẽ đạt mục tiêu chi 2% GDP cho quốc phòng ngay trong năm nay, sớm hơn 5 năm so với cam kết ban đầu. Trước đó, chính phủ tiền nhiệm cam kết sẽ đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng 2% GDP vào năm 2032, trong khi ông Carney đặt mục tiêu sớm hơn vào năm 2030.

Thủ tướng Carney cho biết Canada có khả năng sẽ tiếp tục tăng tỷ lệ chi tiêu quốc phòng trong tương lai do nhu cầu thay thế thiết bị xuống cấp và giảm phụ thuộc vào Mỹ. Ông nhấn mạnh hiện là lúc cần hành động với sự khẩn trương, quyết liệt và dứt khoát, đồng thời tái khẳng định cam kết hợp tác chặt chẽ hơn với ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu.

Phát biểu tại Đại học Toronto, Thủ tướng Carney khẳng định việc hiện đại hóa quân đội là cần thiết để bảo vệ đất nước, đồng thời cảnh báo trật tự an ninh toàn cầu đang bị lung lay bởi chính sách của Tổng thống Trump. Ông tuyên bố Canada sẽ xây dựng các mối quan hệ an ninh mới với các đối tác cùng chí hướng, đặc biệt tập trung vào châu Âu, nhấn mạnh tầm quan trọng của Hội nghị thượng đỉnh Canada - Liên minh châu Âu (EU) sắp tới.

Chính phủ Canada dự kiến chi thêm 9 tỷ CAD (tương đương 6,58 tỷ USD) trong tài khóa hiện tại để đạt được mức chi tiêu 2% GDP, với các khoản đầu tư dành cho tuyển quân, sửa chữa trang thiết bị và và thiết lập quan hệ quốc phòng mới. Canada cũng dự định tăng lương cho binh sĩ và đầu tư mua loạt phương tiện quân sự như tàu ngầm, máy bay cùng các thiết bị hiện đại như radar, thiết bị bay không người lái và cảm biến, song chi tiết cụ thể chưa được công bố.

Trả lời báo chí, Thủ tướng Carney cho biết tỷ lệ chi tiêu so với GDP có thể còn tăng nhẹ, đồng thời khẳng định chính phủ sẽ cắt giảm chi tiêu ở các lĩnh vực khác để bù đắp, chứ không giảm thuế.

Theo CBS News, Đại sứ Mỹ tại Canada, ông Pete Hoekstra, bày tỏ sự hoan nghênh trước cam kết mới của Canada, cho rằng điều này sẽ giúp liên minh mạnh hơn và củng cố trật tự an toàn thế giới. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cũng cho biết các nước đồng minh đang tiến gần tới đồng thuận về mục tiêu chi tiêu 5%.

Tuy nhiên, nhà kinh tế Randall Bartlett của Desjardins cảnh báo rằng việc tăng chi tiêu quốc phòng có thể sẽ khiến thâm hụt ngân sách vượt mức 60 tỷ CAD trong cam kết tranh cử của ông Carney. Hiện Ottawa mới chi khoảng 1,4% GDP cho lĩnh vực này.

Hoàng Châu (TTXVN)