TP Hà Nội đưa mục tiêu cải thiện chất lượng không khí vào dự thảo Đại hội Đảng bộ

Hà Nội hiện có hơn 8,4 triệu dân với tốc độ đô thị hóa gần 40%, sự gia tăng dân số cơ học cao đang tạo sức ép nặng nề lên môi trường đô thị, trong đó có vấn đề ô nhiễm môi trường, nhất là ô nhiễm không khí.

Thách thức ô nhiễm không khí và hành động

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, tình trạng ô nhiễm không khí thường tập trung vào mùa khô, từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau, và diễn ra nghiêm trọng nhất vào hai khung giờ cao điểm trong ngày (6–8h sáng và 17–19h tối).

Dữ liệu quan trắc tự động năm 2024 cho thấy, chỉ số bụi mịn PM2.5 nhiều thời điểm vượt ngưỡng cho phép 1,5–2 lần. Có ngày Hà Nội lọt vào nhóm các đô thị ô nhiễm nhất thế giới theo bảng xếp hạng của IQAir.

Phát thải từ phương tiện giao thông cá nhân chạy xăng, dầu đang là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội. Ảnh minh họa: Phi Hùng.

Một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội được cơ quan chuyên môn chỉ rõ là do khí thải từ hơn 1,1 triệu ô tô, gần 7 triệu xe máy (cùng hơn một triệu ô tô xe máy của các tỉnh khác) đang hoạt động trên địa bàn TP, chiếm 54–75% tổng lượng phát thải tùy theo thời điểm. Ngoài ra, bụi từ các công trình xây dựng, hoạt động công nghiệp, đốt rơm rạ và rác thải sinh hoạt cũng là những tác nhân chính gây ra ô nhiễm không khí trên địa bàn TP.

Trước thực trạng ô nhiễm khí gia tăng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng sống của người dân, TP Hà Nội đã triển khai hàng loạt biện pháp để cải thiện chất lượng không khí.

Cụ thể như, TP đã ban hành kế hoạch quản lý chất lượng không khí đến năm 2030, định hướng 2035, với mục tiêu giảm ít nhất 20% nồng độ PM2.5 so với năm 2024, đồng thời kiểm soát chặt chẽ các nguồn phát thải từ giao thông, công trường, công nghiệp và sinh hoạt.

Hà Nội cũng thiết lập vùng phát thải thấp (Low Emission Zone), thí điểm tại các quận nội thành cũ như Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Tây Hồ, và dự kiến sẽ mở rộng ra khu vực vành đai 1–3.

Đặc biệt, sau Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ (ngày 12-7-2025), Hà Nội đã đồng loạt triển khai nhiều giải pháp mạnh như: Triển khai hỗ trợ chuyển đổi khoảng 450.000 xe máy chạy xăng dầu trong khu vực vành đai 1; Chuẩn bị lộ trình cấm hoàn toàn xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch từ tháng 7-2026; Tiến tới hạn chế ô tô xăng dầu trong khu vực trung tâm trong giai đoạn 2028–2030.

TP Hà Nội cũng đẩy mạnh phát triển giao thông xanh, gia tăng xe buýt điện, taxi điện; mở rộng mạng lưới đường sắt đô thị; hỗ trợ tài chính để người dân chuyển sang phương tiện thân thiện môi trường; đồng thời giám sát chặt chẽ hoạt động đốt rơm rạ, rác thải, phế thải xây dựng. HĐND TP Hà Nội cũng đã ban hành Nghị quyết 08/2025/NQ-HĐND, tăng gấp đôi mức xử phạt hành chính trong lĩnh vực môi trường, có hiệu lực từ 1-9-2025.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, nhờ các biện pháp đồng bộ, mạnh mẽ này, nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình 24 giờ trong 6 tháng đầu năm 2025 đã giảm 9% so với cùng kỳ năm 2024. Ngày có chất lượng không khí ở mức tốt và trung bình trong năm đạt 72%, tăng 15% so với cùng kỳ, cho thấy hiệu quả bước đầu của các chính sách mới.

Quyết tâm cải thiện chất lượng không khí của Hà Nội

Mặc dù đạt được một số kết quả, tuy nhiên Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 vẫn nhận định những năm tới TP sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều áp lực, trong đó có vấn đề ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí.

Để cải thiện chất lượng không khí cho Thủ đô, Báo cáo Chính trị đã đặt ra mục tiêu đến năm 2030 là tỷ lệ số ngày có chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở mức tốt và trung bình đạt từ 80% trở lên.

Cùng với đó, dự thảo chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội cũng đề ra hàng loạt nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như: Trước năm 2030 sẽ xây dựng đề án thay các xe buýt chạy diesel bằng xe buýt điện và đề án không lưu hành phương tiện giao thông có phát thải ô nhiễm không khí trong vành đai 3;

Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ số ngày có chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở mức tốt và trung bình đạt từ 80% trở lên. Ảnh: TP

Trong giai đoạn 2026-2030, sẽ triển khai vùng phát thải thấp và phát triển hệ thống quan trắc tự động theo thời gian thực, đồng thời dự báo chất lượng môi trường bằng công nghệ hiện đại, có thể công khai hàng ngày chỉ số VN_AQI (chỉ số chất lượng không khí Việt Nam).

Tại cuộc họp báo thông tin về công tác tổ chức Đại hội diễn ra ngày 8-10, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong cho hay việc xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội được tiến hành song song với quá trình hoàn thiện Báo cáo Chính trị. So với Đại hội XVII, thì chương trình hành động của Đại hội lần này được xây dựng sớm hơn 6 tháng.

Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội, điểm mới này thể hiện tính chủ động, quyết tâm cao của Đảng bộ TP Hà Nội trong thực hiện các nhiệm vụ, trong đó có giảm thiểu ô nhiễm môi trường, cải thiện chất lượng không khí.

Trọng Phú