TP Hồ Chí Minh xử lý những khó khăn của lĩnh vực y tế

Việc hợp nhất 3 Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC), 3 Trung tâm Giám định y khoa, 3 Trung tâm Pháp y thành các đơn vị chung cấp vùng được xem là bước đi cần thiết để giảm trùng lặp chức năng, tăng hiệu quả điều phối. Tuy nhiên, quy mô địa bàn mở rộng đồng nghĩa với áp lực quản lý tăng cao, đặc biệt trong các nhiệm vụ kiểm soát bệnh tật, phòng chống dịch và giám sát chuyên ngành.

Bệnh viện đa khoa khu vực Thủ Đức.

Đáng chú ý, hệ thống Trung tâm Y tế quận, huyện được chuyển thành 38 Trung tâm Y tế khu vực, đồng thời tổ chức lại 443 trạm y tế thành 168 trạm y tế và 296 điểm y tế. Đây là bước thay đổi lớn nhất ở tuyến cơ sở – nơi tiếp xúc trực tiếp với người dân. Bộ máy mới tinh gọn hơn, nhưng áp lực công việc tại nhiều nơi tăng đột biến do phạm vi quản lý mở rộng, trong khi cơ sở vật chất và trang thiết bị chưa đồng bộ.

Một trong những vấn đề khó khăn nữa được chỉ ra là quy định tại Nghị định 84/2024/NĐ-CP về cấp phép nhập khẩu thuốc đặc biệt cho TP Hồ Chí Minh được dẫn chiếu theo Nghị định 54/2017/NĐ-CP, nhưng nghị định này đã hết hiệu lực từ ngày 1/7/2025 khi Nghị định 163/2025 có hiệu lực. Điều này khiến thẩm quyền vốn được trao có nguy cơ không còn cơ sở pháp lý, ảnh hưởng trực tiếp đến việc xử lý các ca bệnh đặc biệt cần thuốc nhập khẩu. Ngoài ra, việc thiếu hướng dẫn mới về đánh giá chuẩn y tế xã – phường, quy định cho Ban Chỉ đạo chăm sóc sức khỏe nhân dân và mô hình y học gia đình khiến nhiều địa phương lúng túng.

Ở lĩnh vực an toàn thực phẩm, từ ngày 1/7/2025, Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh chính thức được thành lập trên cơ sở tiếp nhận nhiệm vụ từ nhiều sở ngành của ba địa phương cũ. Cơ quan mới có trách nhiệm quản lý toàn bộ hệ thống cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm; giám sát nguy cơ mất an toàn thực phẩm; cấp phép, kiểm nghiệm và xử lý vi phạm.

Tất cả 12 thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền Bộ Y tế đã được triển khai dịch vụ công trực tuyến toàn trình, giúp giảm thời gian và chi phí của doanh nghiệp. Tuy nhiên, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật chưa theo kịp mô hình mới, dẫn đến không ít vướng mắc, đặc biệt trong việc cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm và quy trình kiểm tra nhập khẩu thực phẩm.

UBND TP Hồ Chí Minh cũng cho biết, sau sáp nhập, nhiều cán bộ y tế phải đảm nhận đồng thời nhiều phần việc, trong khi lương và phụ cấp chưa tương xứng. Một số vị trí tuyến cơ sở tại Bà Rịa – Vũng Tàu và Bình Dương chưa triển khai đủ danh mục kỹ thuật được BHYT chi trả, gây thiệt thòi cho người dân. Hệ thống phần mềm liên thông chưa toàn diện; nhiều trạm y tế cơ sở diện tích nhỏ, thiếu phòng chức năng; thiết bị phục vụ khám chữa bệnh và giám sát dịch tễ còn hạn chế.

Để khắc phục khó khăn, trong thời gian tới, TP Hồ Chí Minh sẽ ưu tiên vốn trung hạn 2026–2030 để cải tạo, xây mới trạm y tế dưới chuẩn. Trang bị thiết bị giám sát dịch tễ, cấp cứu cơ bản, thiết bị phục vụ y học gia đình; kiện toàn vị trí việc làm phù hợp với mô hình mới; tăng chính sách nhà ở, phương tiện đi lại, phụ cấp đặc thù; đào tạo nhân lực tuyến cơ sở, tránh “chảy máu” nhân lực về tuyến trên; xây dựng hệ thống quản lý hành nghề y toàn quốc, giúp tra cứu giấy phép minh bạch và hoàn thiện phần mềm liên thông giữa bệnh viện, trung tâm y tế, trạm y tế.

Đồng thời kiến nghị Bộ Y tế sửa nội dung Nghị định 84/2024/NĐ-CP để bảo đảm quyền cấp phép thuốc đặc biệt. Ban hành hướng dẫn mới về chuẩn xã, phường y tế phù hợp mô hình 2 cấp; thay thế Thông tư 32/2024/TT-BYT và Thông tư 33/2015/TT-BYT để phù hợp thực tế bộ máy mới và thống nhất hướng dẫn cho các Ban Chỉ đạo liên ngành trong lĩnh vực y tế và an toàn thực phẩm.

Phương Tuyền