TPHCM trên hành trình hoàn thiện mô hình điều hành dựa trên dữ liệu

Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I tạo dấu ấn mới về ứng dụng công nghệ và số hóa vào khâu tổ chức. Ảnh: BTC

Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I tạo dấu ấn mới về ứng dụng công nghệ và số hóa vào khâu tổ chức. Sau khi đi qua hệ thống nhận diện khuôn mặt, đại biểu được robot hướng dẫn đến vị trí ghế ngồi. Nếu như trước đây, khâu điểm danh cần một số cán bộ kiểm tra danh sách, thì nay hệ thống camera nhận diện khuôn mặt đảm đương toàn bộ khâu này. Công nghệ còn bao gồm thư viện với tài liệu số hóa được cập nhật liên tục giúp đại biểu tiếp cận nhanh thông tin. Thay vì tài liệu giấy cồng kềnh như trước đây, lần này tất cả thông tin nằm trong một máy tính bảng, đại biểu có thể nghiên cứu nội dung và đóng góp ý kiến ngay trên máy. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ để tổ chức đại hội hiệu quả hơn mà còn thể hiện tầm nhìn về chính quyền số - đô thị thông minh trong tương lai gần.

Chính quyền số hiện đại với dữ liệu liền mạch

Theo bà Võ Thị Trung Trinh, Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM (HCMC-DXCENTER), “chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện công nghệ, đó là hành trình của trái tim, trí tuệ và khát vọng phụng sự nhân dân”(*).

TPHCM đang kiến tạo một mô hình chính quyền số hiện đại, vận hành trên phương châm: “Một hệ thống thống nhất - Một dữ liệu đồng bộ - Một dịch vụ liền mạch”. Từ ngày 1-7-2025, các nền tảng số dùng chung chính thức vận hành, tạo nên một “mạch máu dữ liệu” kết nối toàn bộ hoạt động quản lý, điều hành của chính quyền hai cấp. Trung tâm Thông tin phục vụ chỉ đạo, điều hành, được ví như “bộ não số” của đô thị thông minh, giúp lãnh đạo thành phố theo dõi, phân tích và đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu theo thời gian thực.

Trung tâm thông tin này hoạt động trên nền tảng ba nguồn dữ liệu lớn gồm chính quyền địa phương hai cấp kết nối quản lý văn bản, thủ tục hành chính và cổng thông tin 1022 tiếp nhận, xử lý và phản hồi thông tin phản ánh của người dân; hệ thống báo cáo của Văn phòng Chính phủ đồng bộ từ trung ương đến địa phương và Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Ba nguồn dữ liệu này hợp nhất thành bản đồ điều hành số của TPHCM, hiển thị thông tin dân cư, ngân sách, đầu tư công, thủ tục hành chính… của 168 phường, xã, đặc khu. Từ đó, mỗi quyết định quản lý đều được hỗ trợ bởi hình ảnh trực quan và dữ liệu tức thời, bảo đảm minh bạch, nhanh chóng, chính xác.

Với mục tiêu “Chuyển đổi số vì con người”, TPHCM đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và GenAI - trợ lý ảo thế hệ mới để xây dựng hệ thống hành chính công thông minh. Hoạt động 24/7, trợ lý ảo này là một chuyên viên số, luôn sẵn sàng trò chuyện, hướng dẫn người dân làm thủ tục, nộp hồ sơ bằng ngôn ngữ tự nhiên hoặc giọng nói, kể cả tại các ki ốt dịch vụ công. Khi người dân cần, GenAI lập tức điều hướng đến đúng dịch vụ, đúng nơi, đúng thủ tục. Không chỉ phục vụ người dân, AI còn là “đồng nghiệp số” của công chức, giúp sàng lọc hồ sơ tức thì, gợi ý và cảnh báo hồ sơ chưa đúng quy định và cung cấp kho tri thức nghiệp vụ thông minh, phản hồi ngay các quy định mới.

Mô hình chính quyền số được kết nối hai chiều bằng ứng dụng (app) Công dân số TPHCM, kênh tương tác giữa người dân và chính quyền. App đăng nhập bằng tài khoản VNeID, kết nối toàn bộ tiện ích y tế, giáo dục, giao thông, du lịch… và người dân còn có thể dùng tính năng SOS An ninh trật tự để gửi cảnh báo khẩn cấp cho công an khi có sự cố.

Kinh tế số là trụ cột tăng trưởng

Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra trong tuần qua đã thông qua nghị quyết và đề ra 30 chỉ tiêu phát triển rất cụ thể. Đáng chú ý trong các chỉ tiêu này có chỉ tiêu số (4) Kinh tế số chiếm từ 30-40% GRDP; số (5) Tổng chi xã hội cho nghiên cứu phát triển (R&D) đạt 2-3% GRDP; bố trí ít nhất 4-5% tổng chỉ tiêu ngân sách hàng năm cho khoa học, công nghệ, chuyển đổi số; và số (14) Tỷ lệ học sinh/sinh viên ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật, công nghệ đạt ít nhất 35% trở lên. Các mục tiêu này cho thấy, TPHCM tập trung nguồn lực đầu tư toàn diện cho chuyển đổi số từ hạ tầng đến chính sách, nguồn nhân lực để đưa kinh tế số lên vị trí trụ cột, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng của địa phương.

Định hướng đến năm 2030 sẽ trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo ngang tầm quốc tế, trong nhiệm kỳ tới TPHCM đề ra ba khâu đột phá chiến lược để tăng tốc phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Trong tham luận trình bày tại Đại hội Đảng bộ TPHCM vừa qua, ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, cho biết trong năm năm tới, TPHCM xác định một số mục tiêu kinh tế số chiếm 30-40% GRDP. Để hiện thực hóa các mục tiêu này, TPHCM sẽ đẩy nhanh xây dựng dữ liệu số và các nền tảng số để hoàn thiện mô hình điều hành dựa trên dữ liệu.

Một điểm nhấn trong hành trình xây dựng mô hình điều hành dựa trên dữ liệu ở TPHCM là bản đồ số địa hình khu vực TPHCM, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu. Không chỉ là nền địa lý mà đây là “hạ tầng dữ liệu” của cả siêu đô thị với 173 lớp dữ liệu nền, cùng 150 lớp dữ liệu chuyên ngành. Hệ thống này cho phép tra cứu quy hoạch, giao thông, xây dựng… một cách sinh động, trực quan.

Không dừng lại ở đó, thành phố còn đang chuyển sang giai đoạn mới với bản sao số - Digital Twin. Mỗi phường, mỗi tuyến đường, mỗi khu dân cư tới đây đều có “phiên bản số hóa sống động”, cập nhật dữ liệu thực từ camera, IoT và cảm biến môi trường. Nhờ Digital Twin, lãnh đạo có thể nhìn thấy toàn cảnh đô thị trên màn hình, đưa ra các quyết định chính xác về đầu tư, hạ tầng, trường học, bệnh viện, rút ngắn đáng kể thời gian triển khai và phục vụ người dân hiệu quả hơn.

(*) https://dxcenter.hochiminhcity.gov.vn/-/hanh-trinh-moi-cho-cong-tac-chuyen-oi-so-thanh-pho-ho-chi-minh

Song Nghi