'Trái tim xanh' của di sản Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng

Nơi đây hội tụ đầy đủ những yếu tố đặc trưng như núi đá vôi, sông suối, thác nước và một hệ động thực vật vô cùng phong phú. Để đến đây, du khách đi theo đường 20 Quyết Thắng lịch sử. Xuất phát từ Km số 0, cách trụ sở Vườn quốc gia chưa đầy một cây số, bạn chỉ cần đi sâu vào vùng lõi khoảng 10 km là sẽ thấy Vườn thực vật nằm ngay bên đường với các biển báo rõ ràng.

Quang cảnh đường đi vào Vườn thực vật.

Nơi giao thoa của các giá trị bảo tồn

Vườn thực vật là một trong số ít nơi trên thế giới thực hiện đồng thời hai phương thức bảo tồn di sản độc đáo. Đó là hình thức bảo tồn tại chỗ (In-situ), gìn giữ giá trị đa dạng sinh học của hệ sinh thái rừng tự nhiên đặc trưng, và bảo tồn chuyển chỗ (Ex-situ) thông qua việc sưu tập, di thực các loài thực vật từ nơi khác về.

Nhờ vậy, nơi đây sở hữu một sự đa dạng sinh học đáng kinh ngạc. Hiện Vườn thực vật là ngôi nhà của 513 loài thực vật bậc cao. Trong đó, có 16 loài được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (2007), 24 loài thuộc nhóm IIA được liệt kê trong danh mục Nghị định 84/2021 của Chính phủ, 82 loài nằm trong Sách đỏ IUCN (2020) và nhiều loài quý hiếm khác.

Hệ thực vật ở đây có 14 dạng sống và giá trị sử dụng khác nhau, trong đó nhóm cây dược liệu có 251 loài, nhóm cây lấy gỗ có 163 loài, nhóm cây làm cảnh có 68 loài, nhóm cây ăn được có 54 loài… Sự đa dạng này phản ánh một hệ sinh thái rừng nhiệt đới trù phú, từ những cây dược liệu giá trị đến các loài gỗ lớn.

Chính từ sự bảo tồn và đa dạng sinh học của vườn, cộng với nguồn thực vật và động vật được chuyển đến từ ngoài vườn khá nhiều và phong phú, nên từ năm 2015, Ban quản lý Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng đã đưa vào khai thác du lịch sinh thái, từ đó khu vực này trở thành điểm đến rất hấp dẫn cho du khách thích trải nghiệm thiên nhiên và khám phá các giá trị về đa dạng sinh học.

Du khách nước ngoài đi bộ tham quan Vườn thực vật.

Hành trình trải nghiệm thiên nhiên kỳ thú

Trải dài trên diện tích hơn 77ha, hành trình khám phá Vườn thực vật sẽ đưa du khách vào một cung đường mòn xuyên rừng dài hơn 4km.

Đoàn học sinh đến Vườn thực vật Phong Nha - Kẻ Bàng để học tập, tìm hiểu thế giới sinh học đa dạng.

Chuyến đi bắt đầu với khu nuôi thả động vật, nơi bạn có thể quan sát tập tính của nhiều loài động vật hoang dã. Ở đây có hồ Vàng Anh với nước trong xanh, mát đến lịm người, bạn sẽ được hòa mình vào không gian trong lành, ngắm hoa phong lan khoe sắc thắm, những chú khỉ nhỏ chạy vắt vẻo hay những chú sóc đen thi nhau chuyền cành thoăn thoắt, cũng như lắng nghe bản giao hưởng của các loài chim rừng ăn quả.

Du khách cũng có thể vẽ tranh về các loài, làm tranh và trang phục từ các loại lá cây rừng có sẵn, tham gia trò chơi mô phỏng chuỗi thức ăn, quan sát và tìm hiểu các loài động vật đang được cứu hộ, tiếp cận gần hơn với nhiều loài thú quý hiếm như chim Hồng Hoàng, khỉ đuôi lợn, khỉ mốc, culi nhỏ...

Một số mô hình các loài thú tại Vườn thực vật.

Không chỉ có thiên nhiên sống động, nơi đây còn lưu giữ những giá trị khoa học độc đáo. Gian trưng bày là nơi du khách có thể quan sát các mẫu hóa thạch của loài san hô 4 tia và các tiêu bản gỗ của loài cây bách xanh trên núi đá vôi – một loài thực vật đặc hữu của Vườn quốc gia, được phát hiện vào năm 2005 với quần thể rộng hơn 2.000 héc-ta, tồn tại từ cách đây 500 năm.

Hiện vườn hái và gieo ươm được 9.300 hạt giống cây bản địa thuộc 12 loài để nhân giống bảo tồn nguồn gen, sản xuất được trên 6.500 cây giống bản địa thuộc 15 loài, thu thập nhân giống được 100 cây tùng la hán, 25 cây gù hương phục vụ bảo tồn, trồng 20 cây trám đen để bảo tồn nguồn gen đa dạng sinh học và 17 cây nhội để cải tạo cảnh quan khu cứu hộ.

Điểm nhấn cuối cùng của hành trình là Thác Gió hùng vĩ, cao hơn 30 mét. Dòng nước đổ từ trên cao xuống, len lỏi qua từng phiến đá, tạo thành những dải lụa trắng xóa, trong vắt. Những giọt nước li ti tung lên như một màn sương mờ ảo, mang lại cảm giác sảng khoái và ngoạn mục. Bạn cũng có thể leo lên đỉnh thác để chiêm ngưỡng toàn cảnh một vùng rừng núi kỳ vĩ.

Du khách nước ngoài chinh phục thiên nhiên hoang dã tại Vườn thực vật Phong Nha - Kẻ Bàng.

Ngoài ra, du khách còn có cơ hội tham gia các dịch vụ đặc biệt như quan sát động vật ban đêm bằng đèn pin, hoặc tham gia trồng cây lưu niệm – một hoạt động ý nghĩa để lưu lại dấu ấn và góp phần gìn giữ màu xanh cho di sản.

Lam Giang