Tranh cãi tại Canada: Có nên tiêu hủy cá vược sọc để cứu cá hồi sông Miramichi?

Cá hồi Đại Tây Dương tại sông Miramichi, Canada, đang suy giảm mạnh. Ảnh: The Guardian

Theo tờ The Guardian ngày 11/9, cá hồi Miramichi đã giảm tới 86% kể từ năm 2012, khiến ngành du lịch câu cá từng mang lại khoảng 16 triệu CAD mỗi năm và hàng trăm việc làm rơi vào khủng hoảng. Ông Rip Cunningham, một cần thủ từ Massachusetts (Mỹ) gắn bó với dòng sông từ những năm 1970, cho biết ông từng chứng kiến cảnh cá hồi nhảy nhót khắp mặt nước, nhưng nay quang cảnh ấy gần như biến mất.

Ngược lại, số lượng cá vược sọc hiện được ước tính lên tới nửa triệu con. Đây là loài săn mồi trực tiếp vào cá hồi non trong giai đoạn di cư ra biển. Các nhóm bảo tồn và nhiều cần thủ cho rằng để cứu cá hồi, cần phải loại bỏ hàng trăm nghìn cá vược sọc, giảm xuống mức 100.000 cá thể trưởng thành.

Tuy nhiên, vấn đề gây tranh cãi ở chỗ cá vược sọc cũng là loài bản địa, từng bị đẩy đến bờ tuyệt chủng vào những năm 1990 khi chỉ còn chưa đến 5.000 cá thể. Việc cấm khai thác thương mại khi đó đã giúp loài cá này phục hồi mạnh mẽ. Vì vậy, nhiều nhà khoa học cho rằng việc tiêu hủy hàng loạt sẽ đi ngược lại nỗ lực bảo tồn trước đây.

Đối với cộng đồng bản địa Mi’kmaq ở Bắc New Brunswick, cá hồi không chỉ là nguồn lợi thủy sản mà còn gắn liền với truyền thống văn hóa lâu đời. Ông Ethan Augustine, nhà sinh vật học thuộc Hội đồng bộ lạc Mi’kmaq North Shore, cho biết: "Chúng tôi không muốn một loài biến mất vì sự gia tăng của loài khác. Chúng tôi mong muốn cả hai cùng tồn tại". Hội đồng đã đưa ra chiến lược Plamu First, đề nghị chính phủ hỗ trợ 40 triệu CAD trong vòng 5 năm nhằm khôi phục quần thể cá hồi, đồng thời duy trì số lượng cá vược ở mức cân bằng.

Bộ Thủy sản và Đại dương Canada (DFO) khẳng định nguyên nhân cá hồi suy giảm không chỉ do cá vược, mà còn liên quan đến biến đổi khí hậu, nhiệt độ nước tăng cao và áp lực khai thác. Cơ quan này đã tăng hạn mức đánh bắt cá vược sọc từ 50.000 lên 175.000 con, song quyết định này vấp phải nhiều ý kiến trái chiều. Một số nhà nghiên cứu cho rằng chưa có bằng chứng rõ ràng việc giảm số lượng cá vược sẽ giúp quần thể cá hồi phục hồi.

Giới khoa học hiện chia thành hai hướng tiếp cận. Một số đề xuất mạnh tay cắt giảm quần thể cá vược để cứu cá hồi, trong khi những người khác khuyến nghị dung hòa hơn, như tăng đàn cá hồi thông qua trại giống và chỉ giảm vừa phải số lượng cá vược. Ông Tommi Linnansaari, Chủ tịch nghiên cứu cá hồi Đại Tây Dương tại Đại học New Brunswick, cho rằng bất kỳ giải pháp nào cũng đòi hỏi “can thiệp sâu vào dòng sông” - điều vốn ít khi diễn ra suôn sẻ trong tự nhiên.

Thực tế, dòng sông Miramichi đã thay đổi sâu sắc. Ông Lanny Burke, hướng dẫn viên câu cá gần 50 năm, nhớ lại có thời điểm cá hồi nhiều đến mức tiếng chúng bơi ngược dòng vang lên như tiếng vó ngựa. Giờ đây, ông lo ngại khả năng phục hồi quần thể cá hồi là rất mong manh và sông Miramichi có thể sẽ không bao giờ trở lại như xưa.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc