Trí tuệ nhân tạo không thay thế được bản lĩnh, cốt cách, sự dấn thân vì cộng đồng của báo chí

Sáng 21/6, tại Trung tâm Hội nghị quốc gia (Hà Nội), Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025).

Tổng Bí thư Tô Lâm và các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, sáng 21/6. Ảnh: Như Ý.

100 năm phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân

Trình bày diễn văn tại lễ kỷ niệm, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh, đây là dấu mốc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, khẳng định, tôn vinh truyền thống vẻ vang 100 năm phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân của nền báo chí cách mạng Việt Nam.

Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nêu, ngày 21/6/1925, Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập Báo Thanh niên, góp phần truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào Việt Nam, chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức để tiến tới thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam 5 năm sau đó.

Ngày 22/8/1926, Báo Thanh niên (số 61) đăng bài chính luận của Nguyễn Ái Quốc với bút danh “Diệu Hương”, khẳng định: “Chỉ có thành lập một Đảng Cộng sản theo kiểu Bôn-sê-vích của Lênin thì cách mạng nước ta mới thành công”. Báo được in và phát hành bí mật với số lượng 400 đến 500 bản một kỳ, được chuyển về nước qua đường tàu biển hoặc đường bộ.

Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh, ngay từ những ngày đầu gian khó ấy, Báo Thanh Niên đã thu hút sự chú ý của nhiều người, nhiều tổ chức yêu nước, cách mạng ở Việt Nam và người Việt Nam hoạt động yêu nước ở Trung Quốc, Pháp, Thái Lan, Lào…

Báo Thanh Niên đã vạch trần tội ác xâm lược, bóc lột dã man của thực dân, phong kiến; phản ánh đời sống lầm than, cùng cực của dân nghèo; đề xuất phương hướng, biện pháp đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người; khơi dậy tinh thần yêu nước, đoàn kết, nhất tề đứng lên đánh đổ thực dân Pháp xâm lược và phong kiến tay sai, giành độc lập tự do, xây dựng một xã hội tốt đẹp, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh.

Thông qua Báo Thanh Niên, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin với đường lối cứu nước, cứu dân theo yêu cầu mới của cách mạng Việt Nam lúc bấy giờ; từng bước thoát khỏi tình trạng bế tắc về đường lối cứu nước của tầng lớp sỹ phu, văn thân yêu nước cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Tính đến ngày 14/2/1930, Báo Thanh niên xuất bản được 208 kỳ, vừa là tài liệu tuyên truyền, học tập, vừa được chuyển về nước để giác ngộ các tầng lớp nhân dân.

Những năm sau đó, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tham gia chỉ đạo, cổ vũ, viết bài cho các tờ báo cách mạng ở trong nước như: Tạp chí Đỏ, Búa Liềm, Tranh đấu, Dân chúng... Năm 1941, ngay khi vừa về nước, Người đã lập, chỉ đạo, viết bài cho các báo: Việt Nam Độc lập, Cứu Quốc, Cờ giải phóng, Sự Thật,... Đó là những tờ báo cách mạng ra đời trong 20 năm vận động và đấu tranh cách mạng, góp phần quan trọng vào sự kiện thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào ngày 3/2/1930; cho các cao trào đấu tranh cách mạng 1930 - 1931, 1936 - 1939,1939 - 1945, làm nên cuộc cách mạng vĩ đại tháng Tám năm 1945, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Nhà nước dân chủ, nhân dân đầu tiên ở Đông Nam châu Á.

"Kỷ niệm trọng thể 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam là dịp để tất cả chúng ta ôn lại, nhân lên niềm tự hào, kính trọng, lòng biết ơn vô hạn đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh - Lãnh tụ thiên tài, Người thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới, Người chiến sĩ cộng sản quốc tế mẫu mực, Người bạn thân thiết của các dân tộc yêu chuộng hòa bình và tiến bộ xã hội trên toàn thế giới. Chính Người đã sáng lập, lãnh đạo, rèn luyện, và là người thầy vĩ đại của nền Báo chí cách mạng Việt Nam", Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nói.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa cũng nhấn mạnh, chúng ta mãi mãi tự hào và trân trọng biết ơn các nhà lãnh đạo, các chiến sỹ cách mạng, các nhà báo tiền bối xuất sắc, mẫu mực; mãi mãi ghi nhớ lớp lớp các nhà báo đã trực tiếp chiến đấu và hy sinh anh dũng trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ; mãi mãi biết ơn công lao của các thế hệ nhà báo - chiến sĩ đã giương cao ngọn cờ tư tưởng của Đảng, tuyên truyền, cổ vũ và thực hiện Đề cương về văn hóa Việt Nam 1943; phương châm “Văn hóa hóa kháng chiến, kháng chiến hóa văn hóa”, “toàn dân toàn diện, trường kỳ kháng chiến”; ý chí “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”; tinh thần “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/ Mà lòng phơi phới dậy tương lai”; quyết tâm khắc phục hậu quả nặng nề của chiến tranh, thiên tai, bảo vệ vững chắc chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc...

"Chúng ta trân trọng cảm ơn các tầng lớp nhân dân đã đùm bọc, che chở, giúp đỡ, khích lệ, động viên, đồng hành với các cơ quan báo chí và những người làm báo cách mạng trong suốt 100 năm qua", ông Nghĩa nêu.

Tổng Bí thư Tô Lâm trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh cho Báo chí Cách mạng Việt Nam. Ảnh: Như Ý.

Theo Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, báo chí đang có bước chuyển mạnh mẽ trong việc tổ chức bộ máy, cơ cấu nhân sự, chuyển đổi số, tư duy làm báo, phát triển các loại hình báo chí, kinh tế báo chí, công nghệ làm báo; coi trọng hơn đến hệ sinh thái báo chí và vai trò công chúng báo chí, dư luận xã hội.

Nhiều tác phẩm báo chí phát hiện, cổ vũ, góp phần nhân rộng các nhân tố mới, điển hình tiên tiến, gương người tốt việc tốt; phân tích, phản biện xã hội, góp phần xây dựng, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật; kiên trì, dũng cảm đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; tham gia xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; tích cực, chủ động bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác thông tin, luận điệu sai trái, thù địch; coi trọng thông tin đối ngoại, bảo vệ chủ quyền biên giới, biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Nhiều giải báo chí được tổ chức nghiêm túc, khoa học, góp phần nâng cao trình độ, năng lực, uy tín các cơ quan báo chí và các nhà báo, như: Giải báo chí quốc gia; Giải báo chí về xây dựng Đảng mang tên Búa liềm vàng; Giải báo chí về Quốc hội và HĐND mang tên Giải Diên Hồng; Giải báo chí vì sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc; Giải báo chí về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; Giải thưởng báo chí về chủ đề học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh…

"Chạm ngưỡng cửa 100 năm, không chỉ là truyền thống vẻ vang, là dấu ấn cách mạng, là những câu chuyện quá khứ tự hào, mà còn là vị thế, diện mạo của một nền báo chí, với gần 800 cơ quan báo chí và đội ngũ 41.000 người làm báo tinh thông nghiệp vụ, bản lĩnh vững vàng, làm chủ công nghệ báo chí hiện đại, là những cơ quan báo chí chủ lực quốc gia, các cơ quan báo chí được công chúng tin yêu và vươn tầm khu vực, thế giới", Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh.

Báo chí cách mạng hơn, chuyên nghiệp hơn, hiện đại hơn, nhân văn hơn

Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nêu, đất nước ta đang đứng trước ngưỡng cửa của giai đoạn phát triển mới, với thời cơ và thách thức đan xen. Báo chí cách mạng đứng trước những thay đổi có tính bước ngoặt, đột phá. Những mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp chiến lược mà toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị đang quyết tâm thực hiện để đưa đất nước vững vàng đi lên trong kỷ nguyên mới chính là đề tài, mục tiêu, nhiệm vụ của các cơ quan báo chí và đội ngũ những người làm báo.

Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương trình bày diễn văn tại Lễ kỷ niệm. Ảnh: Như Ý.

Đó là cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp để khơi thông các điểm nghẽn, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, kiến tạo không gian phát triển mới. Là cuộc cách mạng về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia,tạo động lực tăng trưởng mới và cạnh tranh toàn cầu. Là tầm cao mới của hội nhập quốc tế sâu rộng, chủ động, tích cực. Là trọng trách nặng nề trong nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, không để bị động, bất ngờ, bảo đảm giữ vững môi trường hòa bình cho phát triển. Là bảo vệ các quyền tự do, dân chủ, quyền con người của mỗi công dân theo Hiến pháp, pháp luật và chuẩn mực quốc tế mà Việt Nam công nhận và ký kết.

"Bối cảnh và mục tiêu đó, đòi hỏi mỗi cơ quan báo chí và những người làm báo trong cả nước, trước hết, cần đổi mới tư duy, nhận thức và hành động thực tiễn để báo chí cách mạng hơn, chuyên nghiệp hơn, hiện đại hơn, nhân văn hơn, xứng đáng với truyền thống vẻ vang 100 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của báo chí cách mạng Việt Nam, do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo, rèn luyện; được Đảng, Nhà nước quan tâm, lãnh đạo, dìu dắt, cổ vũ; được nhân dân tin yêu, giúp đỡ, đồng hành", ông Nguyễn Trọng Nghĩa nói.

Theo Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định Báo chí cách mạng Việt Nam là một bộ phận khăng khít, không thể tách rời trong toàn bộ công tác tư tưởng, văn hóa của Đảng, của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Báo chí ta lấy lợi ích quốc gia, dân tộc, hạnh phúc, ấm no của Nhân dân làm mục tiêu tối thượng, tất cả vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Theo ông Nghĩa, mọi cuộc cách mạng đều bắt đầu từ việc thay đổi phương thức sản xuất, lực lượng lao động, năng suất, chất lượng và hiệu quả công việc. Thách thức về chuyển đổi số tạo ra sức ép rất lớn, thậm chí gay gắt cho báo chí. Giá trị báo chí truyền thống vẫn cần được nuôi dưỡng, phát huy, tiếp lửa bên cạnh những phương thức và nền tảng chuyển tải thông tin hiện đại. Trí tuệ nhân tạo không thay thế được bản lĩnh, cốt cách, tâm hồn, sự dấn thân vì cộng đồng của báo chí. Công nghệ đem lại cho báo chí hơi thở mới, diện mạo mới, cách thức tác nghiệp mới, nhưng không thể thay thế tư duy, cá tính hóa, phong cách hóa,vì con người, cho con người và cộng đồng.

Các đại biểu dự lễ kỷ niệm. Ảnh: Như Ý.

"Kỷ nguyên mới, thời kỳ cách mạng mới cần phương thức thông tin, tri thức, tư duy mới, tiên tiến, nhân văn, mà báo chí cách mạng phải đảm đương. Công chúng báo chí không chỉ cần cung cấp thông tin nhanh nhạy, hấp dẫn mà còn cần tính chính xác, tính nhân văn, sự kiểm chứng, tính định hướng, sự phân tích, bình luận, đưa ra giải pháp mang tính xây dựng và dự báo đa chiều. Tư duy cũ để cơ quan báo chí tồn tại lâu nay, cần thiết phải thay đổi để tạo động lực phát triển mới. Các nền tảng công nghệ và cách mạng chuyển đổi số sẽ tạo thay đổi căn bản phương thức tác nghiệp của báo chí. Mỗi chuyển động quốc tế đều gắn kết hữu cơ với đời sống trong nước, khi không gian mạng là vô hạn, quốc gia gắn liền với khu vực và thế giới, trong sự hội nhập liên kết, bản sắc, cái riêng, độc đáo là những giá trị cần có trong cộng đồng nhân loại. Báo chí thông tin, tuyên truyền chủ trương, chính sách, nhưng cũng cần dũng cảm, trách nhiệm phản biện, trao đổi để hướng tới chân lý và những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc; hướng tới Chân, Thiện, Mỹ; đấu tranh kiên quyết với cái xấu, sự suy thoái, biểu hiện tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Thực tiễn sinh động đó, đòi hỏi mỗi nhà báo, mỗi tòa soạn, mỗi cấp hội địa phương hay Trung ương đều phải thay đổi và hoàn thiện mình", ông Nguyễn Trọng Nghĩa chia sẻ.

Trường Phong