Triển vọng cây mắc ca ở xã Khao Mang

Sau hơn 3 năm trồng, cây mắc ca ở xã Khao Mang phát triển tốt.

Nhờ khả năng thích nghi tốt với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng vùng núi cao, cây mắc ca đang được nhiều hộ nông dân xã Khao Mang lựa chọn làm cây trồng mới nhằm nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững. Việc trồng mắc ca tại địa phương bắt đầu từ khoảng năm 2022, với một số hộ tiên phong trồng thử nghiệm trên quy mô từ vài chục đến hơn 100 gốc. Qua thực tế canh tác, các hộ đánh giá cây sinh trưởng, phát triển tốt, phù hợp với khí hậu lạnh và đất đai vùng cao. Nhiều cây đã ra hoa, đậu quả sau vài năm chăm sóc, cho thấy triển vọng về năng suất và hiệu quả kinh tế trong thời gian tới.

Ông Vàng A Trừ bên gốc cây mắc ca bói vụ đầu tiên sai trĩu quả.

Gia đình ông Vàng A Trừ ở thôn Nả Dề Thàng xã Khao Mang trồng 76 gốc, với việc chăm sóc đúng kỹ thuật, sau 3 năm cây mắc ca sinh trưởng và phát triển tốt. Năm 2025 là năm thứ hai, 10 gốc mắc ca cho thu hoạch. Với sản lượng thu được khoảng 50 kg quả khô, với giá bán 70.000 đồng/kg đã mang lại nguồn thu 3,5 triệu đồng/vụ.

Những cây Mắc Ca sai quả trên đất Khao Mang.

Ông Vàng A Trừ cho biết: "Để cây mắc ca sinh trưởng tốt và cho năng suất cao, người dân rất cần được hỗ trợ, hướng dẫn về kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Bên cạnh đó, việc tiếp cận nguồn vốn cũng là yếu tố quan trọng nhằm giúp bà con đầu tư trồng mới và mở rộng diện tích, qua đó phát triển hiệu quả loại cây trồng này".

Đối với gia đình ông Giàng A Dình ở thôn Khao Mang, sau khi tìm hiểu và nghiên cứu về cây mắc ca, gia đình đã tận dụng diện tích đất trống để trồng gần 100 gốc. Mặc dù điều kiện chăm sóc còn gặp không ít hạn chế, song nhiều cây đã cho bói quả sau khoảng 2 năm. Thực tế cho thấy, chỉ sau 3 năm trồng đã có thể bắt đầu thu hoạch, khẳng định đây là loại cây trồng có nhiều triển vọng đối với người dân xã Khao Mang.

Ông Giàng A Dình chăm sóc mắc ca.

Ông Giàng A Dình chia sẻ: "Nếu được nhân rộng, cây mắc ca không chỉ góp phần nâng cao độ che phủ rừng cho địa phương mà còn hứa hẹn trở thành cây trồng chủ lực, tạo nguồn thu nhập ổn định, góp phần hiệu quả vào công tác giảm nghèo của xã".

Điểm nổi bật của cây mắc ca là giá trị kinh tế cao, vượt trội so với nhiều loại cây trồng truyền thống. Thực tế tại một số địa phương cho thấy, nếu được trồng đúng kỹ thuật và chăm sóc bài bản, cây có thể mang lại thu nhập ổn định từ 200 - 400 triệu đồng/ha/năm. Điều này mở ra triển vọng đối với nông dân Khao Mang trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao thu nhập cho gia đình và cộng đồng.

Ông Giàng A Dình tỉa cành, lá cho cây mắc ca.

Tuy nhiên, việc phát triển cây mắc ca tại Khao Mang vẫn còn không ít khó khăn. Nhiều hộ dân chưa có nhiều kinh nghiệm trong chăm sóc và áp dụng kỹ thuật canh tác chuyên sâu; công tác phòng trừ sâu bệnh cũng như kỹ thuật thu hoạch đúng thời điểm còn hạn chế. Thực tế này đòi hỏi sự vào cuộc của chính quyền địa phương và các cơ quan chuyên môn trong việc chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, tổ chức tập huấn và hỗ trợ nguồn giống bảo đảm chất lượng, nhằm giúp người dân sản xuất hiệu quả và bền vững.

Cây ngô cũng được trồng xen với mắc ca để nâng cao hiệu quả trên một diện tích đất canh tác.

Ông Tạ Anh Tuấn - Phó chủ tịch UBND xã Khao Mang cho biết: "Trong thời gian tới, xã là sẽ tiếp tục đánh giá hiệu quả kinh tế cũng như đầu ra cho sản phẩm và khuyến khích Nhân dân mở rộng diện tích".

Ngoài thách thức kỹ thuật, vấn đề thị trường và chế biến cũng là "điểm nghẽn" cần giải quyết. Hiện tại, sản phẩm mắc ca của Khao Mang chủ yếu tiêu thụ nội bộ hoặc mới dừng lại ở mức bán nguyên liệu thô. Để cây mắc ca thực sự trở thành nguồn thu nhập ổn định và bền vững, xã cần xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ, tránh tình trạng bị động trước biến động giá cả thị trường. Chỉ khi có các mô hình liên kết với doanh nghiệp, hợp tác xã trong vùng hoặc ngoài tỉnh thì mới giúp nông dân yên tâm sản xuất và thu lợi cao hơn từ sản phẩm của mình.

Cây Mắc Ca được trồng xen ngô nhưng vẫn ra quả sai.

Thực tế tại các địa phương như Sơn La, Điện Biên hay Lâm Đồng cho thấy, cây mắc ca mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, đối với xã Khao Mang, việc phát triển loại cây trồng này cần được định hướng bài bản, gắn với quy hoạch sử dụng đất phù hợp, áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác chuẩn và mở rộng diện tích trồng theo lộ trình, từng giai đoạn cụ thể, nhằm bảo đảm hiệu quả và tính bền vững lâu dài.

Cây Mắc Ca được người dân xã Khao Mang trồng và phát triển lên đến 05 ha.

Có thể khẳng định, cây mắc ca đang mở ra hướng đi mới cho phát triển nông nghiệp vùng cao Khao Mang, nơi người dân lâu nay chủ yếu canh tác các loại cây trồng truyền thống cho hiệu quả kinh tế thấp. Với sự quan tâm, hỗ trợ kịp thời của chính quyền địa phương cùng định hướng phát triển phù hợp, cây mắc ca hoàn toàn có thể trở thành cây trồng chủ lực trong công tác giảm nghèo, góp phần đổi mới diện mạo nông nghiệp và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân địa phương.

Phạm Ngọc Sơn