Triển vọng hợp tác kinh tế, thương mại Việt Nam - Algeria

Algeria là quốc gia Bắc Phi có diện tích lớn nhất châu Phi, GDP đứng thứ ba lục địa. Báo cáo thường niên về đầu tư do Ngân hàng Rand Merchant (RMB) phối hợp với Viện Kinh doanh Gordon công bố mới đây cho thấy, Algeria tăng 3 bậc, đứng thứ 7 trong bảng xếp hạng các nền kinh tế hấp dẫn nhất châu Phi về thu hút đầu tư giai đoạn 2025 - 2026 nhờ quy mô thị trường lớn, chiến lược đa dạng hóa kinh tế và đổi mới nhằm cải thiện môi trường đầu tư. Đây cũng là một trong những đối tác kinh tế, thương mại quan trọng của Việt Nam tại khu vực Bắc Phi nói riêng và châu Phi nói chung.

Đôi nét về nền kinh tế Algeria

Algeria là quốc gia Bắc Phi có diện tích lớn thứ 10 thế giới và thứ nhất châu Phi (2.381.741 km²), dân số khoảng 47 triệu người, GDP ước đạt trên 260 tỷ USD, lớn thứ 3 châu Phi, GDP bình quân đầu người khoảng 5532 USD năm 2025. Trong cơ cấu kinh tế, nông nghiệp chiếm 14,7%, công nghiệp 42,3% và dịch vụ 43%. Theo báo cáo của Ngân hàng thế giới (WB), tăng trưởng GDP của Algeria sẽ đạt 3,8% năm 2025.

Về ngoại thương, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Algeria đạt 49,35 tỷ USD và kim ngạch nhập khẩu đạt khoảng 46,05 tỷ USD, thặng dư thương mại 3,3 tỷ USD. Nền kinh tế Algeria chủ yếu dựa vào sản xuất dầu khí chiếm tới gần 30% GDP, trên 30% nguồn thu thuế và khoảng 90% kim ngạch xuất khẩu. Trên thị trường thế giới, Algeria là nhà sản xuất và xuất khẩu quan trọng về khí tự nhiên (đứng thứ 5 về sản xuất và thứ 2 về xuất khẩu) và dầu mỏ (thứ 13 về sản xuất và thứ 9 về xuất khẩu). Hiện, Algeria đang tích cực chính sách đa dạng hóa nền kinh tế, giảm sự phụ thuộc vào dầu lửa.

Algeria chủ trương dựa vào nội lực, không vay nợ nước ngoài. Năm 2025, nợ nước ngoài của Algeria chỉ chiếm dưới 3% GDP. Dự trữ ngoại tệ của Algeria đạt gần 70 tỷ USD, tương đương với 15,8 tháng nhập khẩu. Từ năm 2017, nhằm giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ ngành sản xuất trong nước, chính phủ Algeria đã ban hành các chính sách siết chặt nhập khẩu, tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài, đa dạng hóa nền kinh tế, thay thế hàng nhập khẩu và đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng phi dầu khí. Algeria vẫn duy trì chính sách trợ giá các mặt hàng thiết yếu như dầu ăn, bột mì, đường, sữa, cà phê.

Về hội nhập kinh tế quốc tế, Algeria chưa phải là thành viên của Tổ chức thương mại thế giới (WTO). Nước này đã tham gia 03 Hiệp định tự do mậu dịch (FTA) là FTA với Liên minh châu Âu (27 nước), FTA với khu vực Ả rập (19 nước) và FTA lục địa châu Phi - AFCFTA (54 nước). Algeria hiện đã ký 58 hiệp định thương mại song phương trong đó có 02 hiệp định thương mại ưu đãi với Tunisia và Jordan.

Tình hình hợp tác kinh tế, thương mại Việt Nam - Algeria

Việt Nam và Algeria đã ký kết một số văn bản pháp lý quan trọng như Hiệp định thương mại song phương, Thỏa thuận hợp tác giữa Cục Xúc tiến thương mại hai nước, Bản ghi nhớ giữa hai Phòng Thương mại và Công nghiệp quốc gia... Nếu như từ những năm 60 đến năm 2000, trao đổi thương mại giữa hai nước còn nhỏ bé với số ít mặt hàng và chủ yếu thực hiện trong khuôn khổ trả nợ của Việt Nam thì kể từ năm 2001 đến nay, giá trị thương mại song phương đã có sự tăng trưởng đáng kể với sự tham gia đông đảo của các doanh nghiệp tư nhân.

Theo Cục Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước trong 10 tháng đầu năm 2025 đã đạt gần 500 triệu USD, tăng hơn 200% so với cùng kỳ năm ngoái. Những mặt hàng của nước ta xuất khẩu chủ yếu sang Algeria gồm cà phê, hạt điều, hạt tiêu, thủy sản, hóa chất, giày dép, hàng dệt may, sắt thép… Nhiều mặt hàng Việt Nam như nông sản, giày dép, dệt may đã có chỗ đứng trên thị trường, được doanh nghiệp và người tiêu dùng sở tại đánh giá cao. Các mặt hàng Algeria xuất khẩu sang Việt Nam gồm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, bột minh quyết (carob), chân gà, thức ăn gia súc… Algeria cũng có nhu cầu tìm kiếm khách hàng cho các nông sản thế mạnh khác như chà là và dầu ô liu.

Hội nghị giao thương trực tuyến Việt Nam - Algeria do Thương vụ Việt Nam tổ chức tháng 10/2024

Thời gian qua, các cơ quan hữu quan của Việt Nam và Algeria đã phối hợp tổ chức nhiều hội thảo trực tiếp, trực tuyến kết nối doanh nghiệp hai bên. Các doanh nghiệp hai nước ngày càng quan tâm đến thị trường của nhau, tham dự đều đặn hơn các hội chợ, triển lãm quốc tế lớn như Vietnam Expo, Vietnam Food Expo, Foire Internationale d’Alger…

Đại sứ quán và Thương vụ khai trương gian hàng Việt Nam tại Hội chợ quốc tế Algeria (tháng 6/2025)

Ngoài thương mại, hai nước đã mở rộng hợp tác sang lĩnh vực đầu tư thăm dò và khai thác dầu khí tại Algeria. Công ty liên doanh ba bên giữa Tổng công ty Thăm dò Khai thác dầu khí (PVEP) - đơn vị thành viên của Petrovietnam, Công ty Dầu khí quốc gia Algeria (Sonatrach) và Công ty Thăm dò Khai thác dầu khí Thái Lan (PTTEP) được thành lập năm 2009, nằm ở mỏ Bir Seba, khu vực Hassi Messaoud thuộc tỉnh Ouargla, cách thủ đô Algiers hơn 600 km về phía Nam đang trong quá trình khai thác giai đoạn 1. Kể từ khi đón dòng dầu đầu tiên vào tháng 8/2015, tính đến tháng 11/2025, tổng sản lượng khai thác ước đạt gần 62 triệu thùng. Trong những tháng đầu năm nay, sản lượng từ 17.500 đến18.000 thùng dầu/ngày. Đây cũng được xem là điểm sáng trong quan hệ hợp tác song phương giữa Việt Nam - Algeria.

Bên cạnh dầu khí, Chính phủ Algeria cũng kêu gọi doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào nhiều lĩnh vực tiềm năng như nông nghiệp, chế biến nông sản, nuôi trồng hải sản, dệt may, du lịch, logistics, khai thác khoáng sản, xây dựng…

Luật đầu tư của Algeria ban hành năm 2022 đã đưa ra những biện pháp khuyến khích mới, nhất là tiếp cận đất công nghiệp, ưu đãi thuế trong giai đoạn thực hiện dự án, các biện pháp miễn thuế trong thời gian khai thác cũng như đơn giản hóa các thủ tục hành chính… Trong năm qua, đã có một số đoàn doanh nghiệp Việt Nam sang Algeria tìm kiếm cơ hội đầu tư, liên doanh liên kết trong lĩnh vực sản xuất thuốc, thực phẩm chức năng, xây dựng và cung ứng nguồn nhân lực.

Bộ trưởng Ngoại thương và Xúc tiến xuất khẩu Algeria mong muốn hai nước sớm thành lập Hội đồng doanh nghiệp nhằm tăng cường mở rộng hơn nữa quan hệ hợp tác giữa doanh nghiệp Việt Nam và Algeria. Đây sẽ là một kênh đối thoại hữu hiệu giữa doanh nghiệp với cơ quan Chính phủ hai phía. Thông qua Hội đồng, những vấn đề vướng mắc trong quan hệ thương mại, đầu tư cùng được đưa ra bàn thảo và tìm cách giải quyết tốt nhất cho doanh nghiệp.

Hoàng Đức Nhuận - Thương vụ Việt Nam tại Algeria