Triển vọng lợi nhuận ngành ngân hàng: Động lực từ bất động sản và xử lý nợ xấu

Chất lượng tài sản tương đối ổn định, một số ngân hàng cải thiện rõ nét

Lợi nhuận trước thuế toàn ngành ngân hàng trong quý II/2025 đạt 75 nghìn tỷ đồng, tăng 16,4% so với cùng kỳ năm trước, vượt 3% so với kỳ vọng của SSI Research. Lũy kế 6 tháng, lợi nhuận toàn ngành đạt 141 nghìn tỷ đồng, với mức tăng trưởng 13% so với cùng kỳ; trong đó nhóm ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) tăng 11%, còn ngân hàng thương mại nhà nước (NHTMNN) tăng 15%. Tăng trưởng tín dụng toàn ngành giữ vững đà tăng mạnh, đặc biệt tại phân khúc bất động sản và các lĩnh vực bán buôn, bán lẻ.

Trong quý II/2025, tăng trưởng tín dụng của ngành ngân hàng đạt 9,9% từ đầu năm, dẫn đầu bởi cho vay lĩnh vực bất động sản (+15%) cũng như các ngành bán buôn, bán lẻ và cho vay công ty chứng khoán. Các NHTMCP có tốc độ tăng trưởng tín dụng cao hơn so với nhóm NHTMNN.

Biểu đồ tỷ lệ nợ xấu (NPL) và tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLCR) quý II/2025.

Tăng trưởng tiền gửi cũng được thúc đẩy, với tỷ lệ CASA toàn ngành tăng lên 23,4% và tiền gửi ngoại tệ tăng 13% kể từ đầu năm. Chất lượng tài sản trên toàn hệ thống duy trì ổn định, khi tỷ lệ nợ xấu chỉ tăng nhẹ 0,8% so với quý trước, còn tỷ lệ nợ nhóm 2 giảm 17%, với các ngân hàng ACB, MBB, VPB ghi nhận cải thiện rõ rệt.

Một số ngân hàng như BID, TCB, HDB, MSB ghi nhận sự suy giảm về chất lượng tài sản. Trong khi biên lãi ròng (NIM) toàn ngành tăng nhẹ trong quý II/2025, nếu không tính đến HDBank thì NIM thực tế giảm 11 điểm cơ bản do cạnh tranh gay gắt và chiến lược ưu tiên tăng trưởng dư nợ thay vì mở rộng biên lợi nhuận. Đồng thời, áp lực chi phí vốn tăng cao, cùng với dự báo chi phí dự phòng gia tăng do tỷ lệ bao phủ nợ xấu thấp và quy định xử lý tài sản bảo đảm nghiêm ngặt theo Nghị định 86/2024/NĐ-CP.

Bên cạnh những điểm sáng về tăng trưởng và chất lượng tài sản, ngành ngân hàng đang phải đối diện với áp lực ngày càng tăng về chi phí vốn, đặc biệt là với các ngân hàng quy mô nhỏ hơn. Trong quý II/2025, chi phí vốn bình quân tại các ngân hàng thương mại cổ phần có xu hướng tăng nhẹ, phần lớn là do các ngân hàng này phải gia tăng huy động qua thị trường liên ngân hàng và phát hành trái phiếu trung, dài hạn với lãi suất dao động từ 4,95% đến 7,28%.

Áp lực về tỷ lệ cho vay trên huy động (LDR) neo ở mức cao trên 96% cũng làm tăng nhu cầu huy động vốn và khiến chi phí vốn có chiều hướng tăng. SSI nhận thấy tình trạng này có thể khiến một số nhà băng nhỏ chịu sức ép lớn hơn trong việc kiểm soát biên lợi nhuận trong những quý tiếp theo nếu không có sự cải thiện rõ rệt về huy động vốn và quản lý chi phí vốn.

Top cổ phiếu ngân hàng được SSI Research đánh giá cao về tiềm năng lợi nhuận

SSI Research dự báo lợi nhuận ngành ngân hàng sẽ tiếp tục phân hóa trong nửa cuối năm 2025. Lợi nhuận nhóm NHTMCP dự báo tăng 18% so với cùng kỳ, cao hơn mức 8% ở nhóm NHTMNN. Các yếu tố hỗ trợ bao gồm khả năng Ngân hàng Nhà nước nâng hạn mức tín dụng cho một số ngân hàng đã hoàn thành 80% chỉ tiêu năm, qua đó nâng tiềm năng tăng trưởng tín dụng toàn ngành lên khoảng 18% cho cả năm. Bên cạnh đó, thu nhập từ nợ xấu đã xử lý cũng có thể là yếu tố hỗ trợ kết quả lợi nhuận toàn hệ thống khi thị trường bất động sản phục hồi.

Báo cáo của SSI Research khuyến nghị các cổ phiếu ưa thích gồm CTG, VCB, MBB, VPB, TCB, STB, đồng thời bổ sung thêm VCB do mức định giá thấp hiện tại mang lại tiềm năng tăng trưởng đáng kể dài hạn.

Biểu đồ P/B và ROE của các ngân hàng lớn từ 2019 đến 2025, so sánh định giá, hiệu quả sinh lời toàn ngành. Ảnh: SSI

Vietcombank (VCB)được đánh giá cao nhờ chất lượng tài sản vượt trội trong toàn ngành: tỷ lệ nợ xấu chỉ ở mức 1% và tỷ lệ bao phủ nợ xấu lên đến 214%. CASA của VCB đạt 37% ở mức rất cao trong hệ thống, chi phí vốn được kiểm soát tốt ở mức thấp. Ngân hàng còn có lợi thế lớn về huy động vốn khi thu hút được nguồn tiền gửi từ Kho bạc Nhà nước và Bảo hiểm xã hội. Dù biên lãi ròng đi ngang, VCB vẫn duy trì được khả năng sinh lời ổn định nhờ tiết giảm mạnh chi phí dự phòng. Mức định giá hiện tại của VCB cũng được cho là thấp hơn trung bình ngành, mở ra cơ hội tăng giá dài hạn khi dòng vốn ưu tiên các mã an toàn, bền vững.

VietinBank (CTG) ghi nhận tăng trưởng tín dụng tích cực, đạt 10,3% từ đầu năm, sát với kế hoạch đề ra. Ngân hàng nổi bật với chất lượng tài sản cải thiện toàn diện, nợ xấu và nợ nhóm 2 đều giảm mạnh so với quý trước, tỷ lệ nợ xấu về 1,31%. Đặc biệt, CTG đã giảm mạnh chi phí dự phòng nhờ hoàn nhập sau phân loại lại một số khoản vay. CASA cũng được cải thiện và danh mục huy động đa dạng với chứng chỉ tiền gửi và trái phiếu tăng mạnh. Dù áp lực chi phí vốn còn đó, CTG vẫn giữ vững ưu thế về tăng trưởng quy mô, chất lượng tài sản và có dư địa phục hồi lợi nhuận khi nhu cầu thị trường tăng trở lại.

MB Bank (MBB) là một trong những ngân hàng có tốc độ tăng trưởng tín dụng nhanh nhất hệ thống, đạt 12,3% từ đầu năm, dẫn đầu ở các mảng bán lẻ, bất động sản, công nghiệp chế biến chế tạo. Ngân hàng kiểm soát tốt rủi ro: nợ nhóm 2 và nợ xấu đều giảm rõ rệt so với quý đầu năm, còn lần lượt 1,3% và 1,6%. CASA của MBB cải thiện lên tới 38%. Dù biên lãi ròng (NIM) giảm nhẹ do tác động của chi phí huy động, tổng thu nhập hoạt động và thu nhập ngoài lãi đều tăng trưởng vượt trội (+22% svck), tạo nền tảng lợi nhuận bền vững.

Biểu đồ thu nhập lãi thuần (NII) theo quý các ngân hàng, thể hiện động lực tăng trưởng và độ phân hóa hiệu quả hoạt động. Ảnh: SSI

VPBank (VPB) ghi dấu ấn với tốc độ mở rộng quy mô vượt trội, tăng trưởng tín dụng đạt +18,4% từ đầu năm, cùng mức tăng trưởng tiền gửi khách hàng lên tới 23%. Ngân hàng chủ động đẩy mạnh đa dạng hóa phân khúc cho vay, tập trung vào các lĩnh vực như dịch vụ lưu trú, bất động sản, cho vay hộ kinh doanh và cá nhân. Chất lượng tài sản được cải thiện rõ rệt khi tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu đều giảm so với quý trước, phần lớn nhờ sự phục hồi hồ sơ tín dụng của khách hàng doanh nghiệp và hiệu quả trong công tác xử lý rủi ro. Mặc dù biên lãi ròng (NIM) giảm do chịu áp lực cạnh tranh lãi suất, chiến lược chấp nhận thu hẹp NIM để mở rộng thị phần tín dụng giúp ngân hàng tận dụng tốt cơ hội phục hồi của nền kinh tế, qua đó tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ.

Techcombank (TCB) duy trì đà tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ với mức 11% từ đầu năm, tập trung chủ yếu vào cho vay mua nhà, bất động sản, công ty chứng khoán và các lĩnh vực công nghiệp chế biến, thương mại. NIM quý II/2025 phục hồi nhờ lợi suất tài sản tăng 23 điểm cơ bản, mặc dù tỷ lệ nợ xấu tăng nhẹ lên 1,26%, chi phí tín dụng giảm đáng kể xuống 0,59%, giúp ngân hàng có dư địa củng cố dự phòng khi cần. TCB được SSI Research đánh giá là cổ phiếu ngân hàng triển vọng, thu hút mạnh dòng vốn từ nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, đặc biệt được kỳ vọng hưởng lợi từ chính sách nới room tín dụng của Ngân hàng Nhà nước, mở ra tiềm năng tăng trưởng vượt bậc trong nửa cuối năm 2025.

Sacombank (STB) ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận trước thuế đạt mức 36% so với cùng kỳ trong quý II/2025. Kết quả này chủ yếu nhờ STB kiểm soát hiệu quả tỷ lệ nợ xấu giảm xuống 2,46% (giảm 5 điểm cơ bản so với quý trước), trong khi tín dụng duy trì mức tăng ổn định 9%. Ngoài ra, nợ nhóm 2 tiếp tục giảm nhẹ 3,2% so với quý trước (còn 4,3 nghìn tỷ đồng).

Một điểm tích cực nổi bật là STB đã thực hiện tái cơ cấu nhân sự từ quý I/2025, dẫn đến chi phí hoạt động (OPEX) giảm mạnh 20% so với cùng kỳ (giảm -18,5% so với quý trước). Nhờ đó, hiệu quả sinh lời của ngân hàng được cải thiện đáng kể trong bối cảnh toàn ngành vẫn áp lực kiểm soát chi phí.

Tuy nhiên, NIM (biên lãi ròng) của STB giảm 30 điểm cơ bản so với quý trước, còn 3,54% sau khi đã ghi nhận mức phục hồi trong quý I. Đáng lưu ý, nợ nhóm 5 (nợ xấu cao nhất) vẫn duy trì ở mức cao 10,4 nghìn tỷ đồng và chiếm 1,8% tổng dư nợ, tương đương nhiều quý gần đây. Do đó, ban lãnh đạo SSI nhận định rằng STB vẫn cần tăng trích lập dự phòng trong các quý tới để củng cố bộ đệm an toàn tín dụng.

VIB có kết quả kinh doanh quý II/2025 vượt kỳ vọng nhờ NIM phục hồi tốt, tăng lên 3,27% (tăng 7 điểm cơ bản so với quý trước) chủ yếu nhờ chi phí vốn giảm khi một số khoản vay bằng USD đáo hạn. Ngân hàng đạt tăng trưởng tín dụng 9,8% tính từ đầu năm, tập trung vào các lĩnh vực thương mại, công ty chứng khoán, bất động sản, sản xuất và logistics. Tỷ lệ nợ xấu (NPL) giảm đáng kể còn 3,56% so với 3,97% ở quý trước.

Tuy nhiên, ngân hàng đối diện thách thức khi thu nhập thuần từ phí giảm mạnh 46% so với cùng kỳ, chỉ còn 401 tỷ đồng. Chi phí hoạt động tăng 4,4% từ đầu năm trong khi thu nhập lãi thuần đi ngang so với quý trước, cho thấy VIB cần tiếp tục đẩy mạnh mảng dịch vụ và kiểm soát chi phí trong các quý tiếp theo để nâng cao hiệu quả hoạt động.

Nga Chen