Trung Quốc – Philippines đồng ý hạ nhiệt căng thẳng trên biển
Trung Quốc và Philippines vừa đồng ý khôi phục và xây dựng lòng tin sau nhiều tuần căng thẳng vì các vụ chạm trán ở Bãi Cỏ Mây.
Lực lượng công vụ của Philippines và Trung Quốc thường xuyên va chạm ở Bãi Cỏ Mây trong những tháng qua. (Ảnh do Lực lượng vũ trang Philippines cung cấp)
Hai bên nhất trí quan điểm sau cuộc đối thoại “thẳng thắn và xây dựng” về vấn đề Biển Đông tại Manila ngày 2/7. Đoàn Trung Quốc do Thứ trưởng Ngoại giao Trần Hiểu Đông dẫn đầu, còn quan chức cấp cao nhất của Philippines là Thứ trưởng Ngoại giao Theresa Lazaro.
Căng thẳng giữa hai bên tăng cao trong năm qua, với hàng loạt vụ chạm trán căng thẳng xung quanh hoạt động tiếp tế của Philippines cho nhóm lính đồn trú ở Bãi Cỏ Mây, nơi Manila cho neo đậu tàu chiến cũ BRP Sierra Madre từ năm 1999.
Vụ đụng độ mới nhất giữa tàu hải cảnh Trung Quốc và tàu hải quân Philippines khiến 1 thủy thủ Philippines bị thương.
Lực lượng trên tàu hải cảnh Trung Quốc bị tố dùng dao xông lên tàu hải quân Philippines rồi tịch thu vũ khí. Đây là vụ can thiệp đầu tiên kể từ khi quy định mới của Trung Quốc có hiệu lực ngày 15/6, cho phép hải cảnh nước này bắt giữ người nước ngoài bị cho là xâm phạm vùng biển mà Bắc Kinh coi là của họ.
Ngày 2/7, Philippines cho biết “hai bên thừa nhận cần khôi phục lòng tin, xây dựng lại sự tin tưởng và tạo điều kiện thuận lợi cho đối thoại và trao đổi mang tính xây dựng”.
“Hai bên trao đổi quan điểm về Bãi Ayungin (tên Philippines gọi Bãi Cỏ Mây) và cam kết giảm căng thẳng vô điều kiện mà không ảnh hưởng đến quan điểm của mỗi bên”, thông cáo của Philippines cho biết.
Cuộc đối thoại ngày 2/7 là vòng họp thứ 9 của Cơ chế tham vấn song phương về Biển Đông. Cơ chế này được khởi động từ năm 2017, thời điểm Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte khi đó đồng ý thiết lập khuôn khổ đối thoại.
Thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, đoàn của họ nhắc lại quan điểm của Bắc Kinh đối với khu vực tranh chấp.
Trung Quốc thúc giục Philippines “ngay lập tức dừng vi phạm các hành động khiêu khích trên biển”, phối hợp với Bắc Kinh để quản lý tình hình nhằm giảm căng thẳng.
TS. Ding Duo, phó giám đốc Viện Luật và chính sách biển thuộc Viện Nghiên cứu Biển Hoa Nam tại Trung Quốc, cho rằng hai bên đối thoại với nhau ở cấp thứ trưởng dấu hiệu tích cực.
“Chừng nào hai bên tiếp tục đối thoại thì vẫn còn cơ hội tránh xung đột và giảm căng thẳng”, TS. Ding nói với Straits Times.
“Điều này báo hiệu hai bên có ý định dùng cơ chế đối thoại để quản lý khác biệt và tránh để xảy ra các va chạm”, ông nhận định.
TS. Collin Koh, chuyên gia của Trường Quốc tế học S. Rajaratnam Singapore, cho rằng cuộc đối thoại có lợi cho Bắc Kinh, “vì họ không muốn bị coi như người xấu”.
Tuy nhiên, ông hoài nghi rằng cơ chế đối thoại này sẽ hiệu quả để giải quyết tranh chấp trong dài hạn.
“Có vẻ Trung Quốc sẽ không giảm tuần tra ở khu vực, còn Philippines sẽ vẫn tiếp tục hoạt động tiếp tế”, TS. Koh nói.
