Trung Quốc tăng nhập khẩu nông sản từ Brazil

Bộ Nông nghiệp Brazil cho biết Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã chính thức phê duyệt cho cao lương Brazil được phép xuất khẩu. Đây là kết quả của chuyến khảo sát thực địa mà một phái đoàn Trung Quốc tiến hành tại các nhà sản xuất cao lương ở Brazil hồi đầu tháng 8.

Ông Eduardo Porto Magalhaes - Điều phối viên kiểm tra và chứng nhận kiểm dịch thực vật quốc tế thuộc Bộ Nông nghiệp Brazil, cho biết bước tiếp theo sẽ là đăng ký các doanh nghiệp và nhà sản xuất có nhu cầu xuất khẩu. “Chúng tôi đã hoàn tất vòng đăng ký đầu tiên và sẽ sớm nộp danh sách cho phía Trung Quốc. Nếu tiến độ thuận lợi, lô cao lương đầu tiên có thể xuất đi trong vòng 60 ngày tới”, ông nói.

Ảnh minh họa

Việc Trung Quốc mở cửa thị trường cho cao lương Brazil đã được hé lộ từ tháng 11/2024, khi Chủ tịch Tập Cận Bình thăm chính thức Brasilia và công bố kế hoạch nhập khẩu loại nông sản này. Đây được xem là bước tiến quan trọng, nâng tầm quan hệ hợp tác song phương trong lĩnh vực nông nghiệp.

Theo số liệu từ Cơ quan Nông nghiệp Quốc gia Brazil (Conab), sản lượng cao lương của Brazil đã tăng gấp đôi trong vài năm qua, đạt 4,4 triệu tấn trong niên vụ 2023 - 2024.

Tuy nhiên, xuất khẩu mới chỉ chiếm chưa đến 1% thị phần toàn cầu. Với sự quan tâm từ Trung Quốc, nhiều nhà sản xuất kỳ vọng ngành hàng này sẽ bước sang giai đoạn phát triển mới. Ông Pedro Ottoni, Giám đốc Liên minh Ngô Quốc tế kiêm nhà sản xuất cao lương, nhận định: “Brazil sẽ sớm khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng cao lương toàn cầu”.

Ngược lại, nhập khẩu cao lương từ Mỹ vào Trung Quốc sụt giảm mạnh. Dữ liệu từ Cục Thống kê Dân số Mỹ cho thấy trong 7 tháng đầu năm nay, Trung Quốc chỉ nhập khoảng 82.300 tấn cao lương từ Mỹ, giảm tới 97% so với cùng kỳ năm 2024.

Ông Craig Meeker - nông dân bang Kansas và cựu Chủ tịch Hiệp hội Sản xuất Cao lương Quốc gia Mỹ, bày tỏ lo ngại: “Chúng tôi đã mất hơn 15 năm để xây dựng uy tín với khách hàng Trung Quốc. Việc họ chuyển hướng sang Brazil chắc chắn tác động nặng nề đến nông dân Mỹ. Brazil đã trở thành đối thủ cạnh tranh đáng gờm ở nhiều loại nông sản khác, và nay đến lượt cao lương".

Ngoài cao lương, đậu nành Brazil cũng đang thay thế hàng Mỹ trong giỏ nhập khẩu của Trung Quốc. Theo thông lệ, Mỹ thường cung cấp phần lớn nhu cầu đậu nành cho Trung Quốc từ tháng 9 đến tháng 1, trước khi vụ thu hoạch Brazil bắt đầu. Nhưng năm nay, các doanh nghiệp Trung Quốc chưa ký bất kỳ hợp đồng nào với Mỹ cho giai đoạn này.

Thời điểm cùng kỳ năm ngoái, Trung Quốc đã đặt mua 12–13 triệu tấn đậu nành Mỹ giao từ tháng 9 đến tháng 11. Hiện tại, thị trường gần như “đóng băng.” Một nhà xuất khẩu chia sẻ: “Trong điều kiện bình thường, chúng tôi đã phải giao khoảng 15 chuyến hàng mỗi tuần”.

Trong khi đó, Trung Quốc đã đặt mua 7,4 triệu tấn đậu nành cho tháng 10, chủ yếu từ Nam Mỹ, đáp ứng 95% nhu cầu. Tháng 11, họ cũng đã ký hợp đồng một triệu tấn, tương đương 15% kế hoạch. Một thương nhân tại Singapore cho rằng: “Với tình hình hiện tại, nguồn cung đậu nành Nam Mỹ có thể sẽ chiếm ưu thế cho đến cuối năm.”

Số liệu nhập khẩu cho thấy xu hướng dịch chuyển rõ rệt: trong 7 tháng đầu năm, Trung Quốc nhập 42,26 triệu tấn đậu nành từ Brazil, trong khi từ Mỹ chỉ đạt 16,57 triệu tấn. Tỷ trọng nhập khẩu đậu nành Mỹ giảm từ 41% năm 2016 xuống còn 20% trong năm 2024.

Mặc dù giá đậu nành Mỹ hiện rẻ hơn khoảng 80–90 cent mỗi giạ so với Brazil cho các lô hàng giao tháng 9–10, mức thuế 23% mà Trung Quốc áp dụng đã khiến chi phí đội thêm khoảng 2 USD/giạ. Điều này làm mất đi lợi thế cạnh tranh của nông sản Mỹ.

Ông Dan Basse - Chủ tịch Công ty AgResource (Chicago), ước tính nếu Trung Quốc tiếp tục không mua đậu nành Mỹ đến giữa tháng 11, Mỹ có thể mất từ 14 - 16 triệu tấn đơn hàng, tương đương hàng tỷ USD. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cũng đã hạ dự báo xuất khẩu đậu nành niên vụ 2025-2026 xuống 46,4 triệu tấn, thấp hơn so với mức trên 51 triệu tấn của niên vụ trước. Reuters nhận định con số này có thể tiếp tục điều chỉnh giảm, nếu Mỹ và Trung Quốc chưa đạt được thỏa thuận thương mại.

Dù vậy, giới phân tích cho rằng Trung Quốc vẫn chưa hoàn toàn đóng cửa với nguồn cung từ Mỹ. Từ tháng 11 đến tháng 1, quốc gia này vẫn cần mua thêm một lượng lớn đậu nành.

Ông Johnny Xiang - Nhà sáng lập Công ty AgRadar Consulting tại Bắc Kinh, nhận định nhu cầu nhập khẩu khổng lồ của Trung Quốc đã đẩy giá đậu nành Brazil tăng cao, tạo cơ hội cho hàng Mỹ nếu có sự điều chỉnh trong chính sách thương mại. “Nếu đạt được thỏa thuận thương mại, triển vọng đậu nành Mỹ sẽ cải thiện đáng kể”, ông nói.

TH