Trung Quốc xây trại lợn biến đổi gene khổng lồ phục vụ ghép tạng

Kỹ thuật dùng nội tạng lợn biến đổi gene để thay thế thận, tim con người đã đạt bước tiến dài. Ảnh: CNN.

Tại hội nghị quốc tế diễn ra ở Geneva (Thụy Sĩ) vừa qua, hàng trăm nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực cấy ghép dị loài (xenotransplantation) đã chia sẻ dữ liệu mới nhất và lần đầu cho phép mình tỏ ra lạc quan sau nhiều thập kỷ nghiên cứu, The New York Times đưa tin.

Kỹ thuật dùng nội tạng lợn biến đổi gene để thay thế thận, tim hay gan của con người từng bị xem như chuyện viễn tưởng nay đang tiến những bước dài. Nhiều ca ghép đã mang lại tín hiệu khả quan. Hai bệnh nhân ở Mỹ và Trung Quốc đã sống hơn sáu tháng với thận lợn chỉnh sửa gene, dù một trường hợp buộc phải tháo bỏ thận ghép và quay lại chạy thận.

Tại Mỹ, các thử nghiệm lâm sàng đang liên tục mở rộng. United Therapeutics vừa ghép thành công thận lợn sở hữu 10 chỉnh sửa gene cho một bệnh nhân. Năm tới, eGenesis sẽ thử nghiệm thế hệ thận mới với 69 chỉnh sửa gene, song song với đánh giá gan lợn vận hành ngoài cơ thể cho bệnh nhân suy gan.

Công ty này cũng đặt mục tiêu sớm thử nghiệm tim lợn cho trẻ sơ sinh mắc dị tật tim bẩm sinh nguy hiểm. Trung Quốc, nơi có hơn một triệu người suy thận, cũng đang xây dựng cơ sở nuôi hàng nghìn con lợn biến đổi gene lớn nhất thế giới để phục vụ ghép tạng.

Dù vậy, chặng đường phía trước còn nhiều thách thức. Một số thận lợn ghép vào người chưa hoạt động như kỳ vọng; hiện tượng protein niệu và hình thành huyết khối ở vi mạch vẫn chưa được lý giải rõ. Thêm vào đó, việc kiểm soát virus trên lợn dù đã nghiêm ngặt nhưng vẫn ghi nhận hai trường hợp vật chất di truyền virus lợn xuất hiện trong cơ thể người nhận tạng. Điều này làm dấy lên lo ngại về nguy cơ lan truyền mầm bệnh mới.

Dẫu vậy, các nhà khoa học vẫn xem đây là những “bài toán có thể giải”. Họ ví lĩnh vực này giống thời điểm thập niên 1980, khi thuốc ức chế miễn dịch cyclosporine xuất hiện và khai mở kỷ nguyên ghép tạng hiện đại. Ngoài những rào cản khoa học, các chuyên gia cũng nhắc đến yếu tố văn hóa.

Ở nhiều quốc gia châu Á, trong đó có Nhật Bản, quan niệm phải giữ nguyên vẹn cơ thể sau khi qua đời vẫn còn rất mạnh mẽ. Tín niệm văn hóa này vô tình khiến nguồn hiến tạng trở nên khan hiếm, để lại hàng trăm nghìn bệnh nhân mòn mỏi chờ đợi trong vô vọng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm chỉ có khoảng 170.000 ca ghép tạng được thực hiện trên toàn cầu - một con số quá nhỏ bé, mới đáp ứng khoảng 10% nhu cầu thực tế.

Một lo lắng khác là nguy cơ bùng phát dịch mới nếu virus từ lợn biến đổi gene lây sang người. Trong khảo sát của Quỹ Thận Quốc gia Mỹ, đây là mối quan ngại lớn nhất của người bệnh suy thận. Họ sẵn sàng thử nghiệm kỹ thuật mới, nhưng sẽ chùn bước nếu nguy cơ lan truyền mầm bệnh đe dọa gia đình và cộng đồng.

Dù vậy, với đà tiến bộ hiện tại, nhiều chuyên gia tin rằng lĩnh vực cấy ghép dị loài đang bước vào thời điểm bứt phá và hy vọng chấm dứt tình trạng thiếu hụt nội tạng toàn cầu đang gần hơn bao giờ hết.

Kỳ Duyên