Trưởng đại diện UNFPA: Việt Nam có những bước tiến lớn trong phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình

Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam Matt Jackson. (Ảnh: Thu Trang)

Bên lề lễ khởi động dự án “Nâng cao năng lực phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình giai đoạn 2025-2026” ngày 25/11 tại Hà Nội, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam Matt Jackson chia sẻ với báo chí, đề cao nỗ lực của Việt Nam nhằm phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình và bạo lực trên cơ sở giới.

Trước tình hình bạo lực gia đình và bạo lực trên cơ sở giới vẫn còn tồn tại, Việt Nam đã có những nỗ lực nào để giải quyết vấn đề này và đã đạt được những kết quả gì?

Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong những năm gần đây để củng cố hệ thống phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình và bạo lực trên cơ sở giới.

Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, cùng với Nghị định số 76/2023/NĐ-CP, cung cấp một khuôn khổ pháp lý hiện đại và toàn diện, đặt người bị bạo lực vào trung tâm của công tác ứng phó.

Chính quyền trung ương đã đầu tư mạnh mẽ vào việc cải thiện sự phối hợp giữa các bộ, ban, ngành, từ y tế, tư pháp, cảnh sát, dịch vụ xã hội đến các cơ sở cơ sở để phụ nữ và trẻ em có thể tiếp cận hỗ trợ nhanh chóng và an toàn hơn.

Bên cạnh những bước tiến này, Chính phủ Việt Nam mở rộng truyền thông đại chúng, phát động các tháng hành động quốc gia và cải thiện công tác phòng ngừa ở cấp cộng đồng. Các mạng lưới bảo vệ đa ngành hiện được tổ chức tốt hơn và các bên cung cấp dịch vụ đã được đào tạo mới để tăng cường quản lý các trường hợp bị bạo lực, tư vấn và chuyển tuyến.

Những nỗ lực này đồng nghĩa với việc Việt Nam hiện có nền tảng vững chắc hơn để giải quyết cả các hình thức bạo lực lâu đời và những thách thức mới nổi liên quan số hóa.

Mặc dù tỷ lệ gặp bạo lực gia đình vẫn còn tương đối, nhưng những tiến bộ về chính sách và những thay đổi về thể chế trong vài năm qua đánh dấu một bước chuyển quan trọng hướng tới một hệ thống hiệu quả hơn, lấy người bị bạo lực làm trung tâm.

Mục tiêu chính của dự án “Nâng cao năng lực phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình giai đoạn 2025-2026” mới được khởi động là gì và dự án hướng đến xóa bỏ những khía cạnh bạo lực nào?

Dự án nhằm tăng cường hệ thống phòng ngừa và ứng phó bạo lực gia đình tại Việt Nam, theo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022; Nghị định số 76/2023/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thi hành. Mục tiêu trọng tâm của dự án là tăng cường năng lực cho đội ngũ cung cấp dịch vụ, củng cố cơ chế phối hợp liên ngành và bảo đảm rằng tất cả người bị bạo lực, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em gái và các nhóm dễ bị tổn thương, đều có thể tiếp cận hỗ trợ kịp thời, chất lượng cao và bảo mật.

Một trọng tâm quan trọng của dự án là nâng cao nhận thức rằng bạo lực gia đình ngày nay không còn giới hạn ở tổn hại về thể chất hoặc tinh thần trong gia đình.

Khi công nghệ số phát triển nhanh chóng, phụ nữ và trẻ em gái ngày càng phải đối mặt với quấy rối trực tuyến, theo dõi kỹ thuật số, đe dọa và chia sẻ hình ảnh riêng tư không được đồng thuận.

Những hình thức bạo lực trên cơ sở giới sử dụng công nghệ (TFGBV) gây ra những thiệt hại không kém và đã trở thành một phần của bối cảnh bạo lực gia đình. Do đó, dự án giải quyết cả các hình thức lạm dụng truyền thống và kỹ thuật số, thúc đẩy một phản ứng toàn diện nhằm bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái cả trực tuyến lẫn ngoại tuyến.

Lễ ký kết hợp tác triển khai dự án “Nâng cao năng lực phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình giai đoạn 2025-2026”, ngày 25/11 tại Hà Nội. (Nguồn: UNFPA)

Dự án được kỳ vọng đóng góp như thế nào vào những nỗ lực lớn hơn của Việt Nam nhằm chấm dứt bạo lực gia đình, đặc biệt là bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái?

Dự án ra đời vào thời điểm then chốt. Việt Nam đã ban hành các quy định pháp luật mạnh mẽ, nhưng việc thực hiện đòi hỏi một lực lượng có kỹ năng, công cụ và hệ thống phù hợp.

Bằng cách tăng cường năng lực cho đội ngũ cung cấp dịch vụ, hoàn thiện hệ thống dữ liệu và giám sát, đồng thời thể chế hóa và nhân rộng các mô hình can thiệp hiệu quả, dựa trên bằng chứng, dự án giúp bảo đảm rằng khuôn khổ pháp lý được chuyển hóa thành sự bảo vệ thực sự trên thực tế.

Dự án củng cố chương trình phòng ngừa bạo lực gia đình rộng hơn của Việt Nam. Việc tăng cường truyền thông và các nỗ lực thay đổi chuẩn mực xã hội sẽ khuyến khích báo cáo sớm và giúp giảm kỳ thị, đặc biệt là ở những cộng đồng mà sự im lặng xung quanh bạo lực vẫn là điều bình thường, hiển nhiên.

Việc dự án tập trung vào an toàn kỹ thuật số đã lấp đầy khoảng trống cấp bách. Khi bạo lực thích ứng với các nền tảng mới, các bên liên quan tuyến đầu cần được trang bị để ứng phó với tốc độ tương tự.

Theo thời gian, những nỗ lực này sẽ giúp Việt Nam mở rộng các dịch vụ chất lượng cao, lấy người bị bạo lực làm trung tâm trên khắp các tỉnh, thành, giúp phụ nữ và trẻ em gái ở khắp mọi nơi dễ tiếp cận hơn với dịch vụ hỗ trợ.

Nhìn về tương lai, UNFPA sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam tăng cường ứng phó với bạo lực gia đình và bạo lực trên cơ sở giới như thế nào?

UNFPA cam kết hỗ trợ tầm nhìn dài hạn của Việt Nam nhằm chấm dứt mọi hình thức bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái.

Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các bộ, ngành khác thông qua hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn chính sách và các thông lệ tốt nhất trên thế giới.

Một ưu tiên quan trọng trong thời gian tới là hỗ trợ vận hành Tổng đài điện thoại quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình, tăng cường phối hợp liên ngành và cải thiện chất lượng cũng như phạm vi tiếp cận của các dịch vụ thiết yếu.

Chúng tôi cũng sẽ hỗ trợ việc nhân rộng các mô hình đã được chứng minh là hiệu quả tại địa phương, đảm bảo chúng được nhân rộng và thể chế hóa trên toàn quốc.

Đồng thời, chúng tôi sẽ tăng cường hỗ trợ giải quyết bạo lực sử dụng công nghệ, bao gồm thông qua đào tạo kỹ năng số, hướng dẫn công nghệ an toàn và các cơ chế báo cáo và bảo vệ tốt hơn.

Rõ ràng, chấm dứt bạo lực đòi hỏi đầu tư bền vững và sự tham gia của xã hội. UNFPA sẽ tiếp tục mang đến các giải pháp, quan hệ đối tác và hoạt động dựa trên bằng chứng để giúp Việt Nam xây dựng một môi trường nơi mọi phụ nữ và trẻ em gái đều được sống không bạo lực trong mọi không gian dù là gia đình, ngoài xã hội hay trên mạng.

Trân trọng cảm ơn ông!

Thu Trang