Trường học có giáo viên đông hơn học sinh: Khủng hoảng dân số 'gõ cửa' ngành giáo dục Trung Quốc

Học sinh học nhảy dây tại một trường tiểu học ở tỉnh Hà Bắc, miền Bắc Trung Quốc. Các trường tiểu học trên khắp Trung Quốc đang chứng kiến sự sụt giảm số lượng học sinh ghi danh trong bối cảnh tỷ lệ sinh trên toàn quốc giảm mạnh. Ảnh: Shutterstock.

Một trường tiểu học ở Thượng Hải, Trung Quốc đã thu hút sự chú ý trên toàn quốc sau khi số lượng học sinh giảm xuống chỉ còn 22 em trong năm nay, cho thấy tác động nghiêm trọng của tỷ lệ sinh sụt giảm đối với hệ thống giáo dục Trung Quốc.

Trường Tiểu học Sanqiao ở khu Phố Đông hiện có số giáo viên chính thức nhiều hơn cả học sinh – với 22 em và 23 thầy cô – mặc dù nằm tại một trong những thành phố lớn nhất của Trung Quốc, theo dữ liệu tuyển sinh do cơ quan giáo dục địa phương công bố.

Thông tin này được đăng tải lần đầu vào tháng 4, nhưng chỉ mới gây “bùng nổ” trên mạng xã hội Trung Quốc trong tuần này, khơi dậy cuộc tranh luận về việc sự suy giảm dân số ảnh hưởng như thế nào đến các trường học.

Dù Sanqiao là một trường hợp đặc biệt, tình trạng giảm sinh trên toàn quốc đã khiến hàng loạt trường mầm non phải đóng cửa và giờ đây ảnh hưởng ngày càng rõ rệt đến bậc tiểu học.

Năm 2024, số lượng trường mẫu giáo ở Trung Quốc giảm hơn 20.000 so với năm trước, trong đó số lượng trẻ em thấp hơn tới 5 triệu, theo số liệu chính thức.

Một nhân viên từ trung tâm tuyển sinh và khảo thí của chính quyền quận Phố Đông xác nhận dữ liệu về trường là chính xác.

“Mỗi trường chỉ được phép tuyển sinh trong phạm vi địa bàn được chỉ định, và đối với Sanqiao, số lượng trẻ em trong độ tuổi đi học ở khu vực này chỉ có vậy”, bà cho biết.

Sự sụt giảm số học sinh tại Sanqiao đặc biệt nghiêm trọng bởi một số khu dân cư trong địa bàn tuyển sinh của trường đã bị phá dỡ và di dời trong thời gian gần đây, bà giải thích thêm.

Tổng số học sinh lớp 1 nhập học ở các trường tiểu học Thượng Hải tính đến tháng 4 chỉ hơn 171.000 em, giảm khoảng 30.000, tương đương 15% so với năm học trước, theo số liệu từ Ủy ban Giáo dục Thượng Hải.

Dữ liệu chính thức từ Quảng Châu, một siêu đô thị khác của Trung Quốc, cũng cho thấy xu hướng tương tự. Năm 2024, các trường tiểu học tại đây tuyển tổng cộng 240.100 học sinh, giảm 32.400 em, tương đương gần 12% so với năm 2023.

Tỷ lệ sinh ở Trung Quốc đã lao dốc kể từ khi đạt đỉnh năm 2016, thời điểm nước này thay đổi chính sách kế hoạch hóa gia đình, cho phép tất cả các cặp vợ chồng có hai con. Số trẻ sơ sinh trên mỗi 1.000 người dân đã giảm một nửa, từ 13,57 vào năm đó xuống còn 6,77 vào năm 2024, theo Cục Thống kê Quốc gia.

Dù vậy, chuyên gia giáo dục Xiong Bingqi cho rằng sự sụt giảm này hiện chủ yếu tác động đến các trường mẫu giáo hơn là tiểu học.

“Dựa trên số liệu trẻ sơ sinh của các năm trước, tác động toàn diện đến các trường tiểu học sẽ chỉ thực sự rõ ràng từ năm tới”, ông Xiong, Giám đốc Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21, nhận định.

“Trong tương lai, số lượng tuyển sinh chắc chắn sẽ tiếp tục giảm, nhưng giải pháp sẽ là tổ chức lớp học nhỏ hơn để đáp ứng tốt hơn sự khác biệt cá nhân của học sinh”, ông nói.

Theo ông Xiong, một lớp có 20–25 học sinh là hợp lý, song theo tính toán, quy mô lớp trung bình hiện tại trên toàn quốc là 38 em ở bậc tiểu học và 46 em ở bậc trung học cơ sở.

Huyền Chi