Tự làm hết hay 'thuê ngoài'?

Trả lời các bảng kê khai thông tin như thế có khi rất dễ, chỉ cần điền dữ liệu và nộp lại ngay cho cán bộ khảo sát. Nhưng cũng có lúc phải mất thời gian để tìm lại giấy tờ mới biết các thông tin như ngày đăng ký kết hôn, nơi đăng ký hay số vào sổ. Cán bộ khảo sát vì thế có thể phải mất thời gian đi lại nhiều lần mới thu thập đủ thông tin cần khảo sát. Chính vì thế đây là một trong những nguyên nhân gây quá tải ở bộ máy hành chính, nhất là sau khi triển khai thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.

Nước nào cũng có nhu cầu có đủ thông tin và dữ liệu làm nền tảng cho các chính sách kinh tế - xã hội, nhưng thay vì khảo sát diện rộng, cách làm mang tính khoa học, tiết kiệm thời gian và công sức hơn là khảo sát theo mẫu đại diện, đôi lúc chỉ cần khảo sát trên một mẫu vài ngàn người là có thể đại diện cho một cộng đồng cả triệu người. Đây là một công việc mang tính chuyên môn, từ khâu chọn mẫu, thiết kế bảng khảo sát, xử lý dữ liệu và cho ra kết quả. Vì thế thiết nghĩ chúng ta nên tận dụng các đơn vị hành chính sự nghiệp hay thậm chí gọi thầu cho các công ty bên ngoài có chuyên môn thực hiện. Việc này sẽ giải phóng một khối lượng lớn công việc cho bộ máy hành chính để tập trung vào các công tác đặc thù khác.

Cùng với việc cắt giảm nhân sự khi sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, chúng ta nên mạnh dạn thí điểm việc “outsource” (gọi thầu bên ngoài) thực hiện nhiều phần việc trước đây bộ máy hành chính đảm đương. Đó có thể là để khu vực tư nhân thực hiện việc chứng nhận sao kê giấy tờ như mục Ý kiến của Tạp chí Kinh tế Sài Gòn số 35-2025 đề nghị. Đó cũng có thể là thuê các công ty chuyên đánh giá, đo lường tác động của một chính sách đang được cân nhắc dựa vào các giả định được thiết kế cẩn thận.

Trong quá trình chuyển đổi số hóa các quy trình, thủ tục hành chính, tất yếu cần các bộ phận tin học phục vụ bộ máy hành chính để khắc phục mọi sự cố khi cần. Thay vì tổ chức các bộ phận như thế ở mọi phường, xã, cũng có thể đề ra quy chế gọi thầu bên ngoài phụ trách các phần việc này trong các hợp đồng giao việc để sử dụng nhân lực hợp lý.

Bộ máy hành chính thật ra rất giống bộ máy vận hành của doanh nghiệp. Trước đây, có thời doanh nghiệp phải làm hết mọi việc nên nhân viên tiếp thị có thể phải ở lại sau giờ làm việc để cắt dán phông màn cho một buổi lễ giới thiệu sản phẩm vào hôm sau. Dần dần doanh nghiệp nhận ra, thay vì liên tục tuyển người, làm phình bộ máy, nhưng đa phần thời gian không có việc gì làm thì họ có thể thuê ngoài rất nhiều khâu. Doanh nghiệp nhỏ thậm chí có thể thuê kế toán nữa.

Đã đến lúc chúng ta suy nghĩ về bộ máy hành chính theo cách tương tự - chính quyền các cấp tập trung vào năng lực cốt lõi; các phần việc phục vụ cho năng lực cốt lõi này có thể thuê ngoài để tối ưu hóa cách sử dụng nguồn lực, nhất là khi công tác quản lý hành chính ngày càng đòi hỏi tính chuyên môn cao.

Kinh tế Sài Gòn