Từ Việt Nam vươn ra quốc tế

Người cầm đuốc

Trong lễ diễu binh mừng Quốc khánh 2/9, người cầm đuốc mở màn buổi lễ là Bùi Phước Tùng, thành viên đội tuyển Boxing Việt Nam. Anh được chọn làm người dẫn đầu giữa dàn thanh niên tiêu biểu của buổi lễ. Vậy Bùi Phước Tùng là ai, và vì sao anh có vinh dự lớn lao ấy trong ngày lễ trọng đại của dân tộc giữa dàn VĐV tiêu biểu ấy?

Phnom Penh, tháng 5/2023. Trung tâm triển lãm Chroy Changvar, nơi tổ chức thi đấu môn Boxing như bùng nổ. Đó là thời điểm trận chung kết SEA Games 33, hạng cân 71kg nam diễn ra. Bùi Phước Tùng hạ knock-out đối thủ Thái Lan Atichai Phoemsap trong trận chung kết, một điều hiếm thấy ngay cả với những võ sĩ hàng đầu thế giới.

Bùi Phước Tùng là võ sĩ cầm đuốc tại lễ diễu binh kỷ niệm 80 năm Quốc khánh

Chứng kiến Bùi Phước Tùng giành chiến thắng đầy cảm xúc, ở hàng ghế khán giả, ông Huỳnh Viết Khánh, HLV trưởng Boxing Quân đội mỉm cười. Sau 2 thập niên, các học trò của ông đã thực sự vươn ra thế giới. Bùi Phước Tùng là viên ngọc quý, tỏa sáng lấp lánh giữa vô vàn tài năng của đội tuyển.

Có một đặc điểm khác giúp Phước Tùng vinh dự trở thành người đại diện cho bộ môn nói riêng, cũng như cả một đơn vị thể thao nói chung. Anh chính là gương mặt điển hình cho hướng phát triển bài bản, thực chất, hướng đến. Các VĐV trong đội có thể đến từ mọi miền quê hương, nhưng họ được phát hiện, đào tạo và trui rèn theo khuôn mẫu chung.

Giống nhiều võ sĩ khác cùng đội, Phước Tùng sinh ra trong một gia đình bình thường ở Quảng Ngãi. Anh được phát hiện và rèn luyện tại một cơ sở vệ tinh của bộ môn ở miền đất võ này. Tại miền đất khắc nghiệt như Quảng Ngãi, võ thuật đôi khi là con đường duy nhất để thoát nghèo. Bùi Phước Tùng cũng không phải ngoại lệ hiếm hoi.

Ở tuổi còn học cấp 2, khi các bạn bè đồng trang lứa vẫn vô lo vô nghĩ, Phước Tùng một mình khăn gói vào Thành phố Hồ Chí Minh tập luyện. Anh được trui rèn trong môi trường giàu kỷ luật, nhưng cũng khắc nghiệt bậc nhất của võ thuật Việt Nam. Đó cũng là bước khởi đầu của một tài năng được kinh qua rèn luyện, tu dưỡng.

Với cá nhân Phước Tùng, đường đến vinh quang chưa bao giờ được trải thảm đỏ. Anh từng gặp không ít thất bại, thậm chí thua đau đớn. Chỉ ít tháng sau khi giành HCV SEA Games, Phước Tùng tham dự ASIAD, và nhận thất bại trước một võ sĩ rất mạnh của Ấn Độ. Trận thua lần đó khiến Phước Tùng nhận ra bản thân còn rất nhiều điểm cần cải thiện.

Sau 2 năm, Bùi Phước Tùng giờ đã đạt độ chín của sự nghiệp. Anh chuẩn bị hướng đến những giải đấu lớn tiếp theo trong năm 2025. Bên cạnh việc bảo vệ thành công danh hiệu ở đấu trường trong nước, Phước Tùng tiếp tục hướng đến SEA Games. Anh nhận nhiệm vụ đầy khó khăn là bảo vệ thành công tấm HCV từng giành được 2 năm trước.

Nhận diện các điểm sáng

Giống như các CLB bóng đá, đội Boxing của nhiều địa phương có mạng lưới tuyển trạch viên để phát hiện tài năng. Với đoàn Quân đội, họ sở hữu hệ thống rộng khắp từ Bắc chí Nam, với điểm nhấn nằm ở tỉnh Quảng Ngãi. HLV trưởng hiện tại của đội là một người Quảng Ngãi, nhưng điều đó không có nghĩa là ông ưu ái đồng hương.

"Mọi người thường nghe nhiều về đất võ Bình Định, nhưng từ góc độ của những người làm chuyên môn, chúng tôi tin Quảng Ngãi mới thực sự là đất võ", một HLV cho biết. Các võ sĩ Quảng Ngãi thi đấu ở rất nhiều môn như Boxing, Kickboxing, Võ cổ truyền, Muay, Wushu. Họ không chỉ đấu cho quê hương, mà còn đầu quân cho rất nhiều đơn vị trên khắp cả nước.

Theo một thống kê không chính thức, khoảng 40% võ sĩ Boxing của Việt Nam thời điểm hiện tại là người gốc Quảng Ngãi. Thiên nhiên khắc nghiệt, cùng cuộc sống khó khăn của Quảng Ngãi đã tạo nên những con người mang ý chí kiên cường từ nhỏ. Đó là nền tảng để hình thành một võ sĩ tài năng, và mỗi người phải tự tìm nơi phù hợp cho mình.

Trong câu chuyện của Boxing Quân đội, họ tự hào là đơn vị mạnh, nhưng mới chỉ ở hạng mục Boxing nam. Trong địa hạt Boxing nữ, họ vẫn còn nhiều điểm cần cải thiện. Các HLV thẳng thắn thừa nhận, nếu xét về Boxing nữ, nhiều đơn vị như Hà Nội, Hưng Yên, Thanh Hóa và các tỉnh Tây Nam Bộ đã làm rất tốt, thậm chí đi trước nhiều năm.

Ít ai biết, Boxing Quân đội có bước nhảy vọt một phần nhờ họ từng sở hữu một tài năng từ vùng đất Hưng Yên. Đó là nữ võ sĩ Lê Thị Bằng, người từng giành HCĐ ASIAD 2014, HCV SEA Games 2015. Trong thời gian gần đây, Boxing Hưng Yên cũng dần trở lại trên bản đồ thể thao thành tích cao, khi có những võ sĩ giành HCV toàn quốc và lên tuyển quốc gia.

Một đơn vị cũng có đội Boxing rất mạnh là đoàn Công an Nhân dân. Võ sĩ Nguyễn Văn Đương, người từng giành vé tham dự Olympic Tokyo, từng trưởng thành từ đội. Bên cạnh anh là những gương mặt xuất chúng khác như Vũ Thành Đạt, Nguyễn Văn Hải, Lương Văn Toản. Trong đó, Lương Văn Toản là người đầu tiên giành HCV SEA Games trong lịch sử.

Câu chuyện về đội Boxing Công an Nhân dân là một hành trình dài, với nhiều nốt thăng trầm của lịch sử. Họ từng là một thế lực của Boxing Việt Nam, có tới 6 võ sĩ vào chung kết Đại hội Thể thao Toàn quốc 2018. Giờ đây, Boxing Công an Nhân dân đang trải qua quá trình tái thiết, và họ sẽ sớm trở lại trong tương lai gần.

Trao quyền cho các đơn vị

Phải mất nhiều buổi trò chuyện, trao đổi đến tận cùng gốc rễ và một số góc khuất của giới thể thao thành tích cao, những người trong cuộc mới chia sẻ thực tâm về nguyện vọng cá nhân. Họ cho biết, ở thời điểm hiện tại, nhiều đơn vị địa phương muốn được tạo điều kiện nhiều hơn để đóng góp vào thành tích chung của đội tuyển quốc gia.

Trong câu chuyện của môn Boxing, ở những năm gần đây, nhiều VĐV đã thi đấu quốc tế bằng kinh phí của đơn vị chủ quản bỏ ra, chứ không phải đội tuyển quốc gia. Với nguồn ngân sách phải cân đo đong đếm chi ly, đội tuyển chỉ có thể tài trợ cho một số VĐV chủ chốt. Tuy nhiên, số lượng giải đấu bị giới hạn khá nhiều nên VĐV thường tập "chay".

Ngay cả đội tuyển quốc gia cũng không có chuyên gia đẳng cấp cao như ông Tawan Mungphingklang (phải), HLV của đội Boxing nữ Hà Nội

Một điểm đáng lưu ý khác là nhiều đơn vị, địa phương hiện giờ khá "chịu chi" trong phát triển thể thao thành tích cao, nhất là các môn Olympic. Nhiều đội như Boxing nữ Hà Nội thường tập huấn tại Thái Lan 1 lần trong năm, với chuyến đi kéo dài khoảng 1 tháng. Họ cũng thường xuyên tập luyện, cọ xát với các đội ở khu vực lân cận.

Trong bối cảnh ấy, mối quan hệ tương hỗ, hòa hợp cùng phát triển giữa các đơn vị là điều kiện tiên quyết. Như một ai đó từng nói, người muốn đi nhanh thì đi một mình, nhưng muốn đi xa thì phải đi cùng nhau. Câu chuyện giữa 2 đội Boxing Hà Nội và Công an Nhân dân là ví dụ tiêu biểu nhất.

18 năm trước, các tuyển trạch viên đội Boxing Công an Nhân dân phát hiện một cô bé có nhiều tố chất về thể thao là Nguyễn Thị Tâm. Sau này, khi lên tập trung tại đội, cô được thử sức với nhiều môn khác nhau như bóng rổ, bóng chuyền, điền kinh. Nhưng cuối cùng, điểm đến của VĐV này là Hà Nội, khi tất cả đều hướng về một mục tiêu chung.

"Chúng tôi rất thích tập cùng các VĐV của Hà Nội. Từ mỗi buổi tập và đấu thử, VĐV đều học thêm được một điều gì đó từ họ. Chuyên gia nước ngoài của đội Boxing Hà Nội cũng có trình độ rất cao. Ông không bị giới hạn trong tư duy thông thường, mà luôn hướng dẫn, chỉ bảo để mọi người tốt hơn", một võ sĩ chia sẻ.

Đơn Ca