Tuần lễ số quốc tế Việt Nam 2025:Kiến tạo tương lai AI an toàn, minh bạch, có trách nhiệm

Với chủ đề xuyên suốt “Phát triển và quản trị AI an toàn, minh bạch và có trách nhiệm”, sự kiện cho thấy tầm nhìn chiến lược của Việt Nam trong quản trị và phát triển công nghệ mới, đồng thời khẳng định vai trò chủ động, sáng kiến và cam kết hợp tác quốc tế của Việt Nam trong lĩnh vực AI và chuyển đổi số.

Trình diễn công nghệ, giới thiệu các sản phẩm và giải pháp AI, chuyển đổi số của doanh nghiệp Việt Nam tại Tuần lễ số quốc tế Việt Nam 2025.

Từ chiến lược quốc gia đến cam kết hành động

Tinh thần xuyên suốt của Tuần lễ số quốc tế Việt Nam 2025 là quản trị công nghệ bằng trí tuệ và trách nhiệm, như một nghệ thuật cân bằng giữa sáng tạo và kiểm soát, giữa dữ liệu mở và chủ quyền quốc gia, giữa đổi mới và an toàn.

Việt Nam xác định phát triển AI bền vững phải dựa trên 4 trụ cột: Thể chế mạnh mẽ, hạ tầng hiện đại, nhân tài chất lượng cao và văn hóa công nghệ lấy con người làm trung tâm. Hệ thống pháp lý mới đã được định hình với Nghị quyết số 57/NQ-TƯ của Bộ Chính trị, coi công nghiệp công nghệ số và AI là động lực tăng trưởng chủ đạo; cùng với Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 lần đầu tiên dành riêng một chương về AI. Đây là bước tiến lớn trong việc xác lập khuôn khổ pháp lý cho một lĩnh vực công nghệ có tốc độ biến đổi nhanh và ảnh hưởng sâu rộng bậc nhất hiện nay.

Đặc biệt, theo Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12-6-2025 của Thủ tướng Chính phủ, AI được xác định là nhóm công nghệ chiến lược số một, tập trung vào 4 sản phẩm lõi: Mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt, trợ lý ảo, AI chuyên ngành và AI phân tích.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh cho rằng, AI không còn là một công cụ ứng dụng đơn thuần mà đang trở thành “hạ tầng trí tuệ của quốc gia”. Việt Nam sẽ sớm hình thành trung tâm siêu tính toán AI quốc gia và cơ sở dữ liệu AI mở dùng chung, khuyến khích phát triển AI mã nguồn mở, một chiến lược “mở để làm chủ, mở để phát triển và mở để đóng góp cho nhân loại”.

Tầm nhìn đó phản ánh triết lý phát triển rõ ràng, AI vì con người; không thay thế con người mà phục vụ con người; coi con người là trung tâm và là chủ thể ra quyết định. Trong khi AI giúp tăng năng suất, cải thiện năng lực quản trị và đổi mới mô hình sản xuất - kinh doanh, yếu tố nhân văn, đạo đức và minh bạch được đặt làm nguyên tắc xuyên suốt.

Kiến tạo khuôn khổ pháp lý và hợp tác quốc tế

Một trong những điểm nổi bật của Tuần lễ số quốc tế Việt Nam 2025 là sự hiện diện của nhiều tổ chức quốc tế, trong đó có Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc - UNESCO, cơ quan tiên phong trong thúc đẩy phát triển AI có đạo đức. Báo cáo Đánh giá mức độ sẵn sàng về AI (RAM) của UNESCO công bố tại sự kiện cho thấy, Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên ở châu Á hoàn thành bản đánh giá này, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc xây dựng hệ sinh thái AI có trách nhiệm ngay từ giai đoạn đầu.

Báo cáo ghi nhận, Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ rõ nét: Kinh tế số đóng góp 18,3% GDP, xuất khẩu công nghệ cao chiếm hơn 36% tổng kim ngạch, hạ tầng số phủ khắp với 78% dân số sử dụng internet và mạng di động bao phủ 99,8% dân số; Việt Nam hiện có hơn 50 trường đại học giảng dạy AI, lượng công bố khoa học tăng từ 134 bài năm 2010 lên hơn 4.000 bài năm 2023, xếp thứ 26 thế giới về nghiên cứu AI.

Bên cạnh thành tựu, UNESCO cũng chỉ ra những thách thức về nguồn nhân lực AI chất lượng cao còn thiếu; khoảng cách giới và sự tiếp cận STEM của phụ nữ, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật vẫn còn hạn chế. Từ đó, khuyến nghị Việt Nam cần thành lập Ủy ban quốc gia về đạo đức AI, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, nâng cao nhận thức xã hội về AI có trách nhiệm, đồng thời phát triển nhân tài AI toàn diện, vừa giỏi kỹ thuật, vừa thấu hiểu giá trị nhân văn.

Trên bình diện kinh tế, Nghị định số 264/2025/NĐ-CP ban hành ngày 14-10-2025 được xem là bước tiến chiến lược trong việc hình thành hành lang pháp lý cho đầu tư mạo hiểm và khởi nghiệp AI. Các quy định mới cho phép thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và địa phương, mở đường cho việc huy động vốn tư nhân và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực AI. Cùng với đó là chính sách thuế ưu đãi cho nghiên cứu - phát triển, mua sắm công trong lĩnh vực công nghệ cao và đặt hàng công nghệ chiến lược, những công cụ kinh tế quan trọng để tạo ra thị trường nội địa cho sản phẩm AI Việt Nam.

Song song với việc hoàn thiện chính sách trong nước, Việt Nam còn tích cực mở rộng hợp tác quốc tế về AI, 5G và chuyển đổi số. Sự hợp tác chặt chẽ với Hàn Quốc, Nhật Bản, Liên minh châu Âu và các tổ chức toàn cầu được coi là đòn bẩy để Việt Nam nhanh chóng hội nhập và học hỏi kinh nghiệm quản trị công nghệ tiên tiến. Mối liên kết giữa 5G và AI cũng được xem là chìa khóa mở ra hệ sinh thái số thông minh và bền vững, trong đó công nghệ phục vụ tốt hơn cho xã hội và phát triển con người.

Từ những định hướng, chính sách và sáng kiến cụ thể, có thể thấy Việt Nam không chỉ đang theo kịp xu thế mà còn chủ động định hình quỹ đạo phát triển AI của mình, hướng đến một tương lai mà công nghệ và con người cùng phát triển hài hòa. Khi trí tuệ Việt hòa cùng trí tuệ thế giới, Việt Nam không chỉ tham gia mà còn đồng kiến tạo một tương lai số nhân văn, an toàn, bền vững.

Thu Hằng