Tướng Mỹ: Quân đội cần loại drone cảm tử mà Nga dùng tấn công Ukraine

Shahed là loại drone (máy bay không người lái) cảm tử do Iran thiết kế, nổi bật nhất là Shahed-136 và Shahed-131, được Nga sử dụng rộng rãi trong cuộc chiến ở Ukraine. Shahed còn được gọi là vũ khí lảng vảng vì có thể bay lượn trên một mục tiêu trước khi lao xuống tấn công. Dù tốc độ bay chậm hơn tên lửa hành trình hay tên lửa đạn đạo, nhưng các drone này rẻ hơn rất nhiều, cho phép Nga sử dụng trong các đợt oanh tạc quy mô lớn.

Nga đang sản xuất drone Geran, phiên bản của Shahed, với quy mô lớn trong nước. Những drone cảm tử (tấn công một chiều) này đang được sử dụng hàng loạt cùng các loại đạn dẫn đường chính xác như tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình trong nhiều cuộc tấn công ban đêm vào Ukraine.

Nga còn có các drone mồi nhử Gerbera để làm tình hình phòng thủ của Ukraine càng thêm phức tạp.

Quân đội Mỹ đã lưu ý đến tính hữu dụng của drone kiểu Shahed như công cụ giá rẻ để tăng cường các đợt tấn công tầm xa.

"Chúng ta đang tụt hậu về cảm biến tầm xa và tấn công hiệu quả tầm xa", Thiếu tướng Jay Bartholomees, chỉ huy Sư đoàn 25 Bộ binh đóng tại bang Hawaii, phát biểu tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội Lục quân Mỹ tại Washington D.C mới đây.

Ông Jay Bartholomees cho biết drone kiểu Shahed có giá thành rẻ, dễ sản xuất, lắp ráp và là loại năng lực mà Mỹ cùng các đối tác cùng đồng minh ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nên có.

Thiếu tướng Jay Bartholomees nói Quân đội Mỹ thực sự cần drone giống Shahed - Ảnh: Internet

Những drone cảm tử như thế này có thể áp đảo hệ thống phòng không ở tầm xa, khoảng 1.600 km tùy thuộc vào loại và tải trọng. Điều đó có thể khiến chúng trở thành vũ khí giá trị ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

"Chúng ta cần phải nhanh chóng xây dựng năng lực này. Chúng ta cần thử nghiệm nó trong khu vực của mình. Chúng ta cũng cần hợp tác với các đồng minh và đối tác để làm điều tương tự", Thiếu tướng Jay Bartholomees nhấn mạnh.

Giá cả phải chăng của drone Geran cho phép Nga triển khai hàng trăm chiếc trong các cuộc tấn công quy mô lớn vào các thành phố ở Ukraine. Drone Geran-2 bay với tốc độ 185 km/giờ kèm đầu đạn nổ nặng gần 40kg, nhưng Nga đã thực hiện các cải tiến để khiến chúng nhanh hơn và nguy hiểm hơn. Geran-3, theo cách gọi của người Ukraine, là phiên bản drone sử dụng động cơ phản lực.

Một phiên bản drone kiểu Shahed do công ty SpektreWorks thiết kế đã xuất hiện tại Lầu Năm Góc gần đây, nhưng Mỹ vẫn chưa triển khai bất kỳ drone tương tự nào. Tuy nhiên, Lục quân Mỹ tin rằng họ có cách tiếp cận đúng đắn để nhanh chóng bắt kịp trong lĩnh vực này.

Drone giống Shahed được SpektreWorks giới thiệu tại Lâu Năm Góc hồi tháng 7 - Ảnh: US Nav

"Tin tốt: Tôi nghĩ chúng ta có thể bắt kịp rất nhanh chóng bằng cách học hỏi từ những gì đang xảy ra ở Ukraine", Thiếu tướng Jay Bartholomees nói. Các đơn vị trên toàn Lục quân Mỹ, chẳng hạn đại đội chuyên trách về các hệ thống phóng không người lái mà Sư đoàn 25 đang thành lập cùng với trung đội hiện có, đã nghiên cứu các khả năng khác nhau của drone và có thể tích hợp thứ gì đó giống Shahed một cách nhanh chóng.

Các binh sĩ đang chế tạo drone cảm tử cánh cố định, nhưng việc đạt được phạm vi hoạt động xa vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.

Nhìn rộng hơn, Lục quân và toàn Quân đội Mỹ đang nỗ lực thích nghi với chiến tranh bằng drone, đặc biệt là các loại cỡ nhỏ. Đó là cuộc rượt đuổi để bắt kịp: Học hỏi, xây dựng chương trình huấn luyện cùng các quy trình và phát triển chuyên môn cần thiết. Khác với Ukraine, Mỹ không tham gia vào cuộc xung đột quy mô lớn, nơi những bài học được đúc kết theo thời gian thực.

Thế nhưng, việc Lục quân Mỹ đẩy mạnh phát triển drone đã đặt binh sĩ vào một môi trường ngày càng đổi mới và nhanh chóng. Họ có thể học cách chế tạo, sửa chữa, vận hành và cải tiến các hệ thống drone này, đồng thời hợp tác chặt chẽ với những đối tác và công ty trong ngành công nghiệp quốc phòng để thúc đẩy quá trình phát triển.

Các ưu tiên quan trọng khác gồm hệ thống chống drone và tác chiến điện tử. Lục quân Mỹ coi những khả năng này là thiết yếu cho chiến tranh trong tương lai.

Sư đoàn Bộ binh 25 là đơn vị tác chiến chủ lực của Lục quân Mỹ, đóng tại căn cứ quân sự lớn Schofield Barracks, bang Hawaii. Sư đoàn này được thành lập năm 1941, ngay trước Thế chiến II, và có biệt danh là Tropic Lightning (tạm dịch Chớp Nhiệt Đới), phản ánh nguồn gốc và môi trường hoạt động ở khu vực Thái Bình Dương.

Trong suốt hơn 80 năm qua, Sư đoàn Bộ binh 25 từng tham chiến tại nhiều chiến trường lớn như Thế chiến II, chiến tranh Triều Tiên, Iraq và Afghanistan.

Ngày nay, Sư đoàn 25 được xem là một trong những đơn vị đóng vai trò then chốt của Quân đội Mỹ tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Ngoài nhiệm vụ huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu, đơn vị này còn tham gia các chương trình thử nghiệm công nghệ quân sự mới, trong đó có việc phát triển các hệ thống không người lái và năng lực tác chiến tầm xa nhằm thích ứng với chiến tranh hiện đại.

Tư lệnh Quân đoàn V: Mỹ đang tụt hậu trong lĩnh vực drone

Tại phiên thảo luận của Hiệp hội Lục quân Mỹ cách đây vài ngày, Tướng Charles Costanza, Tư lệnh Quân đoàn V của Lục quân Mỹ, thẳng thắn thừa nhận rằng Mỹ đang bị tụt hậu trong lĩnh vực drone. Ông nhấn mạnh rằng Mỹ cần xem xét việc phát triển drone kiểu Shahed để bắt kịp xu hướng chiến tranh hiện đại.

Quân đoàn V từng là lực lượng chủ chốt của Mỹ trong các cuộc chiến lớn như Thế chiến II và Chiến tranh Lạnh. Sau khi giải thể vào năm 2013, đơn vị này được tái lập từ năm 2020 với sở chỉ huy tiền phương được đặt tại Ba Lan, nhằm tăng cường sự hiện diện ở châu Âu.

Tướng Charles Costanza cho biết trong gần một thập kỷ qua, Quân đội Mỹ đã nghiên cứu drone để đối phó với các mối đe dọa mới, đặc biệt kể từ xung đột Armenia - Azerbaijan năm 2020, nhưng chưa hành động đủ nhanh. Ông cho rằng chỉ khi cuộc chiến Nga - Ukraine bùng nổ và cả hai bên không ngừng đổi mới, Mỹ mới nhận ra cấp bách phải đẩy mạnh phát triển công nghệ này.

Trả lời câu hỏi liệu Mỹ có nên sở hữu các drone kiểu Shahed hay không, Tướng Charles Costanza đáp: “Tôi nghĩ là có”. Ông nhấn mạnh rằng Mỹ đã triển khai nhiều sáng kiến để thu hẹp khoảng cách, trong đó có chương trình Flytrap - chuỗi sự kiện huấn luyện tại châu Âu tập trung vào kỹ thuật chống drone và chiến thuật liên quan.

Đây không phải lần đầu có những mối quan ngại từ giới chức Mỹ về năng lực drone trong nước. Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cũng thừa nhận Mỹ đang tụt hậu về drone và cho biết sẽ có chính sách, khoản đầu tư mới để thu hẹp khoảng cách với các nước khác. Ông Pete Hegseth chỉ ra rằng các quy định và thủ tục mua sắm lỗi thời đang tạo ra rào cản lớn.

Trong một bản ghi nhớ hồi tháng 7, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ viết rằng: “Drone là phát minh lớn nhất trên chiến trường trong cả một thế hệ và là nguyên nhân chính gây thương vong ở Ukraine năm nay. Các đối thủ của chúng ta đang cùng nhau sản xuất hàng triệu drone giá rẻ mỗi năm. Trong khi sản xuất drone quân sự toàn cầu bùng nổ 3 năm qua, chính quyền Biden lại trói buộc mọi thứ bằng thủ tục hành chính rườm rà. Các đơn vị Mỹ hiện chưa được trang bị đầy đủ những loại drone nhỏ gọn có tính sát thương cao, vốn cần thiết cho chiến trường hiện đại”.

Sơn Vân