Tỷ lệ CASA giảm, ngân hàng đối diện áp lực chi phí vốn

Diễn biến CASA phân hóa

CASA không chỉ là chỉ tiêu phản ánh hiệu quả huy động vốn rẻ của các ngân hàng, mà còn được xem là thước đo năng lực cạnh tranh dài hạn. Trước áp lực duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, những ngân hàng sở hữu lợi thế về CASA sẽ có dư địa tốt hơn để tối ưu cấu trúc chi phí, củng cố biên lợi nhuận, qua đó tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững.

Tại Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCD) thường niên 2025 diễn ra hồi đầu năm nay, nhiều nhà băng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng trưởng CASA để củng cố biên lãi ròng trong bối cảnh nhiều thách thức hiện hữu. Chẳng hạn, NCB đặt kế hoạch tăng trưởng CASA năm nay lên tới 56%. TPBank cũng khẳng định nỗ lực tăng CASA và có cơ cấu vốn hợp lý để duy trì hoặc tăng NIM...

Sau 9 tháng đầu năm, báo cáo tài chính thể hiện những diễn biến phân hóa trong CASA tại các ngân hàng.

Ảnh: T.D tổng hợp

Xét về số tuyệt đối, tính đến hết quý III/2025, tổng lượng tiền gửi không kỳ hạn (CASA) trong hệ thống ước khoảng 2,6 triệu tỷ đồng, tăng 6% so với đầu năm và đi ngang so với cuối quý II.

Một số ngân hàng có số dư CASA tăng mạnh như VietABank (+64%), MSB (+26%), VIB (+22%), VPBank (+20%), OCB (+18%)... Ngược lại, một số ngân hàng ghi nhận số dư CASA sụt giảm như LPBak (-20%), SeABank (-17%), TPBank (-9%)...

Xét về tỷ lệ, dữ liệu của Wichart tổng hợp từ BCTC quý III/2025 cho thấy tỷ lệ CASA bình quân toàn ngành tính đến 30/9/2025 đạt 21,5%, tăng 1,6 điểm % so với đầu năm nhưng giảm nhẹ so với quý trước. Một phần nguyên nhân, theo Chứng khoán ASEAN, đến từ việc các kênh đầu tư khác đã trở nên hấp dẫn hơn, tạo ra cạnh tranh với các dòng tiền gửi của khách hàng.

Tính đến 30/9/2025, 16/27 ngân hàng niêm yết có tỷ lệ CASA giảm so với đầu năm, 10 ngân hàng có tỷ lệ CASA tăng và 1 ngân hàng còn lại ghi nhận CASA đi ngang.

3 ngân hàng dẫn đầu về tỷ lệ CASA trong hệ thống vẫn là MB, Techcombank và Vietcombank; tuy nhiên thứ hạng đã thay đổi. Với tỷ lệ CASA giảm 2,3 điểm % so với đầu năm xuống 36,8%, MB đã rời vị trí top 1 CASA để nhường chỗ cho Techcombank - ngân hàng có tỷ lệ CASA tính đến cuối quý III đạt 38,4%. Vietcombank, với tỷ lệ CASA giảm 1,8 điểm % về 34%, duy trì vị trí top 3.

Các vị trí tiếp theo trong top 10 tỷ lệ CASA lần lượt là MSB, VietinBank, ACB, BIDV, TPBank, OCB và Sacombank.

Các vị trí trong top 10 đã có một số thay đổi khi tỷ lệ CASA của OCB tăng 1,1 điểm % giúp ngân hàng tiến vào bảng xếp hạng, trong khi SeABank rời đi với tỷ lệ CASA giảm 3,6 điểm % so với đầu năm. TPBank, với tỷ lệ CASA giảm 3,2 điểm %, cũng rời xuống vị trí thứ 8.

Tỷ lệ CASA cao so với bình quân ngành góp phần giúp các ngân hàng trên đây củng cố lợi thế chi phí vốn và trung hòa phần nào ảnh hưởng từ chi phí huy động có kỳ hạn và các cấu phần khác tăng lên.

Trong khi đó, ở top 10 nhà băng có tỷ lệ CASA thấp nhất hệ thống, đa phần là sự góp mặt của các ngân hàng quy mô nhỏ như Bac A Bank (3,0%), VietBank (4,4%), Nam A Bank (5,4%), Kienlongbank (6,0%), VietABank (6,4%)...

Ngoài ra, một số ngân hàng khác ghi nhận tỷ lệ CASA giảm mạnh trong 9 tháng đầu năm như ABBank (-3,4 điểm %), LPBank (-2,9 điểm %), HDBank (-1,7 điểm %).

Sức ép từ cơ cấu nguồn vốn đang trở thành thách thức lớn đối với khả năng duy trì NIM của ngành nói chung và đặc biệt là các ngân hàng quy mô nhỏ có năng lực cạnh tranh về CASA yếu hơn.

PHS Research

Sự sụt giảm tỷ lệ CASA trong 9 tháng đầu năm đặt ra thách thức lớn, buộc nhà băng phải chuyển sang huy động vốn từ tiền gửi có kỳ hạn hoặc đi vay với lãi suất cao hơn để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ. Điều này trực tiếp đẩy chi phí vốn của các ngân hàng tăng lên, tạo thêm áp lực cho biên lợi nhuận trong bối cảnh lợi suất tài sản vốn đã mỏng dần do mặt bằng lãi vay đầu ra thấp và động lực tăng trưởng tín dụng chủ yếu phụ thuộc vào khách hàng doanh nghiệp.

Thực tế, trong 9 tháng đầu năm, nhóm ngân hàng có chi phí vốn tăng đáng kể bao gồm nhiều ngân hàng ghi nhận tỷ lệ CASA sụt giảm mạnh, chẳng hạn TPBank (CoF tăng 0,42 điểm %), LPBank (CoF tăng 0,29 điểm %)...

Bức tranh CASA 2026 sẽ không nhiều thay đổi?

Trong bối cảnh NIM chịu nhiều sức ép, cuộc cạnh tranh thị phần vốn giá rẻ CASA giữa các nhà băng dự báo sẽ tiếp tục gay gắt trong các quý tiếp theo.

Chứng khoán ASEAN đánh giá CASA toàn ngành sẽ tiếp tục tăng trong 2026 nhờ các ngân hàng đẩy mạnh nhiều chương trình thu hút vốn giá rẻ như “Sinh lời tự động” để duy trì chi phí vốn, qua đó góp phần thúc đẩy tăng trưởng tiền gửi.

Ở góc nhìn thận trọng hơn, MBS Research đánh giá tăng trưởng huy động vẫn chậm và chủ yếu tập trung cạnh tranh lãi suất chủ yếu, do đó triển vọng CASA của các ngân hàng niêm yết trong 2026 được dự báo sẽ không có nhiều thay đổi so với 2025.

Giới phân tích cũng dự báo rằng diễn biến CASA ngân hàng nhiều khả năng sẽ tiếp tục phân hóa mạnh, với các ngân hàng dẫn đầu thường sẽ là những ngân hàng có lợi thế mạng lưới khách hàng rộng khắp, hệ sinh thái dịch vụ toàn diện và khả năng khai thác dòng tiền hiệu quả. Việc đầu tư công nghệ, tối ưu trải nghiệm giao dịch và tích hợp dịch vụ tài chính – bảo hiểm – đầu tư trong cùng một nền tảng cũng được xem là chìa khóa giữ chân khách hàng tại tài khoản thanh toán chính.

Ngược lại, các nhà băng chậm đầu tư số hóa hoặc hạn chế về chiến lược chăm sóc khách hàng chủ động có thể đối diện nguy cơ tụt lại phía sau.

Diên Vỹ