UAE cảnh báo Israel: Sáp nhập Bờ Tây là 'lằn ranh đỏ'

"Việc sáp nhập Bờ Tây là một lằn ranh đỏ đối với UAE", Lana Nusseibeh, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao UAE, phát biểu trong một tuyên bố ngày 4/9. "Nếu Israel vượt qua lằn ranh này, điều đó sẽ làm suy yếu nghiêm trọng tầm nhìn và tinh thần của Hiệp định Abraham, chấm dứt quá trình Israel theo đuổi hội nhập khu vực, và sẽ làm thay đổi sự đồng thuận chung về hướng đi của cuộc xung đột này - hai quốc gia cùng chung sống hòa bình, thịnh vượng và an ninh”.

Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao UAE, Lana Nusseibeh, cựu Đại sứ UAE tại LHQ. Ảnh: Getty Images

Cảnh báo mạnh mẽ nhất kể từ Hiệp định Abraham

Năm 2020, UAE trở thành quốc gia Ảrập đầu tiên sau 26 năm bình thường hóa quan hệ với Israel theo Hiệp định Abraham, tiếp theo là Bahrain và Morocco. Kể từ đó, Abu Dhabi đã tăng cường quan hệ thương mại, quốc phòng và du lịch với Israel, và chính phủ của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã ưu tiên mở rộng hiệp định bình thường hóa này sang các quốc gia Ảrập khác, đặc biệt là Ảrập Xêút .

Mặc dù UAE trước đây từng chỉ trích Israel về hành vi của nước này trong cuộc chiến ở Gaza và Bờ Tây, nhưng cảnh báo mới nhất của họ, được đưa ra ngay trước lễ kỷ niệm 5 năm Hiệp định Abraham, đánh dấu sự chỉ trích mạnh mẽ nhất từ Abu Dhabi. Điều này cũng làm dấy lên những nghi ngờ mới về tính bền vững của thỏa thuận bình thường hóa quan hệ, một trong những thành tựu chính sách đối ngoại tiêu biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên.

UAE vẫn duy trì quan hệ với Israel trong suốt cuộc chiến tranh ở Gaza và sử dụng mối quan hệ đó để phối hợp thả hàng viện trợ bằng đường không vào vùng lãnh thổ bị chiến tranh tàn phá này, coi Hiệp định này mang lại lợi ích nhất định cho người Palestine.

“Ngay từ đầu, chúng tôi đã xem Hiệp định là một cách để tiếp tục hỗ trợ người dân Palestine và nguyện vọng chính đáng của họ về một nhà nước độc lập. Đó là lập trường của chúng tôi vào năm 2020, và vẫn là lập trường của chúng tôi cho đến ngày nay”, bà Nusseibeh, người từng là Đại sứ UAE tại Liên Hợp Quốc cho biết.

Nguy cơ chôn vùi giải pháp hai nhà nước

Năm 2020, UAE đã đặt điều kiện bình thường hóa quan hệ với Israel dựa trên việc Chính quyền Tel Aviv phải đình chỉ kế hoạch sáp nhập Bờ Tây. UAE coi đó là thành công của nỗ lực bảo vệ triển vọng nhà nước Palestine.

Israel chiếm Bờ Tây (sông Jordan) từ Jordan trong cuộc chiến năm 1967 và bắt đầu thiết lập các khu định cư Do Thái tại đó ngay sau đó. Khoảng 3 triệu người Palestine đang sinh sống ở Bờ Tây và người Palestine muốn vùng lãnh thổ này, cùng với Đông Jerusalem và dải Gaza bị chiếm đóng, trở thành một phần của nhà nước tương lai, một lập trường được hầu hết cộng đồng quốc tế ủng hộ.

“Các kế hoạch sáp nhập Bờ Tây, hiện được Nội các Israel cân nhắc, là một phần của nỗ lực nhằm “chôn vùi ý tưởng về một nhà nước Palestine”, như lời một Bộ trưởng Israel tuyên bố”, bà Nusseibeh nói, ám chỉ tuyên bố gần đây của Bộ trưởng Tài chính cực hữu Bezalel Smotrich.

Bà nói thêm rằng: "Các đề xuất sáp nhập một số phần của Bờ Tây, được cho là đang được chính phủ Israel thảo luận, là một phần của nỗ lực mà theo lời một Bộ trưởng Israel, sẽ "chôn vùi ý tưởng về một nhà nước Palestine", ám chỉ rõ ràng đến Bộ trưởng Tài chính cực hữu Israel Bezalel Smotrich, người đã đưa ra bình luận gần đây.

Thủ tướng Israel Netanyahu dự kiến sẽ triệu tập một cuộc họp với các Bộ trưởng nội các cấp cao trong tuần này để thảo luận các phương án sáp nhập Bờ Tây như một hành động trả đũa của Israel đối với làn sóng công nhận nhà nước Palestine của các quốc gia phương Tây. Pháp, Australia, Canada, Bồ Đào Nha, Vương quốc Anh và các quốc gia phương Tây khác đã công bố kế hoạch công nhận nhà nước Palestine tại cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào trung tuần tháng 9, nối dài danh sách hơn 140 quốc gia khác đã làm như vậy.

Các quan chức Israel cho biết, Thủ tướng Netanyahu đang cân nhắc nhiều quy mô và mức độ khác nhau của các phương án sáp nhập, từ tiếp quản hạn chế một số khu định cư của người Do Thái đến cách tiếp cận rộng hơn là kêu gọi sáp nhập Khu C, vốn chiếm 60% lãnh thổ Bờ Tây.

Một trong những lựa chọn chính đang được xem xét là sáp nhập Thung lũng Jordan - một dải đất ở rìa phía đông Bờ Tây chạy dọc theo Sông Jordan. Các quan chức cho biết đã có sự đồng thuận rộng rãi của công chúng Israel ủng hộ đề xuất này, đồng thời nói thêm rằng nhu cầu của Israel sử dụng nơi này làm vành đai an ninh sẽ dễ dàng thuyết phục cộng đồng quốc tế - và quan trọng nhất là Washington.

Trong phát biểu của mình, bà Nusseibeh đã thẳng thừng cảnh báo Israel: “Chúng tôi kêu gọi Chính phủ Israel đình chỉ các kế hoạch này. Những kẻ cực đoan, dù thuộc bất kỳ hình thức nào, đều không được phép quyết định hướng đi của khu vực. Hòa bình đòi hỏi lòng dũng cảm, sự kiên trì và không để bạo lực quyết định lựa chọn của chúng ta”.

Quỳnh Vũ