Ukraine đề nghị châu Âu cho mượn 25 tổ hợp Patriot để đối phó khẩn cấp với Nga

Đề xuất này nhằm giúp Ukraine có thể nhanh chóng củng cố lưới phòng không, trong khi công nghiệp quốc phòng phương Tây chưa kịp sản xuất đủ hệ thống mới để đáp ứng nhu cầu chiến trường.

Ông Zelensky cho biết, Ukraine không thể chờ đợi các gói viện trợ dài hạn mà cần hệ thống Patriot được bàn giao ngay từ các đồng minh châu Âu đang vận hành loại vũ khí này.

Tổng thống Ukraine đề nghị các nước châu Âu “tạm thời cho mượn” Patriot, sau đó sẽ được Mỹ bù đắp bằng các hệ thống mới do tập đoàn RTX (trước đây là Raytheon) và Lockheed Martin sản xuất.

Cách làm này, theo ông Zelensky, sẽ giúp rút ngắn thời gian triển khai mà không làm gián đoạn năng lực phòng thủ của châu Â

Hiện chưa có thông báo chính thức từ Washington về việc bán hoặc chuyển giao trực tiếp các tổ hợp Patriot cho Kiev.

Tuy nhiên, lời kêu gọi của Ukraine đã làm dấy lên thảo luận sôi nổi giữa các quốc gia thành viên NATO về khả năng hình thành một cơ chế xoay vòng vũ khí, tương tự mô hình “lend and lease” từng được Mỹ áp dụng trong Thế chiến II.

Theo giới phân tích quân sự, Ukraine đang đối mặt với tình thế cấp bách. Hệ thống phòng không hiện có, gồm NASAMS, IRIS-T và SAMP/T, được đánh giá hiệu quả nhưng không đủ để ngăn chặn hoàn toàn các đợt tấn công bằng tên lửa đạn đạo và hành trình của Nga.

Patriot, với khả năng đánh chặn mục tiêu ở độ cao và tầm xa vượt trội, được xem là “lá chắn vàng” mà Kiev cần để bảo vệ thủ đô và các trung tâm công nghiệp trọng điểm.

Một tổ hợp Patriot hoàn chỉnh gồm radar trinh sát, trung tâm điều khiển hỏa lực, trạm phóng và tên lửa đánh chặn.

Phiên bản hiện đại PAC-3 MSE có thể tiêu diệt đồng thời mục tiêu đạn đạo và khí động học, trong khi biến thể GEM-T vẫn hữu dụng để đánh chặn máy bay và tên lửa hành trình.

Theo quân đội Mỹ, chỉ một tổ hợp Patriot có thể bao phủ khu vực rộng hàng trăm km và tích hợp tốt với các hệ thống khác trong mạng phòng thủ đa tầng.

Hiện tại, Ukraine mới nhận được một số lượng rất hạn chế Patriot từ Mỹ, Đức và Hà Lan. Việc Zelensky kêu gọi thêm 25 tổ hợp cho thấy mức độ thiệt hại mà Kiev đang hứng chịu từ các đợt không kích quy mô lớn của Nga.

Các cơ sở năng lượng, hạ tầng giao thông và nhà máy công nghiệp liên tục trở thành mục tiêu, khiến nhu cầu tăng cường phòng không trở nên sống còn.

Nếu đề xuất “cho mượn và thay thế” được thông qua, Ukraine có thể nhận Patriot từ những nước châu Âu đã vận hành như Đức, Tây Ban Nha, Ba Lan, Hà Lan hoặc Romania.

Sau khi Mỹ tăng sản xuất, các nước này sẽ được cấp hệ thống mới để hoàn trả lại. Cách tiếp cận này giúp chia sẻ rủi ro, giảm thời gian chờ đợi và tăng hiệu quả chiến lược mà không cần chờ các quy trình mua sắm phức tạp.

Tuy nhiên, kế hoạch này cũng vấp phải những trở ngại lớn. Nhiều quốc gia châu Âu lo ngại việc chuyển giao sẽ làm giảm năng lực phòng thủ của họ trong bối cảnh căng thẳng khu vực chưa hạ nhiệt.

Bên cạnh đó, Patriot là hệ thống đắt đỏ - mỗi tổ hợp có giá hơn 1 tỷ USD - nên việc duy trì, huấn luyện và vận hành cũng là thách thức đáng kể đối với Ukraine.

Dù vậy, giới quan sát cho rằng đề xuất của Kiev mang tính chiến lược cao. Nó không chỉ là yêu cầu hỗ trợ quân sự mà còn là phép thử cho sự đoàn kết và tính linh hoạt của NATO và Liên minh châu Âu trong thời điểm then chốt.

Nếu được chấp thuận, cơ chế “cho mượn và thay thế” có thể trở thành mô hình mẫu cho các chương trình viện trợ quốc phòng tương lai, đặc biệt trong bối cảnh cuộc xung đột vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Việt Hùng

Theo Armyrecognition