Ukraine, Pháp tính mua chiến đấu cơ Rafale bằng tiền của Nga: Có đủ sức mạnh lật ngược thế cờ?
Tổng thống Zelensky xác nhận Ukraine đang đàm phán mua tiêm kích Rafale để hiện đại hóa không quân, trong khi EU cân nhắc sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa để tài trợ cho cuộc chiến.
Chiến đấu cơ Rafale do Pháp chế tạo. Ảnh: MW.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã xác nhận Kiev đang đàm phán với Pháp để mua các máy bay chiến đấu Rafale thế hệ 4 nhằm hiện đại hóa lực lượng không quân, trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) xem xét khả năng sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để tài trợ cho nỗ lực chiến tranh của Ukraine.
Dù kế hoạch chiếm dụng tài sản Nga bị nhiều nước chỉ trích là vi phạm luật pháp quốc tế và có thể gây hệ lụy nghiêm trọng khi khiến các quốc gia khác tìm cách rút tài sản khỏi phương Tây, EU vẫn coi đây là cơ hội vàng cho ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu, khi nguồn tiền này sẽ được dùng để đặt hàng quốc phòng quy mô lớn.
Ukraine hiện đang ngập trong nợ nần và phụ thuộc nặng nề vào viện trợ phương Tây để duy trì nền kinh tế. Việc tiếp cận hàng chục tỷ USD từ tài sản Nga bị phong tỏa được kỳ vọng sẽ giúp Kiev có thể đặt mua các hợp đồng quốc phòng lớn, trong đó có tiêm kích Rafale.
Rafale là mẫu máy bay chiến đấu thế hệ 4 thứ hai do Pháp phát triển, sau dòng Mirage 2000 – loại mà Ukraine đã bắt đầu tiếp nhận từ tháng 2 năm nay. Hai mẫu tiêm kích này có nhiều điểm tương đồng về vũ khí và hạ tầng bảo dưỡng, giúp Không quân Ukraine có thể nhanh chóng làm chủ Rafale nếu thương vụ được thông qua.
Máy bay chiến đấu Mirage 2000 của Không quân Ukraine. Ảnh: MW.
Hiện Không quân Ukraine đang vận hành 5 loại tiêm kích gồm: Su-27 (tiêm kích chiếm ưu thế trên không hạng nặng), Su-24M (máy bay cường kích), MiG-29A/UB (hạng trung), F-16 và Mirage 2000 (hạng nhẹ, do NATO viện trợ).
Trong số này, Su-27 được xem là mạnh nhất, có tầm bay xa hơn, radar lớn hơn và khả năng mang vũ khí vượt trội. Tuy nhiên, Kiev không thể mua thêm loại này vì các nước phương Tây không sở hữu Su-27, trong khi phần lớn số máy bay mà Ukraine thừa hưởng từ Liên Xô đã bị phá hủy hoặc mất trong chiến đấu.
Bộ Quốc phòng Ukraine có kế hoạch loại dần các chiến đấu cơ có nguồn gốc Liên Xô, thay thế bằng đội hình hiện đại hơn gồm: Gripen E/F của Thụy Điển làm nòng cốt, Rafale của Pháp đóng vai trò hỗ trợ, và một số F-16 cũ do NATO viện trợ.
Việc các máy bay phương Tây có thể được nâng cấp và bảo trì bởi các đối tác chiến lược của Ukraine khiến chúng trở nên hấp dẫn hơn nhiều so với tiêm kích Liên Xô.
Máy bay chiến đấu hạng nhẹ Rafale do Pháp cung cấp (phía sau) và máy bay chiến đấu hạng nặng Su-30MKI do Nga cung cấp của Không quân Ấn Độ. Ảnh: MW.
Tuy nhiên, năng lực tác chiến của Rafale trong không chiến vẫn gây nhiều tranh cãi. Loại tiêm kích này từng bị nghi ngờ sau khi Rafale của Ấn Độ bị hạ trong các trận không chiến với tiêm kích J-10C do Trung Quốc sản xuất – thuộc biên chế Không quân Pakistan.
Dù J-10C chỉ là dòng máy bay tầm trung trong lực lượng của Trung Quốc, nó vẫn vượt trội về công nghệ so với hầu hết các tiêm kích Nga hiện nay, thậm chí từng thể hiện khả năng vượt mặt Su-35 trong các cuộc diễn tập. Điều đó cho thấy Rafale có thể lỗi thời nếu đặt trong bối cảnh Thái Bình Dương, nhưng vẫn có khả năng phát huy hiệu quả trong môi trường chiến đấu ở châu Âu.
Ưu thế lớn nhất của Rafale trước đây là khả năng mang tên lửa không đối không Meteor với tầm bắn vượt trội so với các dòng của Nga. Tuy nhiên, sau khi Moscow xác nhận đã tích hợp tên lửa R-77M mới lên chiến đấu cơ vào tháng 7, khoảng cách công nghệ giữa hai bên đã thu hẹp đáng kể.
Nếu được mua, Rafale sẽ trở thành “lực lượng tinh nhuệ” trong đội hình không quân tương lai của Ukraine, biểu tượng cho tham vọng phương Tây hóa hoàn toàn sức mạnh quân sự của Kiev.
