Công nghệ UAV đánh chặn mới của Ukraine, tốc độ 300 km/h, săn diệt hàng trăm Shahed mỗi đêm

Để đối phó, Ukraine đã nhanh chóng phát triển và triển khai hệ thống UAV đánh chặn như một giải pháp phòng thủ không gian hiệu quả và tiết kiệm chi phí.

Một hàng UAV đánh chặn FPV ODIN Win Hit sẵn sàng phóng theo phương thẳng đứng trong các cuộc thử nghiệm chống UAV với điều kiện thực chiến. Ảnh: Militarnyi.

Bối cảnh và sự cần thiết của UAV đánh chặn

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt nhằm vào Ukraine tháng 2/2022, các cuộc tấn công bằng UAV và tên lửa đã trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược quân sự của Moscow.

Đặc biệt, trong những tháng gần đây, Nga đã tăng cường sử dụng các UAV Shahed với số lượng lớn, thường xuyên triển khai hàng trăm UAV trong một đêm để áp đảo hệ thống phòng không của Ukraine.

Theo Kyiv Independent, Nga đã thực hiện một cuộc tấn công kỷ lục vào ngày 10/7, sử dụng 728 UAV và 13 tên lửa, gây thiệt hại nghiêm trọng và làm gia tăng thương vong tại Kyiv.

Trước tình hình này, Ukraine đối mặt với hai thách thức lớn: sự thiếu hụt hệ thống phòng không tiên tiến từ phương Tây, chẳng hạn như hệ thống tên lửa Patriot và chi phí cao khi sử dụng tên lửa trị giá hàng triệu USD để bắn hạ các UAV Shahed có giá chỉ khoảng 20.000 USD.

Để giải quyết vấn đề này, Ukraine đã chuyển hướng sang phát triển các UAV đánh chặn nội địa, một giải pháp chi phí thấp nhưng hiệu quả, được mệnh danh là dự án ‘Clear Sky’ (bầu trời trong xanh) nhằm bảo vệ Kyiv và các khu vực khác.

UAV Shahed 131/136 được Nga sử dụng thường xuyên trong các cuộc tập kích ở Ukraine. Ảnh: Quân đội Ukraine

Đặc điểm công nghệ của UAV đánh chặn Ukraine

UAV đánh chặn của Ukraine là máy bay không người lái được thiết kế đặc biệt để phát hiện, truy đuổi và vô hiệu hóa các UAV tấn công của đối phương, chủ yếu là Shahed.

UAV Shahed có tốc độ cao, di chuyển thẳng với vận tốc khoảng 150-180 km/h, khiến việc truy đuổi trở thành thách thức.

Các UAV đánh chặn của Ukraine, như mẫu ‘Win Hit’ của hệ thống Odin, được thiết kế với tốc độ tối đa lên đến 300km/h, cho phép không chỉ đuổi kịp mà còn vượt qua mục tiêu.

Một số mẫu khác, như ‘Sting’ của Wild Hornets, sử dụng phương pháp va chạm trực tiếp để vô hiệu hóa UAV địch mà không cần đầu đạn, giúp giảm chi phí sản xuất.

Một trong những ưu điểm lớn nhất của UAV đánh chặn là giá thành sản xuất thấp, chỉ khoảng 500-2.000 USD mỗi chiếc, so với hàng triệu USD cho một quả tên lửa phòng không.

Điều này cho phép Ukraine triển khai số lượng lớn UAV đánh chặn để đối phó với các đợt tấn công quy mô lớn của Nga.

Một số UAV đánh chặn của Ukraine được trang bị radar có khả năng phát hiện mục tiêu trong phạm vi 25-30km, mặc dù thời gian phản ứng ngắn do tốc độ của Shahed đòi hỏi hệ thống phải hoạt động nhanh và chính xác.

Ngoài ra, các UAV này có thể sử dụng các phương pháp chiến tranh điện tử (electronic warfare) để làm mất tín hiệu hoặc làm lệch hướng UAV đối phương.

Ukraine đã phát triển nhiều loại UAV đánh chặn, từ các mẫu có hình dạng giống cánh bay (flying wings) đến các thiết kế giống vây tên lửa.

Một số mẫu được điều khiển thủ công, trong khi những mẫu khác hoạt động tự động hoặc bán tự động, tùy thuộc vào tình huống chiến đấu.

Máy bay không người lái đánh chặn FPV tốc độ cao ODIN Win Hit với cấu hình phóng thẳng đứng, được thiết kế để tấn công và tiêu diệt các loại đạn bay lởn vởn (loitering munitions) của đối phương khi đang bay. (Nguồn: ODIN).

Hiệu quả trong thực chiến

Hệ thống UAV đánh chặn của Ukraine đã chứng minh được hiệu quả đáng kể trong việc bảo vệ Kyiv.

Theo Tymur Tkachenko, người đứng đầu Cơ quan Quản lý Quân sự Thành phố Kyiv, trong vài tháng thử nghiệm, hệ thống này đã bắn hạ gần 550 UAV của Nga trên khu vực Kyiv Oblast.

Trong cuộc tấn công lớn nhất vào ngày 4/7, Tổng thống Volodymyr Zelensky thông báo hàng chục UAV Shahed đã bị các UAV đánh chặn tiêu diệt, góp phần giảm thiểu thiệt hại trong một cuộc tấn công kéo dài hàng giờ với hơn 500 UAV và tên lửa của Nga.

Hơn nữa, trong đêm 10/7, lực lượng phòng không Ukraine, với sự hỗ trợ của UAV đánh chặn, đã bắn hạ hoặc vô hiệu hóa 382 trong số 415 vũ khí trên không của Nga, bao gồm tất cả các tên lửa đạn đạo và hành trình, một thành công đáng kể trong bối cảnh nguồn lực phòng không hạn chế.

Những kết quả này cho thấy UAV đánh chặn không chỉ là một giải pháp bổ sung mà còn đang trở thành một thành phần quan trọng trong hệ thống phòng không của Ukraine.

Triển vọng và ý nghĩa chiến lược

Công nghệ UAV đánh chặn không chỉ là một giải pháp tạm thời mà còn đại diện cho một bước tiến quan trọng trong tác chiến hiện đại.

Ukraine đang dẫn đầu thế giới trong việc sử dụng UAV đánh chặn để đối phó với các đợt tấn công UAV quy mô lớn, một mô hình mà NATO đang nghiên cứu nhưng chưa có giải pháp tương đương.

Sự thành công của Ukraine trong việc phát triển và triển khai công nghệ này có thể định hình lại cách tiếp cận phòng không trong tương lai, đặc biệt trong các cuộc xung đột bất đối xứng.

Về mặt chiến lược, UAV đánh chặn cho phép Ukraine giảm sự phụ thuộc vào các hệ thống phòng không đắt đỏ của phương Tây, đồng thời duy trì khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công liên tục của Nga.

Việc Kyiv phân bổ 6,2 triệu USD cho chương trình này vào tháng 7/2025, cùng với kế hoạch mở trung tâm đào tạo và thành lập các đơn vị di động, cho thấy cam kết mạnh mẽ trong việc phát triển hệ thống phòng thủ không gian dựa trên UAV.

Hơn nữa, công nghệ này cũng mang lại lợi thế tâm lý, giúp giảm bớt sự hoảng loạn của dân chúng trước các cuộc tấn công liên miên.

Dự án ‘Clear Sky’ không chỉ là một giải pháp quân sự mà còn là biểu tượng của sự kiên cường và sáng tạo của Ukraine trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine

Công nghệ UAV đánh chặn của Ukraine là bước đột phá trong chiến lược phòng thủ không gian, đặc biệt tại Kyiv, nơi phải đối mặt với các cuộc tấn công UAV ngày càng gia tăng của Nga.

Với chi phí thấp, khả năng cơ động cao và hiệu quả đã được chứng minh, các UAV đánh chặn đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ dân thường và cơ sở hạ tầng.

Tuy nhiên, để duy trì và mở rộng hiệu quả của công nghệ này, Ukraine cần vượt qua các thách thức về sản xuất, tài chính và tích hợp công nghệ.

Trong dài hạn, mô hình phòng không dựa trên UAV đánh chặn của Ukraine có thể trở thành một chuẩn mực mới cho các quốc gia khác, đặc biệt trong bối cảnh tác chiến hiện đại ngày càng phụ thuộc vào UAV.

(Theo Kyiv Independent và Reuters)

Đào Cảnh