Ứng dụng AI trong quản trị doanh nghiệp vừa và nhỏ, bắt đầu từ đâu?

Theo ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch HUBA, từ quản lý Nhà nước đến vận hành doanh nghiệp đều đang đổi mới mạnh mẽ trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ. Nổi bật nhất hiện nay chính là trí tuệ nhân tạo (AI), công cụ được xem như “trợ lý số” giúp tối ưu hóa năng suất, giảm sai sót và mở rộng khả năng phân tích dữ liệu cho doanh nghiệp.

Loay hoay trước bài toán AI

Ông Hòa nhận định, ứng dụng AI không còn là lựa chọn mà đã trở thành sự tất yếu để doanh nghiệp nâng cao hiệu lực điều hành, đặc biệt khi chuỗi cung ứng, khách hàng và đối tác đã chủ động tận dụng AI nhằm tinh gọn quy trình và nâng cao trải nghiệm.

“Nếu doanh nghiệp chậm chân, khả năng kết nối với hệ sinh thái số sẽ suy giảm và lợi thế cạnh tranh chắc chắn bị bào mòn, từ đó có thể tổn hại đến "sức khỏe" doanh nghiệp…”, ông cảnh báo.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM phát biểu. Ảnh: Hoàng Chương

Thực tế, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam thuộc nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) hạn chế về tài chính, nhân lực chuyên môn và khả năng đầu tư dài hạn. Do đó, khoản kinh phí vài chục đến vài trăm triệu đồng cho một nền tảng AI là bài toán kinh phí không hề nhỏ.

“Nhiều chủ doanh nghiệp buộc phải cân nhắc từng đồng vốn, bởi chỉ một quyết định sai lầm cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền, thậm chí ảnh hưởng đến sự tồn tại của công ty”, ông Hòa chia sẻ. Theo ông, câu hỏi hiện nay không còn là “có nên ứng dụng AI hay không" mà cần suy nghĩ nghiêm túc “bắt đầu từ đâu, bằng cách nào và với nguồn lực nào?”.

Trước khó khăn đó, cộng đồng SMEs kỳ vọng các nhà cung cấp công nghệ thiết kế mô hình linh hoạt, cho phép dùng chung hạ tầng, chia sẻ chi phí hoặc thuê bao trả theo mức độ sử dụng thay vì buộc “mua đứt” một giải pháp trọn gói. Những phiên bản rút gọn, triển khai nhanh với giao diện thân thiện sẽ giúp doanh nghiệp từng bước làm quen, sau đó mở rộng theo nhu cầu.

Ông Hòa gợi ý, bên cạnh “bài toán giá”, các đơn vị giải pháp nên hỗ trợ đào tạo, cung cấp tài liệu hướng dẫn và dịch vụ tư vấn sau bán để giảm bớt rào cản về kiến thức kỹ thuật.

Cuối cùng, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của liên minh tri thức. Theo ông, hình thành các cộng đồng chia sẻ kinh nghiệm AI là vô cùng cần thiết. Khi doanh nghiệp đã thử, sai và rút kinh nghiệm cùng nhau, chi phí sẽ giảm, tốc độ học hỏi tăng lên và niềm tin vào công nghệ cũng vững chắc hơn.

Hành trình “đo ni đóng giày”

Ba diễn giả, gồm ông Lê Hữu Nghĩa - Tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Lê Thành, ông Hà Thân - Tổng giám đốc Công ty Tin học Lạc Việt và ông Trần Mạnh Huy - Tổng giám đốc Rainscales Việt Nam cho rằng, việc ứng dụng AI hiệu quả có thể cắt giảm thời gian, chi phí, từ đó dẫn tới việc marketing, vận hành, quảng bá sản phẩm - dịch vụ… đạt hiệu quả.

Theo các diễn giả, SMEs phải tính kỹ bài toán tài chính và hiệu quả thật sự. Đồng thời, phải chú trọng an toàn dữ liệu và doanh nghiệp phải làm ăn chân chính.

Chia sẻ kinh nghiệm thực tế, ông Nghĩa cho biết từng đầu tư nhiều tỷ đồng cho nhiều AI - Chatbot nội bộ. Kết quả không ngờ là doanh thu… sụt giảm. Phân tích sâu cho thấy, sai số bắt nguồn từ dữ liệu và lệnh người dùng thiếu chuẩn hóa, nhân viên nhập liệu thiếu nhất quán, khách hàng ra câu truy vấn mơ hồ, khiến mô hình học máy “lệch chuẩn”, trả kết quả sai, gây phiền hà, thậm chí mất khách. "Chúng tôi buộc phải tắt toàn bộ hệ thống để hiệu chỉnh lại từ đầu", ông Hữu Nghĩa nói.

“AI như một đứa trẻ, nó thông minh tới đâu vẫn cần được ‘dạy’ cẩn thận. Dữ liệu của nó là dữ liệu sạch, quy trình chuẩn và đội ngũ nhân sự của doanh nghiệp phải biết cách hiệu chỉnh”, ông đúc kết và khuyến nghị các SMEs không nên chạy theo phong trào.

Các diễn giả tham dự tọa đàm. Ảnh: Hoàng Chương

Đồng thời, ông Hữu Nghĩa đặt ra những câu hỏi, nhân sự hiện tại có đủ năng lực vận hành công nghệ mới không? IT đã sẵn sàng hỗ trợ chưa? Quy trình doanh nghiệp đã chuẩn hóa hay vẫn là hình thức "xong rồi để đó"?

Cùng quan điểm, ông Hà Thân cũng khuyến nghị SMEs, ngoài dữ liệu sạch, thì việc lựa chọn AI phải phù hợp với quy mô và lĩnh vực sản xuất - kinh doanh. Theo ông Thân, phải chuẩn hóa, an toàn dữ liệu, tích hợp hệ thống, đào tạo người dùng, xây dựng chỉ số năng lực số - CPI (Computing Power Index), để đánh giá khả năng làm chủ hạ tầng công nghệ, tránh phụ thuộc hoàn toàn vào nền tảng bên ngoài.

"Các chủ SMEs cần tư duy lại. Chuyển đổi số không nhất thiết phải bắt đầu bằng cái lớn lao, hãy làm điều đơn giản trước”, ông khuyến nghị.

Từ góc nhìn khác, ông Mạnh Huy cũng đặt ra vấn đề “đạo đức AI”. Theo ông, nếu không kiểm soát tốt, AI có thể bị lạm dụng, gây ra “rác dữ liệu”, cung cấp thông tin sai lệch hoặc thay thế con người một cách vô tội vạ, kéo theo những hệ lụy khôn lường. Ông nhấn mạnh, AI không chỉ là công cụ tăng năng suất mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được kiểm soát đúng.

“Doanh nghiệp cần tuân thủ các chuẩn mực đạo đức, về quản trị AI có trách nhiệm. Nhân sự cũng phải được đào tạo bài bản để hiểu và tuân thủ các nguyên tắc đạo đức trong vận hành AI”, ông Huy chia sẻ. Theo ông, nên đặt ra quy trình làm việc có AI. Chỉ khi tài chính vững, quy trình rõ, dữ liệu sạch và con người đủ kỹ năng thì công nghệ mới phát huy đúng giá trị. Ngược lại, AI có thể trở thành “con dao hai lưỡi”.

"Với các doanh nghiệp nhỏ, việc thuê ngoài thường đi kèm nguy cơ khi không đánh giá đầy đủ tiêu chuẩn đạo đức như ISO 42000. Nếu đối tác gặp sự cố hoặc vướng yếu tố địa chính trị, toàn bộ hệ thống có thể bị tê liệt", ông khuyến nghị. Do đó, ông cho rằng, doanh nghiệp nên tiếp cận AI theo hướng "AI cộng", tức để AI hỗ trợ con người chứ không thay thế hoàn toàn.

Chương trình thu hút sự tham gia của nhiều doanh nghiệp SME. Ảnh: Hoàng Chương

Có thể nói, AI là công cụ công nghệ không thể thiếu đối với doanh nghiệp trong hiện tại lẫn tương lai. Tuy nhiên, AI không phải là “đũa thần” cho mọi bài toán kinh doanh. Do đó, các SMEs nên bắt đầu từ những việc nhỏ, dễ kiểm soát, thay vì chạy theo xu hướng lớn một cách thiếu chuẩn bị.

Dữ liệu đầu vào cần phải “sạch” và có chất lượng, nhân sự phải có đủ kinh nghiệm, chuyên môn và hiểu rõ vai trò của mình trong "cuộc chơi" công nghệ. Quy trình vận hành nội bộ phải được chuẩn hóa, bài bản và khoa học, nhằm đảm bảo AI được tích hợp mượt mà, không phá vỡ cấu trúc tổ chức hiện tại. Và điều quan trọng nhất là doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ giữa lợi ích mang lại và chi phí đầu tư để đảm bảo hiệu quả thực tế, phù hợp với định hướng phát triển lâu dài của doanh nghiệp.

T.Hải