Ứng dụng y tế thông minh, giảm tải bệnh viện

Y tế thông minh đang phát triển trên toàn cầu.

Dữ liệu phân tán, nhân lực kiệt sức

Hiệp hội Y khoa Mỹ (AMA) ghi nhận một thực trạng phổ biến: phần lớn thời gian làm việc của bác sĩ và điều dưỡng bị tiêu tốn cho việc ghi chép và hoàn thiện hồ sơ thay vì chăm sóc bệnh nhân. Khảo sát năm 2024 cho thấy, 68% bác sĩ cảm nhận rõ áp lực từ khối lượng giấy tờ, và tỷ lệ bác sĩ phải sử dụng ít nhất một công cụ hỗ trợ giảm tải tăng mạnh từ 38% năm 2023 lên 66% năm 2024.

Song song với áp lực nhân lực, dữ liệu y tế phân tán cũng tạo ra nhiều điểm nghẽn trong vận hành. Thị trường hồ sơ bệnh án điện tử (EMR/EHR) đang tăng trưởng nhanh, dự kiến đạt 27,15 tỷ USD tại Mỹ vào năm 2032 và hơn 31,55 tỷ USD toàn cầu vào năm 2033. Tuy nhiên, sự phát triển này không đồng nghĩa hệ thống dữ liệu đã hoàn chỉnh. Tại nhiều quốc gia, thông tin bệnh nhân vẫn phân tán trên nhiều hệ thống rời rạc, gây chậm trễ trong chẩn đoán, làm tăng nguy cơ sai sót và khiến nhân viên y tế vốn quá tải lại phải dành thêm thời gian để thu thập, đối chiếu dữ liệu.

Tại Anh, khoảng cách lớn giữa tốc độ chuyển đổi số và khả năng vận hành thực tế thể hiện rõ trong báo cáo của tạp chí chuyên ngành Healthcare Leader. Khảo sát 15 mạng lưới chăm sóc ban đầu cho thấy chưa đến một nửa có nhân sự chuyên trách giám sát an toàn kỹ thuật số trong hoạt động lâm sàng, trong khi hơn một nửa chưa được đào tạo bài bản về an toàn lâm sàng số.

Tại các nước đang phát triển như Ấn Độ, áp lực còn rõ nét hơn khi nhu cầu điều trị tăng nhanh trong khi hạ tầng và nhân lực không theo kịp. Hệ thống y tế nước này đang đối mặt với sự mất cân đối lớn giữa nhu cầu chăm sóc và khả năng cung ứng. Chi phí y tế leo thang, thiếu hụt bác sĩ và điều dưỡng diễn ra ở nhiều tuyến, còn dữ liệu và các hệ thống thông tin nền tảng lại thiếu đồng bộ. Thư ký Bộ Y tế Ấn Độ, bà Punya Salila Srivastava nhận định rằng, nhiều quốc gia trong khu vực “đều phải đối mặt với những thách thức chung về khả năng tiếp cận dịch vụ, chi phí, thiếu hụt nhân lực và khoảng trống hạ tầng”, khiến nhiều bệnh viện rơi vào trạng thái quá tải liên tục.

Nâng cao năng lực hệ thống bằng y tế thông minh

Trước áp lực này, nhiều quốc gia đang ứng dụng y tế thông minh nhằm nâng cao năng lực phục vụ mà không làm suy giảm chất lượng. Tại Mỹ, AMA xác định rằng, AI trong y tế phải được triển khai theo nguyên tắc đạo đức, công bằng và có trách nhiệm, đặt quyền lợi bệnh nhân và bảo mật dữ liệu lên hàng đầu.

Một trong những giải pháp được triển khai rộng rãi là hệ thống AI ghi chép tự động trong khám bệnh. Tại Tập đoàn Y khoa Permanente (Mỹ), công nghệ này đã được sử dụng hơn 2,5 triệu lần trong vòng một năm, giúp tiết kiệm hơn 15.791 giờ ghi chép, tương đương gần 1.800 ngày làm việc. Hệ thống Y tế Sutter ghi nhận, tỷ lệ bác sĩ cảm thấy có thể tập trung hoàn toàn vào bệnh nhân tăng từ 58% lên 93%.

Tại Ấn Độ, hệ thống y tế số quốc gia được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn mở, nguyên tắc bảo mật ngay từ thiết kế và các nền tảng số công cộng giúp kết nối từ tuyến cơ sở đến bệnh viện tuyến trên. CEO Cơ quan Y tế Quốc gia Ấn Độ, ông Sunil Kumar Barnwal, khẳng định rằng AI tạo sinh “là bộ khuếch đại năng lực con người, không phải thay thế chuyên môn lâm sàng”. Nhờ hệ thống này, nền tảng khám từ xa e-Sanjeevani đã hỗ trợ hơn 200.000 bác sĩ và phục vụ hơn 200 triệu lượt bệnh nhân, góp phần giảm áp lực cho các bệnh viện lớn.

Một mảnh ghép quan trọng khác là điều phối thông minh và mô hình “bệnh viện tại nhà”. Các trung tâm điều phối sử dụng dữ liệu thời gian thực về giường bệnh kết hợp với dự báo bằng AI để xác định sớm bệnh nhân có khả năng xuất viện, giúp chủ động chuẩn bị thuốc, phương tiện vận chuyển và dọn giường.

Xu hướng chăm sóc nội trú tại nhà đang mở rộng ở nhiều quốc gia. Trong năm 2025, ít nhất 4 hệ thống y tế lớn tại Mỹ đã triển khai chương trình điều trị cấp tính tại nhà. Riêng Hệ thống Y tế Trẻ em Nemours đã điều trị tại nhà cho hơn 120 trẻ mắc bệnh phức tạp thông qua chương trình “Chăm sóc nâng cao tại nhà”, giúp giảm đáng kể nhu cầu giường bệnh nội trú.

Nhiều chuyên gia nhấn mạnh rằng, hiệu quả của y tế thông minh phụ thuộc vào cách tổ chức lại quy trình vận hành. Bà Viloo Williams - Giám đốc thực hành y tế tại Công ty công nghệ y tế Univitt-AI nhận định, “bước nhảy vọt tiếp theo sẽ đến từ hiệu quả thông minh, tối ưu mọi quy trình và quyết định bằng sức mạnh của AI”. Điều này cho thấy, công nghệ chỉ phát huy tác dụng khi đi cùng đổi mới phương thức vận hành, đặc biệt tại các cơ sở y tế vừa và nhỏ.

Hồng Nhung