Ưu khuyết của công nghệ LCD và OLED

LCD - viết tắt của “màn hình tinh thể lỏng”, còn được gọi là LED, QLED hay mini-LED. Phía sau lớp LCD là các đèn LED. Số lượng lẫn cách sắp xếp đèn LED tạo nên khác biệt. Những chiếc tivi tốt nhất sử dụng chấm lượng tử và công nghệ làm mờ cục bộ để tạo ra hình ảnh HDR 4K sống động.

OLED (đi ốt phát quang hữu cơ) là công nghệ mới hơn trên thị trường mặc dù đã có mặt hơn chục năm. Tấm nền OLED do LG hoặc Samsung sản xuất còn được biết đến với cái tên QD-OLED hay WOLED, tùy thuộc phiên bản công nghệ cụ thể.

Về cơ bản, hầu hết tivi hiện nay đều dùng công nghệ LCD hoặc OLED - Ảnh: Geoffrey Morrison/CNET

Nguyên lý hoạt động

Hình ảnh trên mọi tivi đều do hàng triệu điểm ảnh cực nhỏ kết hợp lại tạo thành. Với OLED, mỗi điểm ảnh có độ sáng riêng nên không cần đèn nền riêng. Còn với LCD, tất cả điểm ảnh đều được chiếu sáng bởi một tấm nền LED riêng biệt. Đèn nền LED có thể chỉ có vài đèn LED nếu là tivi nhỏ rẻ tiền, hoặc hàng nghìn đèn LED nếu là tivi lớn đắt tiền. Sự khác biệt về cách tạo ra ánh sáng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hình ảnh tổng thể.

Tấm nền LCD được sản xuất bởi nhiều công ty trên khắp châu Á. Nhưng tất cả tấm nền OLED hiện tại đều là sản phẩm của LG hoặc Samsung, còn công ty khác mua của 2 công ty này, thậm chí mua lẫn nhau.

OLED đem lại chất lượng hình ảnh nổi trội hơn. Tuy nhiên LCD thường có giá thành thấp hơn mà vẫn cung cấp chất lượng hình ảnh tuyệt vời. Một loạt công nghệ mới giúp LCD không bị tụt hậu quá xa.

Độ sáng

Cả LCD lẫn OLED đều hiển thị tốt ngay cả trong phòng có nắng, phòng sáng vừa phải hay phòng tối. Ngày nay không tivi nào bị đánh giá hình ảnh tối cả.

LCD vượt trội hơn chủ yếu vì toàn bộ màn hình sáng hơn nhờ tấm nền. Nhìn chung mini-LED sáng nhất. Nhưng QD-OLED hay OLED 4 lớp mới của LG vẫn đem lại độ sáng ấn tượng nên cả hai công nghệ không còn quá chênh lệch nhau nữa.

Độ tối

Ở thông số này OLED vượt trội hơn nhờ khả năng tắt hoàn toàn từng điểm ảnh, tạo ra màu đen thực sự hoàn hảo.

Tivi LCD loại tốt có công nghệ làm mờ cục bộ cho phép khiến vài phần của màn hình tối hơn, nhưng vẫn không tốt bằng kiểm soát từng điểm ảnh vì vùng đen không đạt độ tối hoàn toàn. Vài dòng tivi LCD cao cấp sở hữu công nghệ làm mờ cục bộ toàn mảng kiểm soát tốt độ tương phản hơn nữa, mặc dù vậy chúng vẫn bị “bùng sáng” - vùng sáng lan sang vùng đen liền kề. Đáng chú ý là mini-LED có số lượng đèn LED nhiều hơn đáng kể so với LCD truyền thống, vì vậy ở vài trường hợp chúng tốt gần bằng OLED.

Về độ sáng-tối, OLED vượt trội - Ảnh: Peter Cade/Getty Images

Độ tương phản

OLED đạt độ tương phản tốt hơn vì có độ sáng cực cao cùng độ tối tuyệt đối - tốt nhất trong số các màn hình hiện đại.

Độ tương phản là thông số quan trọng nhất của chất lượng hình ảnh. Màn hình độ tương phản cao sẽ trông chân thực hơn. Trong số tivi LCD, mini-LED sở hữu độ tương phản tốt nhất. Tuy nhiên tivi OLED dù kém nhất vẫn đẹp hơn hầu hết TV LCD.

Độ phân giải

Cả OLED lẫn LCD đều đủ sức trình chiếu nội dung UltraHD (4K) thậm chí 8K. Thị trường có tivi LCD nhỏ giá rẻ với độ phân giải 1.080p hay 720p, nhưng không có tivi OLED nào độ phân giải thấp hơn 1.080p.

Tần số quét

Tần số quét (số lần màn hình làm mới hình ảnh trong 1 giây) rất quan trọng trong giảm mờ nhòe cảnh chuyển động. Đáng tiếc là cả OLED lẫn LCD hiện tại đều chưa thể giải quyết hiện tượng mờ nhòe này. Tivi OLED cũng như tivi LCD tầm trung đến cao cấp đạt tần số quét 120Hz. Tần số quét của tivi LCD rẻ hơn vào khoảng 60Hz. Hầu hết nhà sản xuất đều công bố tần số quét cao hơn con số thực.

Tivi OLED cùng nhiều tivi LCD dùng đến công nghệ chèn khung đen để cải thiện độ phân giải ở cảnh chuyển động, thay vì chức năng làm mịn chuyển động khiến hình ảnh trông rất giả.

Góc nhìn

Một trong số nhược điểm chính của tivi LCD là chất lượng hình ảnh bị thay đổi khi người xem ngồi lệch sang hai bên. Vài thiết bị dùng tấm nền IPS cho chất lượng hình ảnh lệch trục tốt hơn, nhưng đổi lại độ tương phản bị giảm.

Tivi OLED không gặp vấn đề trên. Hình ảnh nhìn từ mọi góc về cơ bản giống nhau. Vì vậy nếu không gian đặt tivi rộng thì OLED là lựa chọn tốt hơn.

Dải tương phản động (HDR)

Hầu như tất cả tivi hiện nay đều tương thích với nội dung HDR, nhưng như vậy không có nghĩa chúng sẽ hiển thị đúng mọi gam màu. Thiết bị OLED đảm bảo hiển thị nội dung HDR đạt chuẩn, còn thiết bị LCD - đặc biệt là thiết bị không có công nghệ làm mờ cục bộ - thì không. Do đó nếu muốn xem được nội dung HDR sống động và rực rỡ, hãy chọn tivi OLED hoặc mini-LED.

Độ sáng đồng đều trên toàn màn hình

Nhiều tivi LCD giá rẻ bị “rò rỉ” ánh sáng ở các cạnh - hiện tượng có thể gây mất tập trung đặc biệt khi xem nội dung màu tối. Vấn đề này ít xảy ra trên thiết bị tầm trung hay cao cấp hơn.

Mức tiêu thụ điện

Mức tiêu thụ điện của tivi OLED liên quan trực tiếp đến độ sáng màn hình. Màn hình càng sáng thì càng tiêu thụ nhiều điện năng. Thậm chí mức tiêu thụ còn thay đổi tùy nội dung. Một bộ phim nhiều cảnh tối tiêu thụ ít điện năng hơn một trận đấu thể thao hay một cuộc thi trượt tuyết.

Mức tiêu thụ điện của tivi LCD tùy thuộc cài đặt độ sáng tấm nền. Tấm nền càng sáng thì tiêu thụ càng nhiều điện năng. Màn hình LCD LED cơ bản với tấm nền được đặt mức sáng thấp sẽ tiết kiệm điện hơn màn hình OLED.

Nhưng nhìn chung tất cả tivi mới đều khá tiết kiệm điện. Mặc dù vậy cần lưu ý tivi lớn, sáng hơn tiêu thụ nhiều điện hơn tivi nhỏ, tối hơn.

Tuổi thọ

LG tuyên bố tivi OLED của mình đạt tuổi thọ 100.000 giờ ở độ sáng 50% - tương đương tivi LCD LED. Nhìn chung tất cả tivi hiện đại đều có thể sử dụng nhiều năm, nhưng không phải hàng chục năm như tivi CRT (tivi màn hình cũ dùng công nghệ ống phóng chum điện tử).

Người dùng cũng chẳng cần một thiết bị bền như vậy. Công nghệ tiến bộ nhanh chóng khiến khi có nhu cầu thay mới, người ta dễ dàng tìm được tivi tốt hơn chiếc hiện có mà lại rẻ hơn.

Hiện tượng lưu ảnh

Mọi tivi đều có thể xảy ra hiện tượng lưu ảnh (burn-in) – bóng mờ của hình ảnh vẫn còn trên màn hình. Tuy nhiên tivi LCD ít gặp điều này hơn.

Ngay cả với tivi OLED, người dùng cũng không phải quá lo lắng. Vài mẫu LED LCD chiếu sáng cạnh (thường là mẫu rẻ) dễ gặp hiện tượng lưu ảnh khi đèn LED xuống cấp, lớp nhựa giúp tạo ra hình ảnh bị cong vênh và mất màu.

Kích cỡ màn hình

Ta dễ dàng tìm thấy tivi OLED kích cỡ từ 48 đến 97 inch, tivi LCD có kích thước nhỏ hơn và thậm chí lớn hơn nên đem lại nhiều lựa chọn hơn.

Cẩm Bình