Vận dụng Chủ nghĩa Mác – Lênin trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng

Phát huy sức mạnh tự chỉnh đốn của Đảng

Chủ nghĩa Mác – Lênin là nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, là kim chỉ nam định hướng mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Một trong những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác – Lênin là nguyên lý về sự phát triển: Mọi sự vật, hiện tượng đều vận động, biến đổi, phát triển thông qua đấu tranh giữa các mặt đối lập. Sự phát triển là kết quả của quá trình đấu tranh đó, trong đó cái mới tất yếu sẽ ra đời thay thế cái cũ, tạo nên bước tiến của lịch sử.

Vận dụng nguyên lý ấy vào công tác xây dựng Đảng, Đảng ta khẳng định: xây dựng và chỉnh đốn Đảng là quy luật phát triển tất yếu, là quá trình tự đổi mới, tự hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu lãnh đạo trong từng giai đoạn cách mạng. Tự đổi mới, tự chỉnh đốn chính là biểu hiện sinh động của tư duy biện chứng, luôn phát hiện và khắc phục mâu thuẫn, sai lầm, yếu kém trong nội bộ để bảo đảm sự trong sạch, vững mạnh của Đảng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc diễn văn tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng ở Thủ đô Hà Nội. Ảnh tư liệu

Thứ nhất, về phương diện lý luận, Chủ nghĩa Mác – Lênin chỉ ra rằng, mâu thuẫn là nguồn gốc, động lực của mọi sự phát triển. Đối với công tác xây dựng Đảng, việc nhận diện và xử lý đúng đắn mâu thuẫn giữa yêu cầu đổi mới và những hạn chế trong tổ chức, giữa phẩm chất cách mạng và biểu hiện tiêu cực trong mỗi cán bộ, đảng viên là yếu tố quyết định để Đảng không ngừng vươn lên. Chính vì vậy, Đảng ta luôn coi tự phê bình và phê bình là “vũ khí sắc bén”, là quy luật phát triển của Đảng cách mạng chân chính.

Thứ hai, về phương diện tư tưởng, Chủ nghĩa Mác – Lênin giúp chúng ta nhận thức rõ tính biện chứng giữa lý tưởng cách mạng và thực tiễn cuộc sống. Sự xâm nhập của chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng, tâm lý hưởng thụ là tất yếu trong điều kiện kinh tế thị trường; song nếu được nhận diện và định hướng đúng, nó sẽ trở thành động lực cho sáng tạo và phát triển. Đó cũng là tinh thần của phép biện chứng: không phủ nhận cực đoan, mà chuyển hóa mâu thuẫn thành động lực tích cực.

Thứ ba, về phương diện tổ chức và cán bộ, phép biện chứng yêu cầu Đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn, tự làm mới mình, coi công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật là một quy trình tự điều chỉnh để bảo đảm sự trong sạch và sức chiến đấu của tổ chức Đảng. Việc xử lý nghiêm minh sai phạm đi đôi với khuyến khích đổi mới, sáng tạo, đó chính là sự kết hợp hài hòa giữa “xây” và “chống”.

Phát huy tinh thần Hồ Chí Minh trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi xây dựng và chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt, quyết định sự tồn vong của Đảng và chế độ. Người yêu cầu Đảng phải thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn trên cả bốn mặt: tư tưởng, chính trị, tổ chức và đạo đức; kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, quan liêu, tham nhũng, thoái hóa. Bác nhấn mạnh cán bộ là “cái gốc của mọi công việc”, phải rèn luyện đạo đức cách mạng, giữ vững kỷ luật, đoàn kết và gần gũi nhân dân. Trong Di chúc, Người căn dặn: "Việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng".

Tượng đài V.I. Lê-nin tại Công viên Lê-nin.

Từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới (1986) đến nay, Đảng ta đã liên tục ban hành nhiều nghị quyết quan trọng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Nghị quyết Trung ương 3 khóa VII (1992) lần đầu tiên nêu rõ nhiệm vụ “đổi mới và chỉnh đốn Đảng” trong thời kỳ mới; Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII (1999) được coi là cuộc chỉnh đốn lớn, nhấn mạnh đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thoái hóa, biến chất. Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI (2012) tiếp tục chỉ rõ ba nhóm giải pháp cấp bách để chống suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Kế thừa và phát triển, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII (2016) mở rộng phạm vi và nội dung, gắn xây dựng Đảng với phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu. Đặc biệt, Kết luận 21-KL/TW khóa XIII (2021) là bước phát triển mới, mở rộng yêu cầu chỉnh đốn từ Đảng sang cả hệ thống chính trị, xác định bốn nguy cơ, bốn nhóm nhiệm vụ trọng tâm, coi đây là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đứng trước nhiều thách thức mới. Một số cán bộ, đảng viên biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí chiến đấu; thậm chí có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Theo tư duy biện chứng, đó là biểu hiện của mâu thuẫn nội tại trong quá trình phát triển. Mâu thuẫn ấy nếu không được nhận diện, xử lý kịp thời sẽ cản trở sự phát triển, thậm chí làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Đảng.

Vận dụng sáng tạo phép biện chứng Mác – Lênin trong điều kiện mới

Tổng Bí thư Tô Lâm, trong bài viết nhân kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng, đã chỉ rõ 7 nhiệm vụ trọng tâm trong xây dựng Đảng: kiên định mục tiêu lý tưởng, hoàn thiện hệ thống lý luận; tăng cường kiểm tra, giám sát, kỷ luật; đẩy mạnh tự phê bình và phê bình; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; sắp xếp lại tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực, uy tín; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý đảng viên. Đây là sự vận dụng sáng tạo phép biện chứng Mác – Lênin trong điều kiện mới, kết hợp giữa lý luận và thực tiễn.

Trong Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV, Đảng ta tiếp tục xác định nhiệm vụ "tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết, kiên trì đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"". Đó không chỉ là mục tiêu chính trị, mà còn là biểu hiện cụ thể của quy luật phát triển biện chứng – quy luật đấu tranh giữa cái mới và cái cũ, giữa tích cực và tiêu cực.

Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, mỗi cấp ủy, tổ chức đảng và từng cán bộ, đảng viên cần nắm vững bản chất khoa học, cách mạng của Chủ nghĩa Mác – Lênin, vận dụng sáng tạo vào thực tiễn công tác. Cần coi việc tự phê bình và phê bình là sinh hoạt thường xuyên; coi kiểm tra, giám sát là công cụ phòng ngừa, chấn chỉnh, củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng.

Xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Mác – Lênin phải luôn kết hợp hài hòa giữa kế thừa và đổi mới; giữa kỷ luật nghiêm minh và khuyến khích sáng tạo; giữa “xây” và “chống”. Mọi chủ trương về cán bộ phải dựa trên quy luật vận động khách quan, bảo đảm dân chủ, khách quan, khoa học; kiên quyết loại bỏ những biểu hiện tiêu cực, đồng thời phát hiện, bồi dưỡng nhân tố mới có bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, năng lực thực tiễn, tư duy chiến lược.

Phép biện chứng Mác – Lênin không chỉ là học thuyết triết học, mà là phương pháp tư duy khoa học, giúp Đảng ta luôn nhìn nhận thực tiễn một cách khách quan, toàn diện, phát triển. Vận dụng sáng tạo phép biện chứng chính là chìa khóa để Đảng Cộng sản Việt Nam không ngừng tự đổi mới, tự chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu; giữ vững bản chất cách mạng, khoa học, xứng đáng với vai trò lãnh đạo Nhà nước và xã hội, với niềm tin của nhân dân.

Thiếu tướng Trần Đức Thuận - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại