Văn hóa đi thang máy: Bài học từ sự cố Epic's Home

Thang máy chung cư giờ cao điểm

Khi thang máy trở thành nỗi ám ảnh giờ cao điểm

Khoảng 8 giờ sáng 29/9, tại tòa CT2, chung cư Epic's Home (phường Đông Ngạc, Hà Nội), một phụ nữ đã dùng thanh kim loại chặn cửa thang máy khi đang bế con nhỏ. Hành động này khiến hệ thống an toàn bị ảnh hưởng, thang dừng hoạt động, gây gián đoạn cho nhiều cư dân. Ban quản lý phải mất nhiều giờ mới khắc phục xong.

Trước đó, dư luận từng "rùng mình" với đoạn video ghi lại cảnh một nữ lao công ở TP.HCM dùng tấm kính để chèn cửa thang máy, hậu quả là kính vỡ, gây nguy hiểm cho chính bà và người xung quanh.

Người phụ nữ dùng thanh kim loại để chặn cửa thang máy chung cư gây nên sự cố tại chung cư Epic's Home (ảnh cắt từ clip)

2 sự việc nối tiếp nhau cho thấy, chuyện tưởng chừng rất nhỏ lại có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Nhưng nếu nhìn rộng hơn, đây chỉ là phần nổi của "tảng băng chìm" mang tên văn hóa đi thang máy ở chung cư.

Chị Lê Minh Thu (30 tuổi), cư dân tầng 25 của một chung cư cao tầng tại Xuân Phương (Hà Nội), chia sẻ: "Tôi để xe ở hầm B2, ngày nào cũng phải đi thang máy nhiều lượt. Vào giờ cao điểm, không ít lần tôi phải chờ tới 15 phút mà không có thang nào trống. Có hôm chờ lâu quá, tôi đành đi bộ lên đến tầng 9–10 rồi nghỉ, chờ thang để tiếp tục lên nhà. Thật sự rất vất vả".

Theo chị Thu, nguyên nhân chủ yếu đến từ thói quen thiếu ý thức của một số cư dân: "Người ở tầng 1 hay B1 thường bấm cả nút lên lẫn nút xuống, bất kể họ định đi hướng nào. Thang mở ra là họ chen vào, kể cả khi thang đang đi xuống. Cabin nhanh chóng đầy người ngay từ tầng 1, còn cư dân ở tầng hầm thì đành đứng chờ. Rõ ràng, họ chỉ nghĩ đến mình mà không để ý đến những người khác".

Không chỉ giờ cao điểm, ngay cả lúc vắng, thói quen "khôn lỏi" này vẫn lặp lại. Chị Thu nhớ một lần đi trực về chung cư vào lúc đêm, cả hầm xe vắng tanh, thang mở ra thấy một thanh niên đứng sẵn. Tưởng cậu ta sắp đi ra, chị nhường đường nhưng hóa ra người này đi mua đồ ở tầng 1, bấm cả thang lên và xuống, rồi chọn thang xuống để chiếm chỗ trước khi đi lên tầng cao. "Rõ ràng đây không còn là chuyện tiện lợi lúc đông người nữa, mà đã thành thói quen ăn sâu. Đáng buồn là trong số những người có hành vi này, rất nhiều là bạn trẻ, nam thanh nữ tú", chị Thu bày tỏ.

Anh Đỗ Tuấn (40 tuổi, cư dân chung cư ở phường Đông Ngạc) cũng nhiều lần bức xúc với cảnh shipper dùng thang chở khách: "Chung cư có thang hàng riêng nhưng hiếm khi họ sử dụng. Giờ cao điểm, thang khách vốn đã đông, lại thêm xe đẩy, thùng hàng chen vào thì càng ngột ngạt. Ban quản lý có nội quy, nhưng giám sát và xử lý chưa nghiêm, nên tình trạng này diễn ra như cơm bữa".

Ở chung cư của anh Tuấn, tình trạng chen lấn khi đi thang máy diễn ra khá thường xuyên. "Tôi để ý, ngay cả ngoài giờ cao điểm, nhiều người vẫn giữ thói quen bấm cả hai nút hoặc chen vào bất kể thang đang đi hướng nào. Tôi nghĩ đây không còn là chuyện tiện đường, mà thành thói quen xấu khó bỏ", anh Tuấn nói.

Theo chuyên gia xã hội học, những hành vi nêu trên chính là biểu hiện của "văn hóa khôn lỏi", đặt lợi ích cá nhân lên trên tập thể. Bởi lẽ, ở môi trường chung cư, mỗi hành vi nhỏ của cá nhân đều tác động đến cộng đồng. Nếu thiếu ý thức, lâu dần sẽ tạo thành một thứ kém văn hóa, ăn sâu khó sửa.

Văn minh thang máy: Thước đo lối sống đô thị

Ở nhiều nước, văn hóa đi thang máy được coi trọng không kém văn hóa xếp hàng. Các quy tắc cơ bản như: nhường người trong cabin ra trước, không chen lấn, không bấm nút bừa, không mang đồ cồng kềnh vào thang khách… đều được ghi rõ, thậm chí có bảng dán ngay trước cửa thang.

Trong khi đó, tại nhiều chung cư ở Việt Nam, nội quy có nhưng ít được giám sát, xử lý. Ý thức cá nhân yếu, cộng thêm tâm lý "ngại va chạm" khiến cư dân ít khi nhắc nhở nhau. Hệ quả là những thói quen xấu được dung dưỡng, trở thành "chuyện thường ngày ở chung cư".

Văn minh thang máy cũng là thước đo lối sống đô thị (ảnh minh họa)

Theo các chuyên gia thang máy, để thay đổi, cần kết hợp cả ý thức cá nhân và quản lý cộng đồng. Cư dân phải tự giác tuân thủ nguyên tắc an toàn, còn ban quản lý cần có biện pháp nhắc nhở, thậm chí xử phạt những hành vi vi phạm. "Thang máy không chỉ là phương tiện đi lại, mà còn là nơi phản chiếu văn hóa cộng đồng. Giữ văn minh trong thang máy chính là giữ văn minh của cả khu dân cư", một chuyên gia nhấn mạnh.

Từ sự cố chặn cửa thang máy ở chung cư Epic's Home đến những thói quen thường ngày của cư dân, có thể thấy, văn hóa đi thang máy không hề nhỏ nhặt, mà là thước đo ý thức của mỗi cư dân đô thị. Một hành động tưởng vô hại như chèn cửa, bấm nút bừa, chen vào thang khách có thể gây chậm trễ, mất an toàn, thậm chí dẫn tới sự cố nghiêm trọng.

Sống trong cộng đồng chung cư hiện đại, mỗi cư dân cần hiểu rằng văn minh không bắt đầu từ đâu xa, mà từ chính việc bấm nút, bước vào và rời thang máy. Chuyện nhỏ ấy, nếu được làm đúng, sẽ giúp cả tập thể sống thuận hòa, an toàn và văn minh hơn.

Hà Khê