Văn hóa Việt vươn tới mọi người, mọi miền
80 năm xây dựng và phát triển, văn hóa Việt không chỉ được bảo tồn và phát huy mà còn lan tỏa mạnh mẽ, đảm bảo quyền thụ hưởng cho mọi người dân ở khắp vùng miền đất nước.
Trong suốt 80 năm xây dựng và phát triển, ngành Văn hóa Việt Nam (28/8/1945 - 28/8/2025) đã không ngừng khẳng định vai trò trung tâm của văn hóa trong đời sống xã hội, vừa là nền tảng tinh thần, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển toàn diện của đất nước.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, với phương châm "dân là gốc" ngành Văn hóa luôn lấy nhân dân làm trung tâm, bảo đảm quyền tiếp cận, tham gia và hưởng thụ văn hóa của mọi tầng lớp, góp phần xây dựng một xã hội nhân văn, công bằng và thịnh vượng.
Trao đổi với Người Đưa Tin, PGS.TS. Đỗ Thị Thanh Thủy, Trưởng ban Ban Nghiên cứu Văn hóa, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch (Bộ VH-TT&DL) cho biết: "Hành trình 80 năm qua đã ghi nhận nhiều thành tựu quan trọng trong xây dựng chính sách và mở rộng khả năng tiếp cận văn hóa đến bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc".
Một trong những thành tựu nổi bật là hệ thống chính sách văn hóa được xây dựng và hoàn thiện theo hướng toàn diện, thống nhất, gắn kết thực tiễn. Văn hóa được coi là hàng hóa công, truyền tải giá trị tinh thần và thúc đẩy tiến bộ xã hội, công bằng.
Các chiến lược, chương trình mục tiêu quốc gia như Chương trình phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035, Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030, Chiến lược phát triển thể dục thể thao đến 2030… thể hiện tầm nhìn dài hạn của Nhà nước trong việc bảo đảm quyền thụ hưởng văn hóa của nhân dân.
Các chương trình concert gần đây đã mang lại những xúc cảm thăng hoa và niềm tự hào lan tỏa trong lòng mỗi người.
Ngành Văn hóa Việt Nam đã tạo cơ chế để mọi người dân được tiếp cận và tham gia bình đẳng vào đời sống văn hóa, thu hẹp bất bình đẳng và thúc đẩy quyền tự do sáng tạo, sản xuất, phổ biến sản phẩm văn hóa.
Trong thập niên gần đây, thị trường văn hóa ngày càng khởi sắc, sản phẩm và dịch vụ đa dạng hơn, chất lượng cao hơn nhờ sự sáng tạo của các nghệ sĩ, nghệ nhân, doanh nhân, nhà khoa học và cộng đồng. Những nỗ lực này đã góp phần đảm bảo quyền thụ hưởng văn hóa rộng rãi cho nhân dân, nâng cao đời sống tinh thần, đồng thời phát huy tri thức và sức sáng tạo xã hội.
PGS.TS. Đỗ Thị Thanh Thủy nhấn mạnh: "Bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa là nội dung cốt lõi trong quyền thụ hưởng văn hóa của nhân dân. Người dân vừa là chủ thể sáng tạo, vừa là đối tượng thụ hưởng, đồng thời có trách nhiệm giữ gìn giá trị văn hóa dân tộc".
Trong 80 năm qua, Đảng và Nhà nước cũng đặc biệt quan tâm đến bảo tồn văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, với việc kiểm kê, ghi danh di sản văn hóa, xây dựng hệ thống di sản phong phú.
Tính đến 2025, Việt Nam có hơn 40.000 di tích, gần 70.000 di sản văn hóa phi vật thể và 9 di sản thế giới được UNESCO công nhận (6 di sản văn hóa, 2 di sản thiên nhiên, 1 di sản hỗn hợp). Những thành tựu này không chỉ góp phần tạo sinh kế, công ăn việc làm mà còn khơi dậy niềm tự hào dân tộc, thúc đẩy sự gắn kết cộng đồng.
PGS.TS. Đỗ Thị Thanh Thủy, Trưởng ban Ban Nghiên cứu Văn hóa, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch (Bộ VH-TT&DL) phát biểu tại Hội nghị cung cấp thông tin cho báo chí về công tác nhân quyền và thông tin đối ngoại.
Trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa, vai trò của cộng đồng ngày càng được coi trọng. Mỗi cá nhân, nhóm, cộng đồng và dân tộc có quyền và trách nhiệm duy trì, phát triển bản sắc văn hóa riêng.
Nhiều tín ngưỡng, phong tục, tập quán tốt đẹp, các di sản vật thể và phi vật thể đã được bảo tồn và tích hợp vào phát triển kinh tế - xã hội, gắn với sinh kế cộng đồng và phát triển bền vững.
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã đóng góp quan trọng trong việc bảo tồn văn hóa các dân tộc thiểu số, kết hợp phát triển du lịch cộng đồng, nâng cao quyền thụ hưởng văn hóa cho đồng bào.
Ngành Văn hóa cũng chú trọng ứng dụng công nghệ số vào hoạt động văn hóa – nghệ thuật, phát triển bảo tàng số, xuất bản điện tử, cơ sở dữ liệu lớn về văn hóa, gia đình và di sản các dân tộc.
Trong giai đoạn 2026-2031, mục tiêu là tin học hóa toàn bộ các đơn vị văn hóa – nghệ thuật, xây dựng hệ thống Big Data làm nguồn tài nguyên chung, tăng khả năng tiếp cận và hưởng thụ văn hóa một cách bình đẳng, đồng thời bảo vệ đa dạng văn hóa vùng miền, dân tộc.
Việc bảo đảm quyền thụ hưởng văn hóa gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa, phát huy sáng tạo cộng đồng tạo nên những thành tựu quan trọng, được nhân dân và quốc tế ghi nhận.
Nhìn lại hành trình 80 năm, ngành Văn hóa Việt Nam đã khẳng định vai trò nền tảng tinh thần, mục tiêu và động lực phát triển đất nước. Việc bảo đảm quyền thụ hưởng văn hóa gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa, phát huy sáng tạo cộng đồng, ứng dụng công nghệ và xây dựng chính sách toàn diện đã tạo nên những thành tựu quan trọng, được nhân dân và quốc tế ghi nhận.
Văn hóa không chỉ là di sản mà còn là sức mạnh nội sinh, thúc đẩy sự phát triển bền vững, xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh và làm giàu thêm bản sắc dân tộc Việt Nam.
"Những thành tựu trong bảo đảm và nâng cao quyền thụ hưởng văn hóa của nhân dân là minh chứng sống động cho tầm quan trọng của văn hóa trong đời sống xã hội, là nền tảng cho một Việt Nam thịnh vượng, nhân văn và đoàn kết", PGS.TS. Đỗ Thị Thanh Thủy khẳng định.
