Vì một nghề cá trách nhiệm

Không có trường hợp ngoại lệ

Năm 2025, UBND tỉnh đã chỉ đạo các lực lượng, cơ quan chức năng kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm về chống khai thác IUU. Thượng tá Đỗ Tài Năng - Phó Tham mưu trưởng Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh cho biết, lực lượng biên phòng đã xử lý nghiêm các trường hợp tàu cá vượt ranh giới và tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Từ ngày 1/10 - 5/12/2025, BĐBP tỉnh đã khởi tố 1 vụ với 2 đối tượng vi phạm vùng biển nước ngoài, đồng thời xử lý 143 trường hợp tàu cá vượt ranh giới, với số tiền trên 15 tỷ đồng.

Cán bộ Trạm Kiểm soát Biên phòng Sa Kỳ kiểm tra danh sách thuyền viên trước khi cho tàu cá xuất bến đi khai thác hải sản. Ảnh: HỒNG HOA

Ngày 14/11/2025, Tòa án nhân dân tỉnh cũng đưa ra xét xử vụ án “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép” đi khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài đối với 2 bị cáo là Phạm Tiên (44 tuổi), ở tổ dân phố Thạnh Đức 2, phường Sa Huỳnh, tỉnh Quảng Ngãi và Nguyễn Văn Long (49 tuổi), ở ấp Phước Thắng, xã Long Hải, TP.Hồ Chí Minh. Hội đồng xét xử đã tuyên phạt Phạm Tiên 5 năm tù giam, Nguyễn Văn Long 2 năm tù giam (cho hưởng án treo).

"Chống khai thác IUU không chỉ là để gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu (EC), mà là vì một nghề cá trách nhiệm, vì lợi ích lâu dài của ngư dân và uy tín quốc gia trên trường quốc tế. Vì vậy, trong thời gian tới, đơn vị sẽ tiếp tục phối hợp với các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương tiếp tục tăng cường các giải pháp chống khai thác IUU. Trong đó, tập trung kiểm soát tàu cá, truy xuất nguồn gốc thủy sản và kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm”.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản - Biển đảo tỉnh
TẠ NGỌC THI

Ngoài ra, từ đầu năm 2025 đến nay, nhiều trường hợp thuyền trưởng không chấp hành kiểm tra, kiểm soát và không duy trì tín hiệu VMS, chủ tàu không có đủ giấy tờ theo quy định cũng đã bị xử lý nghiêm.

Trong đó, có một số trường hợp bị phạt hàng trăm triệu đồng và tước bằng 9 tháng. Đây là bài học đắt giá cho những ngư dân, thuyền trưởng, chủ tàu không tuân thủ các quy định về chống khai thác IUU.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, từ ngày 1/1/2024 - 30/9/2025, các cơ quan chức năng của tỉnh đã xử lý 1.842 lượt tàu cá mất kết nối 6 giờ, mất kết nối quá 10 ngày trên biển, vượt ranh giới cho phép khai thác. Trong đó, đã xử phạt 776 lượt tàu, với hơn 47 tỷ đồng. Riêng từ ngày 1/10 - 5/12/2025, đã xử lý 18 tàu cá mất kết nối 6 giờ, mất kết nối quá 10 ngày trên biển, vượt ranh giới cho phép khai thác.

Qua số liệu thống kê cho thấy, số tàu cá mất kết nối VMS và vượt ranh giới cho phép trong thời gian gần đây đã giảm rõ rệt, những tàu vi phạm là do bất khả kháng.

Khép kín “vòng kiểm soát” từ bờ ra biển

Quảng Ngãi đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU. Công tác quản lý tàu cá và giám sát hoạt động khai thác hải sản ngày càng đi vào nền nếp. Để khép kín vòng tuần tra, kiểm soát, BĐBP tỉnh đã tăng cường lực lượng cho tuyến đất liền và tuyến biển 40 cán bộ, chiến sĩ cùng với 4 phương tiện.

Hiện nay, công tác tuần tra, kiểm soát được triển khai đồng loạt tại các trạm kiểm soát biên phòng từ phía bắc đến phía nam của tỉnh. Bên cạnh đó, BĐBP tỉnh cũng phối hợp với lực lượng liên ngành kiểm tra tại các bến cá tự phát, bãi ngang, yêu cầu tất cả tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên phải vào cảng cá chỉ định để bốc dỡ hải sản.

Ngày 17/11/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 301/2025/NĐ-CP, sửa đổi và bổ sung Nghị định 38/2024/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Theo đó, mức phạt tăng rất cao, nhiều hành vi xử phạt đồng thời cả chủ tàu và thuyền trưởng. Cụ thể, tàu mất kết nối VMS trên 6 giờ, mức phạt từ 30 - 40 triệu đồng; mất kết nối VMS quá 10 ngày không đưa tàu vào bờ sẽ bị phạt từ 40 - 50 triệu đồng; vô hiệu hóa thiết bị giám sát hành trình bị phạt từ 100 - 300 triệu đồng. Riêng hành vi khai thác sai vùng, sai tuyến bị phạt từ 50 - 70 triệu đồng và bị tịch thu toàn bộ thủy sản do khai thác sai vùng.

Các lực lượng chức năng đã phối hợp với chính quyền địa phương phân công trưởng thôn, cán bộ phụ trách ngành, quản lý, đóng biển nhận diện để giám sát từng tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU. Tất cả tàu cá trước khi đi khai thác hải sản đều phải làm thủ tục xuất bến tại trạm kiểm soát biên phòng.

Tàu không đầy đủ giấy tờ sẽ không được xuất bến. Dọc các sông, cửa sông, cửa biển, ca nô của lực lượng biên phòng tuần tra liên tục. Trên biển, lực lượng biên phòng, kiểm ngư, cảnh sát biển tăng cường nhân lực, phương tiện tuần tra, kiên quyết không cho tàu cá không đủ điều kiện hoạt động đi khai thác hải sản. Lực lượng chức năng còn tăng cường giám sát các cơ sở thu mua hải sản, cơ sở cung ứng nhiên liệu, tàu dịch vụ hậu cần.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản - Biển đảo tỉnh Tạ Ngọc Thi cho biết, việc siết chặt quản lý tín hiệu giám sát hành trình (VMS) đã tạo ra thay đổi trong cách ngư dân vận hành tàu cá. Nếu trước đây thiết bị VMS chỉ được xem là điều kiện “đủ” để ra khơi, thì nay được hiểu là công cụ bảo vệ pháp lý.

Khi tín hiệu gặp sự cố, nhiều chủ tàu đã chủ động thông báo vị trí cho địa phương hoặc Chi cục Thủy sản - Biển đảo tỉnh để phối hợp xử lý. Nhờ đó, tình trạng vi phạm VMS đã giảm rõ rệt, nâng cao ý thức cho ngư dân về một nghề cá trách nhiệm.

HỒNG HOA