Vì sao lời chúc Noel là 'Merry Christmas' thay vì 'Happy Christmas'?

Noel, hay còn gọi là lễ Giáng sinh, lễ Thiên Chúa giáng sinh (Christmas), là một trong những ngày lễ lớn và quan trọng nhất trong năm đối với hàng tỷ người trên thế giới. Đây là dịp kỷ niệm ngày Chúa Giêsu ra đời, được cử hành chính thức vào ngày 25/12 hằng năm, vừa mang ý nghĩa tôn giáo sâu sắc, vừa là sự kiện văn hóa có sức lan tỏa mạnh mẽ ở nhiều quốc gia, không phân biệt tôn giáo hay biên giới.

Vào mỗi mùa Giáng sinh, những con phố rực rỡ ánh đèn, cây thông Noel lung linh, những bản nhạc quen thuộc vang lên cùng vô vàn lời chúc tốt đẹp được trao gửi. Tuy nhiên, đằng sau những câu chúc tưởng chừng rất quen thuộc ấy lại ẩn chứa nhiều câu chuyện thú vị về lịch sử, ngôn ngữ và văn hóa phương Tây, tiêu biểu là việc vì sao người ta thường nói “Merry Christmas” thay vì “Happy Christmas”, hay tại sao “Xmas” lại được dùng thay cho “Christmas”.

Vì sao người ta thường nói “Merry Christmas” thay vì “Happy Christmas”. (Ảnh: Shutterstock)

Vì sao là “Merry Christmas” thay vì “Happy Christmas”?

Trong tiếng Anh, phần lớn các lời chúc đều bắt đầu bằng từ “Happy”. Có thể dễ dàng bắt gặp những cụm từ quen thuộc như “Happy New Year” (chúc mừng năm mới), “Happy Birthday” (chúc mừng sinh nhật), “Happy Anniversary” (chúc mừng ngày kỷ niệm) hay “Happy Valentine’s Day” (chúc mừng ngày lễ tình nhân). Thế nhưng, riêng với Giáng sinh, cụm từ “Happy Christmas” lại ít phổ biến hơn rất nhiều so với “Merry Christmas”.

Thực tế, cả hai cách nói “Merry Christmas” và “Happy Christmas” đều đúng về mặt ngữ pháp và đều mang ý nghĩa chúc mừng Giáng sinh. Tuy nhiên, việc “Merry Christmas” trở nên thông dụng hơn trên toàn thế giới chủ yếu bắt nguồn từ yếu tố lịch sử, văn hóa và sự phát triển của ngôn ngữ.

Từ “happy” mang nghĩa hạnh phúc, bình an, nhẹ nhàng và thường được dùng trong nhiều bối cảnh chúc tụng khác nhau. Cụm “Happy Christmas” vì thế mang hàm ý chúc người nhận có một mùa Giáng sinh an lành, ấm áp. Trong lịch sử, cách chúc này từng phổ biến trong tầng lớp quý tộc, đặc biệt tại Anh và Ireland. Cho đến ngày nay, “Happy Christmas” vẫn còn được sử dụng tại một số khu vực ở hai quốc gia này.

Ngược lại, từ “merry” trong tiếng Anh không chỉ có nghĩa là vui vẻ, mà còn mang sắc thái rộn ràng, sôi nổi, tràn đầy hứng khởi. Chính vì vậy, “Merry Christmas” được hiểu là lời chúc mang lại niềm vui, sự hân hoan và không khí lễ hội đúng với tinh thần Giáng sinh.

Một trong những minh chứng sớm nhất cho việc sử dụng cụm từ này là bài hát nổi tiếng “We Wish You a Merry Christmas”, được sáng tác từ thế kỷ 16. Ca khúc này nhanh chóng lan truyền rộng rãi và trở thành một trong những bản nhạc Giáng sinh kinh điển được hát suốt nhiều thế kỷ cho đến ngày nay.

Đến năm 1843, cùng với sự phát triển của công nghệ in ấn, “Merry Christmas” xuất hiện dày đặc trên các tấm thiệp chúc mừng Giáng sinh, góp phần đưa câu chúc này đến gần hơn với công chúng. Cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, tác phẩm nổi tiếng “A Christmas Carol” của nhà văn Charles Dickens tiếp tục củng cố vị thế của “Merry Christmas” khi cụm từ này được lặp đi lặp lại xuyên suốt tác phẩm. Thành công vang dội của cuốn sách đã khiến lời chúc này trở nên quen thuộc và phổ biến rộng rãi hơn bao giờ hết.

Ngày nay, “Merry Christmas” được xem là lời chúc Giáng sinh phổ biến nhất, đặc biệt tại các quốc gia chịu ảnh hưởng mạnh từ văn hóa Mỹ. Dù vậy, cả “Merry Christmas” và “Happy Christmas” đều là những lời chúc mang ý nghĩa tốt đẹp, giàu giá trị truyền thống và hoàn toàn có thể thay thế cho nhau trong nhiều hoàn cảnh.

Ý nghĩa từ “Merry Christmas” ý người biết. (Ảnh: AWC)

Vì sao người ta dùng “Xmas” thay cho “Christmas”?

Bên cạnh “Merry Christmas”, một cách viết khác cũng thường xuyên xuất hiện trong dịp lễ này là “Xmas”. Không ít người lầm tưởng rằng “Xmas” làm mất đi ý nghĩa tôn giáo của Giáng sinh, nhưng trên thực tế, cách viết này lại có nguồn gốc lâu đời và gắn liền với lịch sử Kitô giáo.

Từ “Christmas” được cấu tạo từ hai thành tố là “Christ” và “Mass”. Trong đó, “Christ” (phiên âm là Ki-tô) có nghĩa là Đấng được xức dầu, cách gọi của người Do Thái cổ dành cho Đấng được Thiên Chúa sai đến để cứu độ nhân loại, tức Chúa Giêsu. Còn “Mass” là thánh lễ. Do đó, “Christmas” mang ý nghĩa là ngày thánh lễ mừng Chúa Kitô giáng sinh, đánh dấu sự ra đời của Đức Giêsu theo niềm tin Thiên Chúa giáo.

Vậy chữ “X” trong “Xmas” xuất phát từ đâu? Thực chất, “Christ” trong tiếng Anh có nguồn gốc từ từ “Χριστός” (Khrīstos) trong tiếng Hy Lạp, với chữ cái đầu tiên là “Χ” (đọc gần giống chữ X trong bảng chữ cái Latinh). Vì vậy, “Xmas” chỉ đơn giản là cách viết tắt, sử dụng chữ cái đầu của từ “Christ” trong tiếng Hy Lạp, chứ không hề mang ý nghĩa loại bỏ Chúa Kitô khỏi Giáng sinh.

Các học giả hiện chưa xác định chính xác thời điểm “Xmas” bắt đầu được sử dụng, song nhiều tài liệu cho thấy cách viết này đã xuất hiện từ những thế kỷ đầu Công nguyên, thậm chí có ý kiến cho rằng nó trở nên phổ biến từ thế kỷ 13. Đến thế kỷ 15, “Xmas” được dùng rộng rãi như một ký hiệu thay thế cho “Christmas”.

Một nguyên nhân quan trọng khiến “Xmas” được ưa chuộng là yếu tố kinh tế. Sau khi Johannes Gutenberg phát minh ra máy in vào năm 1436, việc in ấn tài liệu tôn giáo vẫn rất tốn kém do phải sắp chữ thủ công. Để tiết kiệm chi phí và không gian, người ta rút gọn “Christmas” thành “Xmas” trong các văn bản in. Khi đã xuất hiện trong các tài liệu chính thống của nhà thờ, cách viết này dần trở nên quen thuộc và lan rộng ra đời sống thường ngày.

Từ “Xmas” được ưa chuộng trên toàn thế giới. (Ảnh: Heraldmalaysia)

Những câu chúc Giáng sinh phổ biến bằng tiếng Anh

1. Wishing you a Christmas filled with love, laughter, and all the wonderful things that family brings.

Dịch: Chúc một mùa Giáng sinh đầy tình yêu, tiếng cười và những điều tuyệt vời mà gia đình mang lại.

2. Merry Christmas, my dear friend! May your holidays be as amazing as you are!

Dịch: Chúc Giáng sinh vui vẻ, bạn thân yêu! Mong kỳ nghỉ của bạn tuyệt vời như chính bạn vậy!

3. Wishing you laughter, friendship, and all the Christmas cheer you can handle!

Dịch: Chúc bạn có nhiều tiếng cười, tình bạn và thật nhiều niềm vui Giáng sinh!

4. Thank you for being such a great friend. May your Christmas be filled with endless happiness!

Dịch: Cảm ơn bạn vì đã là một người bạn tuyệt vời. Chúc Giáng sinh đầy niềm vui bất tận!

5. Merry Christmas and Happy New Year! May this festive season bring joy, peace, and happiness to you and your loved ones.

Dịch: Chúc Giáng sinh và năm mới vui vẻ! Mong mùa lễ này mang lại niềm vui, bình an và hạnh phúc cho bạn và gia đình.

6. Wishing you a season filled with warmth, love, and cherished memories.

Dịch: Chúc bạn một mùa lễ tràn ngập sự ấm áp, tình yêu và những kỷ niệm đáng nhớ.

7. May the magic of Christmas fill your heart with peace and happiness throughout the year.

Dịch: Mong phép màu Giáng sinh lấp đầy trái tim bạn với sự bình an và hạnh phúc suốt cả năm.

8. Merry Christmas to the best family ever! Thank you for making every holiday so special.

Dịch: Chúc Giáng sinh đến gia đình tuyệt vời nhất! Cảm ơn mọi người đã làm cho mỗi dịp lễ trở nên đặc biệt.

9. May the love and warmth of family fill your heart this Christmas and always.

Dịch: Mong tình yêu và sự ấm áp của gia đình luôn lấp đầy trái tim bạn trong dịp Giáng sinh và mãi mãi.

10. Merry Christmas to an amazing colleague! May this holiday season bring you success and happiness.

Dịch: Chúc bạn một Giáng sinh tuyệt vời! Mong mùa lễ này mang đến cho bạn thành công và hạnh phúc.

Nhật Thùy