Vì sao thức khuya khiến người già dễ đổ bệnh?
Thức khuya ở người cao tuổi không chỉ làm cơ thể mệt mỏi mà còn tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, suy giảm trí nhớ và nhiều biến chứng nguy hiểm.
Người cao tuổi có nhu cầu nghỉ ngơi nhiều hơn để phục hồi sức khỏe và duy trì trí nhớ. Tuy nhiên, thói quen thức khuya, mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc lại khá phổ biến. Điều này làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính như tim mạch, tiểu đường, rối loạn tiêu hóa, suy giảm miễn dịch và thậm chí sa sút trí tuệ. Việc điều chỉnh lối sống và cải thiện giấc ngủ sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, nâng cao chất lượng cuộc sống tuổi già.
Người cao tuổi khó ngủ, thường xuyên thức khuya dễ đối mặt nhiều bệnh lý. Hình minh họa.
Thức khuya là nguyên nhân gây nhiều bệnh lý nguy hiểm
Nhiều người cao tuổi thường gặp khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ đều đặn. Họ dễ bị mất ngủ, khó ngủ hoặc có thói quen thức khuya để xem tivi, đọc báo, trò chuyện. Tuy nhiên, thói quen này không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi vào ngày hôm sau mà còn là nguyên nhân tiềm ẩn của nhiều bệnh lý nguy hiểm.
Các nghiên cứu y học đã chứng minh rằng, giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và tái tạo năng lượng cho cơ thể, đồng thời là thời điểm để não bộ đào thải độc tố và cân bằng các hoạt động sinh học. Khi giấc ngủ bị rút ngắn, đặc biệt là ở người cao tuổi, sức khỏe sẽ suy giảm toàn diện.
1. Suy giảm hệ miễn dịch, dễ mắc bệnh nhiễm trùng
Người lớn tuổi thức khuya thường xuyên sẽ khiến hệ miễn dịch yếu đi rõ rệt. Thiếu ngủ làm giảm khả năng sản xuất kháng thể và tế bào bảo vệ cơ thể trước virus, vi khuẩn. Do đó, họ dễ bị cảm lạnh, cúm, viêm phổi và thời gian hồi phục sau bệnh cũng kéo dài hơn bình thường. Đây là nguyên nhân khiến người già hay mắc đi mắc lại các bệnh đường hô hấp, nhất là vào mùa lạnh.
2. Nguy cơ tim mạch và tăng huyết áp
Giấc ngủ là thời điểm để tim và mạch máu được nghỉ ngơi. Nếu thường xuyên thức khuya, hệ thần kinh luôn trong trạng thái căng thẳng, tim đập nhanh hơn, huyết áp tăng cao. Lâu dài, điều này làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, suy tim, đột quỵ. Ở người cao tuổi, nguy cơ càng lớn vì mạch máu đã kém đàn hồi và hệ tim mạch vốn dĩ suy yếu theo tuổi tác.
3. Rối loạn chuyển hóa, tăng cân và tiểu đường
Thiếu ngủ làm rối loạn cân bằng nội tiết trong cơ thể. Người già thức khuya dễ tăng cảm giác thèm ăn, đặc biệt là đồ ngọt và tinh bột, từ đó dễ tăng cân. Đồng thời, việc thức khuya kéo dài còn làm giảm độ nhạy insulin, dẫn đến nguy cơ cao mắc tiểu đường type 2. Những người đã có sẵn bệnh nền như tiểu đường, mỡ máu hay cao huyết áp sẽ càng dễ bị biến chứng.
4. Suy giảm trí nhớ và nguy cơ sa sút trí tuệ
Giấc ngủ sâu có vai trò củng cố trí nhớ, giúp não bộ "dọn dẹp" các chất độc thần kinh. Nếu mất ngủ triền miên, não bộ không có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi, từ đó dẫn đến suy giảm trí nhớ, khó tập trung, phản xạ chậm. Ở người cao tuổi, đây là nguyên nhân quan trọng làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer. Không ít trường hợp bị lẫn sớm, mất khả năng tự chăm sóc chỉ vì kéo dài tình trạng thiếu ngủ.
5. Ảnh hưởng tâm lý – lo âu, trầm cảm
Người già thường nhạy cảm về mặt tâm lý. Khi thiếu ngủ, họ dễ trở nên cáu gắt, bực bội, hay lo nghĩ và thậm chí rơi vào trầm cảm. Vòng luẩn quẩn "mất ngủ – căng thẳng – mất ngủ nhiều hơn" khiến tinh thần sa sút, chất lượng cuộc sống giảm đáng kể. Nếu không được can thiệp, nguy cơ trầm cảm mạn tính là rất cao.
6. Tăng nguy cơ té ngã và tai nạn
Giấc ngủ kém chất lượng khiến người cao tuổi thường xuyên buồn ngủ ban ngày, phản ứng chậm, dễ bị hoa mắt chóng mặt. Đây là nguyên nhân khiến nguy cơ té ngã trong sinh hoạt hàng ngày tăng cao. Không ít trường hợp gãy xương, chấn thương nghiêm trọng xảy ra do người già mất ngủ, thức khuya quá nhiều.
7. Rối loạn tiêu hóa, dạ dày yếu đi
Khi thức khuya, hoạt động của hệ tiêu hóa cũng bị đảo lộn. Axit dịch vị có thể tiết ra nhiều hơn bình thường vào ban đêm, gây trào ngược, viêm loét dạ dày, đầy bụng khó tiêu. Người già vốn có hệ tiêu hóa nhạy cảm sẽ càng dễ gặp vấn đề về đường ruột khi thói quen thức khuya kéo dài.
8. Nguy cơ ngưng thở khi ngủ
Ngưng thở khi ngủ là tình trạng thường gặp ở người lớn tuổi, và thói quen thức khuya càng làm nặng thêm. Ngưng thở kéo dài trong đêm khiến oxy cung cấp cho não giảm, dẫn đến nguy cơ cao huyết áp, suy tim và đột quỵ. Đây là một trong những biến chứng nguy hiểm nhưng lại ít được chú ý ở người cao tuổi mất ngủ.
Tập dưỡng sinh và duy trì thói quen ngủ đúng giờ giúp người già cải thiện sức khỏe.
Giải pháp giúp người cao tuổi cải thiện giấc ngủ
Để bảo vệ sức khỏe, người cao tuổi nên duy trì lối sống khoa học và điều chỉnh thói quen sinh hoạt hợp lý:
Ngủ đúng giờ: nên đi ngủ trước 22h và duy trì 7–8 giờ ngủ mỗi đêm.
Tạo không gian ngủ thoải mái: phòng ngủ yên tĩnh, tối, thoáng mát, tránh ánh sáng từ tivi hay điện thoại.
Hạn chế đồ uống kích thích: tránh cà phê, trà đặc, rượu bia vào buổi tối.
Vận động nhẹ ban ngày: đi bộ, tập yoga, dưỡng sinh để dễ ngủ hơn vào ban đêm.
Ăn uống điều độ: không ăn quá no buổi tối, nên dùng bữa nhẹ và dễ tiêu hóa.
Thư giãn tinh thần: đọc sách nhẹ, nghe nhạc, hít thở sâu trước khi ngủ để giảm căng thẳng.
Khám sức khỏe định kỳ: nếu mất ngủ kéo dài hoặc có biểu hiện ngưng thở khi ngủ, cần thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị sớm.
Thức khuya ở người cao tuổi không chỉ là thói quen sinh hoạt mà còn là "kẻ thù thầm lặng" của sức khỏe. Nó có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, gây bệnh tim mạch, tiểu đường, sa sút trí tuệ, rối loạn tiêu hóa và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
