Vị tướng có nhiều quyết sách quan trọng về công tác biên phòng và xây dựng lực lượng BĐBP

Thiếu tướng Phạm Hữu Bồng (thời điểm đó là Đại tá, đứng thứ 2 từ trái sang), chứng kiến Chủ tịch nước Lê Đức Anh ký công bố thực hiện Pháp lệnh BĐBP, ngày 7/4/1997. Ảnh: Tư liệu

Lúc chúng tôi đến thăm ông, cũng là khi toàn lực lượng BĐBP sôi nổi các hoạt động chào mừng kỷ niệm 64 năm Ngày Truyền thống của lực lượng. Gió Xuân luồn qua cửa sổ, lật giở những trang viết nghiêm ngắn còn thơm mùi mực. Ở đó, dòng chữ: “Vai trò của người đảng viên Biên phòng trong thực hiện Nghị quyết 33 về Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình mới” đỏ tươi, nổi bật trên giấy trắng.

Dẫu tuổi đã cao và vết thương thường xuyên tái phát, song, Thiếu tướng Phạm Hữu Bồng vẫn hết sức tâm huyết, tham gia ý kiến nhiệt thành, trách nhiệm đối với nhiều vấn đề lớn của quân đội nói chung và BĐBP nói riêng. Ông kể rằng, mình sinh ra và lớn lên từ miền quê nghèo huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa. Ngay khi còn là một thiếu niên, Thiếu tướng Phạm Hữu Bồng đã xung phong theo cha lên đường làm dân công hỏa tuyến, vận chuyển vũ khí, đạn dược cho chiến dịch Điện Biên Phủ trong giai đoạn ác liệt nhất. Một lần làm nhiệm vụ, hầm trú ẩn của đơn vị ông bị pháo địch tập kích khiến hai đồng chí hy sinh và nhiều người khác bị thương. Bản thân Thiếu tướng Phạm Hữu Bồng bị mảnh pháo sượt qua đầu, một mảnh găm vào cánh tay trái, phải đưa về hậu cứ chữa trị.

Ngay khi vết thương vừa khép miệng, chàng thanh niên can trường ấy đã xung phong quay trở lại đơn vị, song lại được điều chuyển về Đại đội 2, Cục Cảnh vệ Trung ương. Năm 1959, khi thực hiện Nghị quyết 58 của Bộ Chính trị về thành lập lực lượng Công an nhân dân vũ trang (nay là BĐBP), chuyên trách làm nhiệm vụ bảo vệ biên giới và các mục tiêu quan trọng ở nội địa, cậu thiếu niên dân công ấy đã vinh dự trở thành một trong những người lính đầu tiên của lực lượng, được cấp trên tuyển chọn đi đào tạo tại Trường Sĩ quan Lục quân khóa 12.

Những cống hiến của Thiếu tướng Phạm Hữu Bồng đối với sự nghiệp bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia thực sự khiến tôi nể phục. Bởi ở bất kỳ vị trí nào, ông cũng tạo nên những sáng kiến quan trọng. Khi là một giảng viên, rồi Phó Hiệu trưởng phụ trách huấn luyện của Trường Sĩ quan Công an nhân dân vũ trang (nay là Học viện Biên phòng), ông là người đi đầu trong cải cách giảng dạy, kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết với thực hành, bởi ông quan niệm, đó chính là một thể hiện đặc trưng của nhà trường quân sự, giúp sinh viên nhanh chóng trưởng thành khi chuyển từ nhà trường sang thực tiễn chiến đấu, công tác.

Khi đảm nhiệm cương vị Chỉ huy trưởng BĐBP Lai Châu (cũ), kiêm Phó Giám đốc Công an tỉnh Lai Châu (địa bàn bao gồm hai tỉnh Điện Biên và Lai Châu hiện nay), ông đã cùng với Đảng ủy, Ban Chỉ huy BĐBP Lai Châu (nay là Bộ Chỉ huy BĐBP Lai Châu) đẩy mạnh công tác dân vận để tuyên truyền cho nhân dân nhận rõ tình hình đất nước và địa phương, vạch mặt âm mưu thù địch của các thế lực phản động. Đồng thời, đề nghị Bộ Tư lệnh BĐBP thay thế cấp hiện vật bằng cấp tiền mặt để giao thương tại chỗ, tạo ra sức mua ở vùng biên giới, khuyến khích đồng bào dân tộc sản xuất hàng hóa để có thêm thu nhập, phát động phong trào tăng gia sản xuất để cải thiện đời sống cán bộ, chiến sĩ…

Thiếu tướng Phạm Hữu Bồng phát biểu tại Đại hội đại biểu Đảng bộ BĐBP lần thứ XI. Ảnh: CTV

Đích thân ông đi bộ ròng rã dọc hàng trăm km đường biên suốt gần 1 năm để xác định vị trí đóng đồn, lập trạm. Và rồi, nhờ có người dân yêu thương, che chở đã giúp bộ đội tìm khe nước, hướng gió và giúp vận chuyển, khai thác vật liệu. Xóm bản hun hút giữa rừng sâu, núi thẳm đã ấm bản, ấm mường theo bước chân người lính Biên phòng. Nhân dân yên tâm không còn sợ kẻ xấu đe dọa phá hoại, trâu bò, thảo quả không bị trộm mang sang bên kia biên giới, trẻ con được học chữ, người ốm được chữa bệnh. Và những đảng viên đầu tiên được kết nạp, những chi bộ đảng đầu tiên đã ra đời trên những đỉnh núi cao gió lộng, hay những vùng rừng sâu trước đó chỉ có tiếng nai tác, hổ gầm…

Đầu năm 1990, ông rời Tây Bắc để trở về đảm nhiệm cương vị Tham mưu phó BĐBP, sau đó tiếp tục gánh vác các trọng trách Phó Tư lệnh và Tư lệnh BĐBP vào năm 1996. Ông đã mạnh dạn tham mưu cho Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP kiến nghị lên Bộ Chính trị, Chính phủ, Bộ Quốc phòng quan tâm chỉ đạo ban hành các nghị quyết, chỉ thị, quyết định để ổn định tổ chức của lực lượng. Trong đó, đặc biệt phải kể đến Nghị quyết số 11-NQ/TW 4 ngày 8/8/1995 của Bộ Chính trị về “Xây dựng BĐBP trong tình hình mới”.

Tại Hội nghị thông qua Nghị quyết số 11, phần trình bày của ông đã cung cấp thêm thông tin giúp cho hoạt động thảo luận của hội nghị trở nên sôi nổi hơn và đồng thuận cao. “Đồng chí Đỗ Mười đã kết luận và thông qua Nghị quyết. Đồng chí còn nói thêm rằng, cần ghi vào Nghị quyết là từ nay cần giữ ổn định tổ chức BĐBP không được chuyển đi chuyển lại nữa khiến tôi rất mừng” - Thiếu tướng Phạm Hữu Bồng nhớ lại.

Ngay sau khi có Nghị quyết số 11-NQ/TW, ông đã chỉ đạo và trực tiếp tham gia biên soạn Luật Biên giới quốc gia, Nghị định số 34/2014/NĐ-CP của Chính phủ về quy chế khu vực biên giới đất liền, Pháp lệnh Xuất nhập cảnh và đặc biệt là Pháp lệnh BĐBP… Những văn bản pháp lý quan trọng đó đã trở thành “kim chỉ nam”, là hành lang pháp lý quan trọng cho công tác biên phòng và xây dựng BĐBP theo các quan điểm và nghị quyết của Đảng. Đồng thời, ông cũng sâu sát chỉ đạo các đơn vị đưa những chủ trương lớn của Đảng xuống từng bản làng, xóm ấp trên các tuyến biên giới. Ngoài ra, vị tướng này còn để lại nhiều công trình nghiên cứu có giá trị như “Nghệ thuật tác chiến BĐBP”; “Ổn định lâu dài biên giới quốc gia”; “Thực tiễn là cơ sở để thống nhất nhận thức về công tác Biên phòng và xây dựng BĐBP trong tình hình mới”…

Năm 2002, sau khi rời vị trí Tư lệnh BĐBP, Thiếu tướng Phạm Hữu Bồng tham gia Ban Chấp hành Hội Cựu chiến binh Việt Nam khóa 3, rồi tiếp đó là khóa 4 trên cương vị Phó Chủ tịch Thường trực Hội. Mười năm đóng góp sức lực, trí tuệ cho Hội Cựu chiến binh, ông vẫn hăng hái, nhiệt tình, tận tụy với công việc.

Trong giai đoạn này, Thiếu tướng Phạm Hữu Bồng cũng đã góp phần xây dựng thành công Pháp lệnh Cựu chiến binh Việt Nam, tạo tiền đề cần thiết cho những người lính rời quân ngũ tiếp tục được cống hiến cũng như cho hoạt động Hội.

Ông tâm sự: “Điều này quan trọng lắm. Những người lính rời quân ngũ, trước đây là những người đóng góp nhiều công sức, xương máu cho công cuộc kháng chiến, khi về hưu tham gia công tác Hội Cựu chiến binh. Chính sách đối với họ còn có nhiều điều chưa hợp lý, nay kinh tế đất nước phát triển, chia sẻ được gì với họ cũng là điều ta nên làm”.

Tạm biệt vị tướng già trong ngày đầu Xuân mới, tôi như được tiếp thêm động lực về trách nhiệm của người đảng viên và tình yêu biên giới từ ông.

Tuệ Lâm