Việt Nam cần làm gì để đón dòng vốn FDI thế hệ mới?

Khẳng định vai trò quan trọng của dòng vốn FDI

Chiều 28/11, tại Hà Nội, diễn ra Diễn đàn Hoàn thiện chính sách thu hút làn sóng FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp (Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI) tổ chức.

Ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương phát biểu tại diễn đàn. Ảnh: NH.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương thông tin, sau gần 40 năm đổi mới (1986 - 2025), khu vực FDI đã thực hiện sứ mệnh quan trọng, đưa Việt Nam tham gia rộng hơn, trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu, đóng góp đáng kể vào tăng trưởng GDP, thu hút vốn đầu tư, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu và việc làm, với nhiều con số ấn tượng.

Khu vực FDI đóng góp hơn 20% vào GDP; 15% - 18% tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội; khoảng 25,4% - 28% tổng thu ngân sách; tạo ra hơn 5,1 triệu việc làm; đóng góp hơn 70% giá trị xuất khẩu và hơn 50% giá trị sản xuất công nghiệp của Việt Nam.

Riêng giai đoạn 2021 - 2025, tổng vốn FDI thực hiện đạt hơn 158 tỷ USD, vượt mục tiêu 100 - 150 tỷ USD đề ra trong Nghị quyết 50-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Ông Phạm Thanh Bình - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thông tin và hỗ trợ đầu tư phía Bắc (Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính) cho biết, 10 tháng đầu năm 2025, tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam đạt gần 31,5 tỷ USD, tăng trên 15,6% so với cùng kỳ 2024. Vốn FDI thực hiện của các dự án đầu tư nước ngoài ước đạt khoảng 21,3 tỷ USD, tăng 8,8% so với cùng kỳ.

“Những con số này thể hiện niềm tin mạnh mẽ của cộng đồng nhà đầu tư quốc tế vào môi trường đầu tư, triển vọng phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam trong trung và dài hạn” - ông Phạm Thanh Bình nêu.

TS. Phan Hữu Thắng - Chủ tịch Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam (VIPFA), nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nay là Bộ Tài chính) đánh giá, khu vực FDI đã đóng góp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam với hơn hơn 70% kim ngạch xuất khẩu, trên 20% GDP, tạo ra việc làm trực tiếp cho hơn 5 triệu việc làm, cùng nhiều triệu lao động làm việc gián tiếp.

Diễn giả tham gia tại diễn đàn. Ảnh: NH.

Cần hoàn thiện chính sách hút FDI thế hệ mới

Mặc dù cơ hội thu hút FDI vào Việt Nam vẫn rất tích cực, tuy nhiên theo ông Phan Hữu Thắng, mô hình thu hút FDI truyền thống nhiều năm qua dựa trên lao động giá rẻ, ưu đãi thuế và lắp ráp gia công cho thấy có nhiều hạn chế, không còn phù hợp với mức độ đã phát triển của nền kinh tế và đời sống xã hội của người dân Việt Nam hiện nay.

Chưa kể, chi phí lao động tăng đang làm giảm lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong thu hút FDI. Ngoài ra, cạnh tranh thu hút FDI giữa các quốc gia trong khu vực như: Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Ấn Độ ngày càng mạnh...

Trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0, chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu và yêu cầu tăng trưởng xanh, Việt Nam cần hoàn thiện chính sách thu hút FDI thế hệ mới; nâng cấp chất lượng FDI, phát triển công nghiệp hỗ trợ, tăng năng lực công nghệ, tự chủ sản xuất, phát triển khu công nghiệp xanh, bền vững. Đó là các yêu cầu cấp thiết để Việt Nam tận dụng cơ hội “tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu” trong giai đoạn 2025 - 2035.

Để thu hút dòng vốn FDI thế hệ mới, ông Phan Hữu Thắng đề xuất, Chính phủ cần ban hành Chiến lược thu hút vốn FDI thế hệ mới giai đoạn 2025 - 2035, phê duyệt Bộ tiêu chí quốc gia về FDI thế hệ mới; xây dựng gói ưu đãi đặc biệt cho công nghệ cao và bán dẫn.

Quang cảnh diễn đàn. Ảnh: NH.

Đồng quan điểm, ông Phạm Thanh Bình - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thông tin và hỗ trợ đầu tư phía Bắc cho rằng, Việt Nam đã và đang trở thành điểm đến của nhiều tập đoàn, công ty lớn trong các lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, điện tử, năng lượng, dịch vụ.

Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi mạnh mẽ, từ chuyển dịch chuỗi cung ứng, chuyển đổi số đến các cam kết về tăng trưởng xanh; đặt ra yêu cầu Việt Nam phải tái định vị chiến lược, hướng đến thu hút nguồn vốn FDI chất lượng và giá trị hơn.

Thời gian tới Việt Nam sẽ tập trung thu hút FDI vào 6 định hướng: Một là, ưu tiên thu hút FDI công nghệ cao, đổi mới sáng tạo; đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D). Hai là, thúc đẩy đầu tư chuyển đổi xanh, phát triển bền vững, năng lượng tái tạo và năng lượng tuần hoàn.

Ba là, tăng cường hợp tác giữa doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, đẩy mạnh chuyển giao công nghệ, năng lực sản xuất. Bốn là, thu hút đầu tư có chọn lọc, gắn với các tiêu chí môi trường, sử dụng đất hiệu quả, đóng góp vào ngân sách nhà nước, đảm bảo trách nhiệm với xã hội.

Năm là, phát triển mô hình Trung tâm Tài chính quốc tế, Khu Thương mại tự do, tập trung thu hút đầu tư vào các mô hình mới. Sáu là, phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, chế biến nông sản, phát triển vùng nguyên liệu bền vững.

Để hiện thực hóa những định hướng trên, ông Phạm Thanh Bình cho hay, Việt Nam sẽ phải có những giải pháp và hành động cụ thể. Theo đó, cần hoàn thiện thể chế và chính sách đầu tư, tăng tính ổn định, niềm tin cho nhà đầu tư; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi tối đa trong quá trình triển khai dự án.

Nâng cấp cơ sở hạ tầng, đặc biệt là logistics, năng lượng, hạ tầng khu công nghiệp theo hướng hiện đại - xanh - thông minh. Tăng cường đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu công nghệ hiện đại; tăng cường xúc tiến đầu tư trọng điểm, hướng vào các tập đoàn đa quốc gia trong lĩnh vực công nghệ cao và năng lượng sạch.

Nguyễn Hòa