Việt Nam-Cuba: Từ tri ân đến tình đoàn kết nghìn năm bền vững

Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng và Đại sứ Cuba tại Việt Nam Rogelio Polanco Fuentes và các đại biểu thực hiện nghi thức khánh thành tượng.

Cụm tượng cao hơn 3 mét, gồm 5 nhân vật khắc họa chân thực hoạt động hỗ trợ cứu chữa thương binh của các chuyên gia quân sự Cuba đối với Việt Nam trong những ngày khốc liệt tại chiến trường Quảng Trị. Ở hướng chính diện, một bác sĩ quân y Cuba đang tận tình cứu chữa một chiến sĩ Việt Nam vừa bị thương – hình ảnh đầy xúc động, biểu trưng cho tinh thần đồng cam cộng khổ và sự cống hiến thầm lặng của những bác sĩ, nhân viên y tế Cuba nơi tuyến đầu lửa đạn.

Phía đối diện, những người lính Việt Nam hiện lên kiên cường: một chiến sĩ đang cáng thương binh, một người đứng gác bảo vệ và một người sẵn sàng chiến đấu. Tất cả hòa quyện trong một bức tranh sống động về tình đồng chí, tình bạn chiến đấu bền chặt.

Cùng chiêm ngưỡng tác phẩm, Đại sứ Cuba tại Việt Nam Rogelio Polanco Fuentes xúc động ôm chầm lấy nhà điêu khắc Lê Đình Bảo. Qua lời phiên dịch, ông nói: “Tôi rất xúc động và cảm ơn đồng chí. Tôi rất vui vì tác phẩm đầy ý nghĩa mà đồng chí đã sáng tạo ra”.

Cả hai cùng đứng lặng nhìn tác phẩm khắc dòng chữ: “Tình đoàn kết, hữu nghị Việt Nam – Cuba”. Nhà điêu khắc Lê Đình Bảo chia sẻ, hình ảnh lãnh tụ Fidel Castro chính là nguồn cảm hứng sâu sắc để ông thai nghén và hoàn thành tác phẩm này.

Trong chuyến thăm lịch sử tới vùng giải phóng Quảng Trị năm 1973, khoảnh khắc Tổng Tư lệnh Fidel Castro phất cao lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam trên đồi 241 đã trở thành biểu tượng bất hủ của tinh thần quốc tế cao đẹp. Trước đó, vào tháng 1/1966, lãnh tụ Fidel từng khẳng định mạnh mẽ: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”.

Đại sứ Rogelio Polanco Fuentes và nhà điêu khắc Lê Đình Bảo. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

“Tôi rất yêu đất nước Cuba, dù chưa một lần đặt chân tới nơi đó. Chính vì vậy, khi được giao nhiệm vụ thực hiện cụm tượng tri ân, tôi cảm thấy vô cùng hạnh phúc và dồn toàn tâm, toàn lực để hoàn thành tốt nhất có thể. Tôi luôn hy vọng rằng, tình đoàn kết giữa hai dân tộc chúng ta sẽ trường tồn, vững bền như chính cụm tượng đồng này – một minh chứng nghệ thuật sống động cho tình hữu nghị Việt Nam – Cuba. Nếu có cơ hội, tôi nhất định sẽ đến thăm đất nước Cuba thân yêu”, nhà điêu khắc Lê Đình Bảo xúc động chia sẻ với Đại sứ Cuba.

“Chắc chắn đồng chí phải sang thăm Cuba. Chúng tôi luôn chào đón đồng chí. Tôi vô cùng cảm kích khi biết đồng chí dành cho đất nước và nhân dân Cuba những tình cảm sâu sắc và đặc biệt như vậy”, Đại sứ Cuba tại Việt Nam Rogelio Polanco Fuentes bồi hồi đáp lại.

Chia sẻ về quá trình hình thành ý tưởng tác phẩm, nhà điêu khắc Lê Đình Bảo kể lại:

Vào một ngày giữa tháng 7, ông nhận được lời mời từ Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam và Bộ Quốc phòng tham gia thực hiện một công trình điêu khắc – tượng đài tri ân các chuyên gia và chiến sĩ quốc tế đã sát cánh cùng nhân dân Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến.

“Lúc đó, lãnh đạo Bảo tàng hỏi chúng tôi liệu có thể đưa ra phương án thiết kế trong vòng 20 ngày không. Đây là một thử thách thực sự, nhưng với lòng tri ân sâu sắc và tinh thần trách nhiệm, tôi và các đồng nghiệp đã trăn trở, suy nghĩ rất nhiều”, ông Bảo chia sẻ.

“Quân đội nhân dân Việt Nam đã trải qua hai cuộc kháng chiến gian khổ để giành thắng lợi. Khi được Bộ Quốc phòng tin tưởng giao nhiệm vụ, chúng tôi tự nhủ: không có lý do gì để không làm cho bằng được”, ông khẳng định.

Với niềm tin ấy, nhà điêu khắc Lê Đình Bảo và các cộng sự đã miệt mài ngày đêm, dồn hết tâm huyết để cho ra đời tác phẩm. “Đây là công trình thể hiện lòng tri ân, sự yêu mến và tôn trọng sâu sắc đối với các chiến sĩ quốc tế – những người đã hy sinh, đồng hành và hỗ trợ nhân dân Việt Nam trong những năm tháng gian khổ”, ông xúc động nói.

Cận cảnh 3 mặt của cụm tượng. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Nhà điêu khắc Lê Đình Bảo cho rằng, việc thực hiện cụm tượng tri ân chuyên gia quân sự Cuba là một cử chỉ giàu ý nghĩa nhân văn của Đảng, Nhà nước và Bộ Quốc phòng. Không chỉ góp phần tuyên truyền, giáo dục về mối quan hệ đặc biệt, thủy chung giữa hai dân tộc Việt Nam – Cuba, công trình còn là thông điệp mạnh mẽ gửi đến bạn bè quốc tế: dân tộc Việt Nam luôn ghi lòng tạc dạ những nghĩa tình trong sáng mà các quốc gia anh em đã dành cho ta trong những thời khắc gian khó nhất.

Chia sẻ về nội dung tác phẩm, ông Bảo cho biết cảm hứng đến từ cuộc chiến đấu khốc liệt tại Quảng Trị – nơi Cuba đã dành nhiều sự hỗ trợ thiết thực cho Việt Nam. Cụm tượng tái hiện lại những khoảnh khắc xúc động, phản ánh tinh thần đoàn kết, kề vai sát cánh giữa hai đất nước cách xa về địa lý nhưng gần gũi về lý tưởng và nhân văn.

Tại phần chân tượng, một tấm biển được gắn trang trọng với câu nói nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Việt Nam – Cuba tuy ở cách xa nhau về địa lý nhưng lại có sự đồng nhất hoàn toàn về mặt đạo đức”.

Trong quá trình sáng tác, Nhà điêu khắc Lê Đình Bảo được Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam cung cấp nhiều tài liệu và định hướng nội dung cần truyền tải. Tuy nhiên, theo ông, để thể hiện đầy đủ chiều sâu của tác phẩm, người nghệ sĩ không chỉ cần tài liệu mà còn phải có một nền tảng kiến thức, cảm xúc và trải nghiệm được tích lũy qua cả cuộc đời làm nghề.

“Để làm nên một bức tượng như vậy, không thể chỉ đọc tài liệu trong một, hai ngày là đủ. Đó là kết tinh của cả một nền tảng tri thức và tâm huyết tích lũy lâu dài”, ông Bảo chia sẻ.

Bí thư thứ nhất, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez và Phu nhân dâng hoa tại tượng Tình đoàn kết, hữu nghị Việt Nam - Cuba. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Trong chuyến thăm Việt Nam và tham dự lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, Bí thư thứ nhất, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez và Phu nhân, Thượng tướng Álvaro López Miera, Bộ trưởng Bộ các Lực lượng vũ trang Cách mạng Cuba đã tới đặt hoa tại tượng Tình đoàn kết, hữu nghị Việt Nam - Cuba.

Trong suốt chiều dài lịch sử kháng chiến giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, nhân dân Việt Nam luôn nhận được sự giúp đỡ chí nghĩa, chí tình, thủy chung và hiệu quả của các nước và bạn bè quốc tế, trong đó có Cuba - những người đồng chí, người bạn đã không tiếc công sức, của cải và cả xương máu vì nền độc lập và hòa bình của Việt Nam.

Sự hỗ trợ đó không chỉ là nguồn lực vật chất to lớn mà còn là nguồn động viên tinh thần vô giá, góp phần làm nên thắng lợi vĩ đại của cách mạng Việt Nam.

Hoàng Hồng